Korzeń maca - właściwości, witaminy i wartości odżywcze korzenia maca

Już starożytni Inkowie doceniali cudowne właściwości korzenia macy i otaczali ją szczególnym kultem. Obecnie ten naturalny suplement diety jest ceniony ze względu na zawarte w nim unikalne substancje, których działanie sprawia, że jesteśmy pełni energii, a nasza skóra i włosy wyglądają zdrowo. Naturoterapeuci polecają korzeń maca zwłaszcza w stanach niedożywienia, intensywnego wzrostu, ciąży, laktacji i w celu zwiększenia płodności. Korzeń maca uznaje się za jedno z najzdrowszych peruwiańskich ziół, a NASA awansowała ją na superjedzenie odpowiednie nawet dla kosmonautów!



Korzeń maca. Fot. dreamstimeKorzeń maca. Fot. dreamstime
  1. Korzeń maca - uprawa na wysokościach
  2. Korzeń maca to boski dar dla ludzkości
  3. Korzeń maca - witaminy i wartości odżywcze
  4. Korzeń maca jako zielona siłownia
  5. Korzeń maca to kąpiel słoneczna ze skarbem Inków
  6. Sposób na piękną skórę i mocne włosy... korzeń maca
  7. Korzeń maca i hormony pod kontrolą
  8. Korzeń maca jest suplementem jak na zamówienie
  9. Gotowanie z korzeniem macą
Maca (Lepidium meyenii) zwana „skarbem Inków”, „peruwiańskim żeń-szeniem” tudzież „naturalną Viagrą” stanowi mąkę z korzenia rosnącej w Andach rośliny, której wszechstronne właściwości lecznicze stale budzą podziw naukowców. Mimo, że dziko występuje jedynie za Oceanem, jej wygląd może przywodzić na myśl swojskiego buraka lub pietruszkę. Roślina ta ma ok. 20 cm wysokości – liście są muszelkowate, a kwiaty białe. Jadalna część podziemna przybiera kształt gruszki, z której wyrasta kilka korzeni bocznych. Korzenie najczęściej mają barwę kremową, chociaż można spotkać również różowe, fioletowe, żółte, czarne lub czerwone. Każdy z nich wykazuje nieco inne właściwości (np. maca czarna rewitalizuje, korzystnie wpływa na pamięć, a maca żółta poprawia sprawność seksualną i libido).

Lepidium meyenii dziko występuje wyłącznie w peruwiańskich górach. Rośnie w strefie zwanej „suni”, na wysokości wynoszącej nawet 4450 m n.p.m, gdzie, ze względu na niskie temperatury i porywiste wiatry, tylko nieliczne gatunki potrafią przetrwać. Ze względu na niezwykle cenne właściwości prozdrowotne, roślina ta jest sprzedawana na całym świecie. W Europie proszek z korzenia maca jest bardzo drogi, przez co większość z nas traktuje go bardziej jak suplement diety niż stały dodatek do dań. Peruwiańczycy, ze względu na łatwy dostęp do tego „lekarstwa”,  dodają je do obiadu, owsianki, placków, a nawet… piwa. Używają również liści tej rośliny – do sałatek lub w formie paszy dla zwierząt.

Korzeń maca - uprawa na wysokościach

W swojej ojczyźnie – Peru – maca jest uprawiana wysoko w górach, w ekstremalnych warunkach, na które składają się mocne nasłonecznienie i silne wiatry. Średnia maksymalna temperatura na tych terenach wynosi 12 °C, zaś minimalna to  -1,5°C. Panujące tam mrozy osiągają nawet -10°C. Do tego, na tych terenach występuje uniemożliwiające wzrost większości roślin ubogie, skaliste podłoże.

Lepidium meyenii, aby móc się rozwijać, wymaga dużej wilgotności względnej oraz kwaśnej i obfitującej w organiczne substancje gleby o pH mniejszym lub równym 5. Jedynym sposobem jej rozmnażania są nasiona. Jesienią, w okresie pory deszczowej, rdzenni rolnicy sieją ziarna wraz z resztkami kwiatów zmieszanych z ziemią, zazwyczaj w godzinach porannych, by uniknąć porywistych wiatrów. Grunt jest uprzednio odpowiednio orany i nawożony owczym obornikiem. Po ok. 2 miesiącach, od momentu zasadzenia, rośliny poddaje się przerzedzaniu, aby uzyskać większe i ujednolicone hipokotyli (najniższe części łodyg). Zbiorów dokonuje się po ok. 280 dniach wegetacji – w okresie od maja do czerwca – kiedy sadzonki osiągają 5 cm średnicy. Następnie maca jest grabiona, układana w stosy i czyszczona za pomocą drewnianych przesiewaczy. Na koniec poddaje się ją procesowi suszenia – rośliny są rozkładane na długich matach i wystawiane na światło słoneczne. Na czas nocy przykrywa się ją, aby uchronić plony przed deszczem i mrozem. W trakcie tych zabiegów liście oddziela się od reszty rośliny, by zapewnić słodszy smak korzeni. Odpowiednio przygotowane hipoktyle kieruje się do dalszego przetworzenia albo przechowuje się w specjalnych warstwach, w odpowiednio wentylowanych altanach, które chronią przed deszczem. Obecnie maca ma ogromne znaczenie gospodarcze w Ameryce Południowej i jest przedmiotem handlu na całym świecie. Co ciekawe, ze względu na jej niesamowite właściwości, NASA dopisała mąkę z korzenia tej rośliny do listy superżywności przeznaczonej dla kosmonautów.

Korzeń maca to boski dar dla ludzkości

Maca już 2 tysiące lat temu była stosowana przez Inków jako żywność przyczyniająca się do zwiększenia płodności u ludzi i zwierząt. Pierwsze historyczne zapisy dowodzące używania korzenia tej rośliny przez rdzennych mieszkańców Peru pochodzą z 1553 roku. Dokumenty zebrane w Głównym Archiwum w hiszpańskiej Sewilli wykazują, że Lepidium meyenii była składana w ówczesnych czasach jako danina dla władców. Uznawano ją za cenniejszą od złota – stąd pochodzi jej przydomek – „złoto Inków”. Ze starożytności wywodzi się mnóstwo legend na temat pochodzenia macy.

Jedna z nich sugeruje, że bóg Inków – Wirakocza – osobiście wskazał swoim wyznawcom pożywienie o niesamowitych właściwościach, które miało zapewnić im wytrwałość, siłę i płodność. Ową cudowną rośliną była maca. Początkowo, wierząc w jej boskie pochodzenie, Inkowie zarezerwowali roślinę dla rodzin królewskich, wodzów plemiennych i wybrańców. Chojny Wirakocza zażądał jednak, aby z mocy macy mogli korzystać również biedni, a w szczególności ci, którzy mieszkali wysoko w Andach, nierzadko cierpiący z powodu głodu i zimna. Aby umożliwić mieszkańcom gór dostęp do rośliny, bóstwo sprawiło, że stała się ona odporna na ekstremalny klimat i zaczęła rosnąć na zaśnieżonych górskich poletkach, gdzie wegetuje po dziś dzień.
Sproszkowany korzeń macy. Fot. pixabay.com
Maca (Lepidium meyenii) zwana „skarbem Inków”, „peruwiańskim żeń-szeniem” tudzież „naturalną Viagrą” stanowi mąkę z korzenia rosnącej w Andach rośliny. By Vahe Martirosyan [CC BY 2.0 ], via Wikimedia Commons

Korzeń maca - witaminy i wartości odżywcze

Z chemicznego punktu widzenia świeże korzenie macy składają się w niemal 80% z wody. Poza tym niezbędnym do życia związkiem, zawierają ok. 13% białek, do 78% węglowodanów, 8,5% błonnika, powyżej 2% tłuszczów i ok. 5% popiołu. Stanowią one również bogactwo aminokwasów, steroli, kwasu linolenowego, palmitynowego i oleinowego,
Maca już 2 tysiące lat temu była stosowana przez Inków jako żywność przyczyniająca się do zwiększenia płodności u ludzi i zwierząt.
a także cennych witaminy - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B6), witamina C i E.

Wyróżniają się  też zawartością wielu soli mineralnych - bor, cynk, jod, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Żelaza i wapnia jest w nich więcej niż w bulwach ziemniaczanych. W warunkach laboratoryjnych można z tej rośliny wyizolować mnóstwo tajemniczo brzmiących substancji, które stanowią o cudownych właściwościach tego indiańskiego zioła. Mowa tu o glukozynolatach, olejkach gorczycznych, leukoantocyjanianach, garbnikach, saponinach, taninach, terpenoidach oraz steroidach. Złoto Inków, podobnie jak żeń-szeń, uznaje się za adaptogen, czyli żywność, która kryje w sobie substancje wzmacniające odporność organizmu na stresy i stany lęku. Z tego względu specjaliści medycyny naturalnej zalecają spożywanie tej rośliny nie tylko dla zwiększenia fizycznej witalności. Udowodniono, że regularne stosowanie tego suplementu powoduje zarówno zwiększenie energii, jak i psychicznej wytrzymałości. Preparaty z macy są ponadto stosowane jako środki wspomagające gojenie się ran, w przypadkach niedokrwistości, w zaburzeniach miesiączkowania, obniżonej odporności, objawach menopauzalnych, problemach z płodnością, bezsenności czy osteoporozie.

Korzeń maca jako zielona siłownia

Korzeń maca zawiera w sobie unikalne sterole roślinne, które wykazują działanie zbliżone do sterydów anabolicznych. Z tego powodu odpowiednio stosowany suplement pozyskany z tej rośliny jest naturalną, a co za tym idzie – zdrowszą alternatywą dla „wspomagaczy” masy mięśniowej. Wprowadzenie go do diety zwiększa wytrzymałość mięśni, a także poprawia wydolność całego organizmu, sprawiając, że czujemy się pełni energii. Nawet osoby cierpiące na zespół przewlekłego zmęczenia po wprowadzeniu Lepidium meyenii do jadłospisu mogą odczuć znaczną poprawę samopoczucia.

Korzeń maca to kąpiel słoneczna ze skarbem Inków

Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Limie w 2008 roku dowodzą, że korzeń maca ma jeszcze jedną niesamowitą i cenną właściwość. Wyniki eksperymentu pozwalają stwierdzić, że w składzie tej rośliny znajdziemy substancje, które chronią naszą skórę przez promieniowaniem UV. Przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych badania dowodzą, że skóra pokryta wodnym wyciągiem z macy jest odporna na negatywne skutki działania promieni ultrafioletowych. Oznacza to, że skarb Inków może stać się w 100% naturalnym zamiennikiem popularnych i nie zawsze skutecznych kremów z filtrem.

Sposób na piękną skórę i mocne włosy... korzeń maca

Wysuszony i sproszkowany korzeń macy jest preparatem, który często wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym. Znajdziemy go w preparatach przeznaczonych zarówno do pielęgnacji skóry, jak i włosów. Zostało bowiem naukowo udowodnione, że zawarte w tej roślinie substancje zwiększają syntezę kolagenu, który, jak wiadomo, poprawia napięcie i nawilżenie naszej skóry. Co więcej, odpowiednie stężenie kolagenu w skórze odżywia również cebulki włosowe i zapobiega wypadaniu włosów.
By The original uploader was Pierre-Olivier Combelles at French Wikipedia. [GFDL or CC-BY-SA-3.0], via Wikimedia Commons

Korzeń maca i hormony pod kontrolą

Maca słynie również ze zdolności przywracania równowagi hormonalnej w całym organizmie. Dzięki temu, że zawarte w niej składniki potrafią stymulować pracę podwzgórza i przysadki mózgowej, reguluje ona działanie gruczołów tarczycy, jajników, jąder, trzustki, nadnerczy i wielu innych. Udowodniono, że systematyczna suplementacja tej rośliny wywiera korzystny wpływ na libido, płodność i funkcje rozrodcze organizmu. Co więcej, naturalna terapia z wykorzystaniem macy przyczynia się do likwidacji zaburzeń miesiączkowania, obniża poziom hormonu stresu, poprawia jakość snu, łagodzi objawy towarzyszące menopauzie, wspomaga leczenie osteoporozy i może łagodzić objawy trądziku.

Korzeń maca jest suplementem jak na zamówienie

O niesamowitości macy decyduje fakt, że jest ona rośliną o właściwościach adaptogennych, co oznacza, że jej działanie dopasowuje się do indywidualnych potrzeb każdego organizmu. Regularne spożywanie skarbu Inków skutecznie wspomaga leczenie schorzeń wynikających z osłabienia jednego z organów (np. wzroku). Jako że działanie macy dostosowuje się do płci osoby, która ją spożywa, można sporządzić zestawienie korzyści, jakie peruwiańska roślina przynosi zarówno kobietom, jak i mężczyznom.

Jak widać, korzeń macy kryje w sobie moc cennych dla naszego zdrowia właściwości. Poza wymienionymi wcześniej przykładami uzdrawiającego działania tej rośliny, warto wspomnieć, że dzięki zawartości olejków gorczycznych, wykazuje ona też silne działanie bakteriostatyczne i przeciwgrzybicze, zaś ze względu na obecność fitosteroli, reguluje poziom cholesterolu we krwi.  Niewątpliwie warto korzystać z imponujących właściwości skarbu Inków. Na rynku znajdziemy zarówno świeże, jak i wysuszone, sproszkowane korzenie tudzież maceraty sporządzone na ich bazie. Naturoterapia i medycyna ludowa zaleca to zioło zwłaszcza w stanach niedożywienia, intensywnego wzrostu, ciąży, laktacji i w celu zwiększenia płodności.

Gotowanie z korzeniem macą

Delikatny, korzenny, lekko orzechowy smak korzenia maka sprawia, że można go wykorzystywać w kuchni na różne sposoby – doskonale smakuje zarówno na słono, jak i na słodko. W sproszkowanej postaci roślina ta świetnie sprawdza się jako dodatek do zup, herbat, jogurtu, musli, sałatek, koktajli warzywnych, przecierów i past do smarowania chleba.
Można ją również spożywać solo, po wymieszaniu z wodą, najlepiej na czczo, aby przyswoić jak najwięcej cennych składników odżywczych. Ze względu na silne właściwości pobudzające, pokarmy z dodatkiem macy najlepiej spożywać w godzinach przedpołudniowych. Mistrzami w kulinarnym wykorzystaniu Lepidium meyenii są Peruwiańczycy. Korzystając z metod tradycyjnego wędzenia, wytwarzają z niej różne potrawy. Szczególnie popularne w tamtych rejonach są napary na bazie mleka, a także słodki i aromatyczny napój o nazwie „maca chicha”, który często spożywa się z mocnym alkoholem.

W Polsce, zwłaszcza letnią porą, najprościej jednak będzie przygotować smaczny i dodający energii koktajl z dodatkiem sproszkowanego skarbu Inków.

Składniki (porcja dla 1 osoby):

Przygotowanie:
Owoce dokładnie myjemy, po czym wszystkie składniki miksujemy na gładką masę. Zamiast wody kokosowej możemy dodać do koktajlu np. mleko ryżowe waniliowe.
Smacznego!
Korezń macy - proszek. By Maša Sinreih in Valentina Vivod [CC BY-SA 3.0 or GFDL], from Wikimedia Commons
Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)

Bibliografia

  1. Gustavo F. Gonzales; “Ethnobiology and Ethnopharmacology of Lepidium meyenii (Maca), a Plant from the Peruvian Highlands”; data dostępu: 2019-06-05
  2. Michigan Medicine, University of Michigan; “Maca”; data dostępu: 2019-06-05
  3. Beharry S, Heinrich M; “Is the hype around the reproductive health claims of maca (Lepidium meyenii Walp.) justified?”; data dostępu: 2019-06-05
  4. Christina M. Dording i in.; “A Double-Blind Placebo-Controlled Trial of Maca Root as Treatment for Antidepressant-Induced Sexual Dysfunction in Women”; data dostępu: 2019-06-05
  5. Lutomski J.; “Maca – żywność energetyzująca czy lek? ”; „Postępy Fitoterapii” 2001, nr 2-3;
  6. pod red. Katarzyny Żurowskiej; “Ziołolecznictwo amazońskie i andyjskie”; Tower Press 2001.;
Ocena (3.6) Oceń: