Papryka warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze papryki

Słodka czy ostra? Przybierająca różne barwy papryka jest jedną z podstawowych przypraw. Warzywo to spożywa się jednak nie tylko w proszku. Papryka świeża lub uduszona doskonale wzbogaci takie dania, jak omlet, leczo czy pizza. Roślina ta pozwoli nam schudnąć, poprawi nastrój i doda wigoru. Czy wiesz, że papryka należy do witaminowych rekordzistek?



Papryka to świetne źródło witamin, fot. wavebreakmedia/ShutterstockPapryka to świetne źródło witamin, fot. wavebreakmedia/Shutterstock
  1. Papryka - odmiany i uprawa
  2. Jak uprawiać paprykę?
  3. Azteckie korzenie papryki
  4. Papryka na polskich ziemiach
  5. Papryka - witaminy i wartości odżywcze
  6. Papryka to przyprawa „fit”
  7. Papryka jako waleczny szereg przeciwutleniaczy
  8. Papryka w kobiecej spiżarni
  9. Papryka to sprzymierzeniec zdrowych kości
  10. Papryka w kuchni
  11. Papryka - warzywo idealne?
Papryka (Capsicum L.), podobnie jak bakłażan, należy do rodziny psiankowatych. Przedstawiciele jej rodzaju wywodzą się z upalnej części Ameryki, przy czym gatunkiem typowym jest Capsicum annuum (papryka roczna). Roślina ta wygląda jak niewielki krzew lub bylina i osiąga rozmiary od 50 do 100 cm. Owoce papryki rocznej stanowią umiarkowanie soczyste jagody o wielkości od ok. 3 do 15 cm. Mają grubą, skórzastą okrywę i występują  w szerokiej gamie kolorystycznej, obejmującej swoim zakresem czerwień, zieleń, pomarańcz, żółć i fiolet. Charakterystyczną część budowy kwiatów tej rośliny stanowi dzwonkowaty kielich, którego barwa może być zielona, kremowa albo fiołkowa.

Papryka - odmiany i uprawa


Na świecie istnieje wiele odmian papryki. W Polsce najczęściej uprawia się pochodzącą z Meksyku odmianę Bell, która występuje w rozmaitych wersjach kolorystycznych – od czerwonego po kremowy. Jej orzeźwiające w smaku strąki możemy spożywać zarówno na surowo jak i po ugotowaniu. Coraz większą popularnością w naszym kraju cieszą się też ostre odmiany tej rośliny: papryka jalapeño i tabasco, spożywane głównie w sosach. Najostrzejszą na świecie papryką jest papryka habanero, której czerwony kolor po ususzeniu staje się niemal czarny. Jej ekskluzywna odmiana – red savina habanero – wyhodowana specjalnie dla wielbicieli pikantnych potraw ma wartość aż 577 000 w skali Scoville'a!

Jak uprawiać paprykę?


Uprawianie papryki we własnym ogródku nie tylko zapewni nam dostęp do świeżych warzyw, lecz także sprawi, że teren nabierze żywych kolorów. Roślinę tę hoduje się wyłącznie z rozsady. Można je nabyć w sklepie ogrodniczym lub samodzielnie przygotować w warunkach domowych. Jeśli zdecydujemy się na uprawę papryki rocznej, musimy przede wszystkim zapewnić jej odpowiednią ilość ciepła – optymalna temperatura to 18-32 °C. Owoce najlepiej zawiązują się na upale, dlatego roślina powinna rosnąć na terenie mocno nasłonecznionym i osłoniętym od wiatru. Idealne podłoże charakteryzuje spora przepuszczalność i żyzność, zaś jego pH jest obojętne. Nasiona wysiewamy w połowie marca, przy czym przygotowanie rozsady trwa zwykle ok. 10 tygodni. Kiedy rośliny mają minimum 6 liści, sadzimy je na wyznaczone miejsce, przy zachowaniu odpowiedniej odległości między poszczególnymi sadzonkami. Przez cały czas rozwoju papryki dbamy o to, aby miała dostęp do wody – jest on szczególnie ważny w okresie jej owocowania. Jedynie we wczesnym stadium nie powinniśmy jej obficie podlewać, aby zapobiec gwałtownemu wzrostowi. Zbioru warzywa dokonujemy zazwyczaj w połowie lipca (jeśli uprawiamy je pod folią) albo na początku sierpnia (w przypadku hodowli w gruncie). Wszystkie owoce należy zebrać zanim nadejdą pierwsze przymrozki. 

Azteckie korzenie papryki


Papryka wywodzi się z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie uprawiano ją 2500 lat p.n.e. Badania archeologiczne wykazały, że rdzenni mieszkańcy Peru – Aztekowie – nie tylko mieli w zwyczaju przyprawiać potrawy drobno zmieloną papryką, lecz także używali jej do celów militarnych (!), rozpylając ją z odległości w celu unieszkodliwienia wroga.

Do Europy roślina trafiła za sprawą Krzysztofa Kolumba, który w XV wieku sprowadził ją do Hiszpanii. Wskutek handlu, wkrótce jej egzotycznym wyglądem i smakiem mogli cieszyć się również Włosi, Francuzi i mieszkańcy krajów bałkańskich. Szczególnie pokochali ją Węgrzy, dla których słodko-ostra odmiana Hungarian hot stała się narodową jarzyną. Do dziś określają ją mianem „czarnego złota”, jako że odgrywa u nich niezwykle ważną rolę gospodarczą. Bez wątpienia warzywo to stanowi o charakterystycznej, niepowtarzalnej nucie smakowej kuchni węgierskiej.
Papryka na krzaczku, fot. shutterstock

Papryka na polskich ziemiach


W Polsce papryka zjawiła się nieco ponad trzy dekady temu – za sprawą Antoniego Kwietniewskiego z  Woli Wrzeszczowskiej (gmina Przytyk), który jako pierwszy zaczął ją uprawiać. Mimo początkowej stagnacji w handlu, lata 80. w regionie radomskim zdecydowanie upłynęły pod znakiem papryki. Jej uprawa stała się dla okolicznych rolników głównym źródłem dochodu. W rejonie tym panują bowiem szczególnie korzystne warunki uprawne dla tej ciepłolubnej rośliny. Na wiosnę występuje tu 44 dni więcej bez przymrozków, niż w sąsiednich rejonach. Obecnie w regionie uprawia się aż 20 odmian tego warzywa! W przeciągu ostatnich 15 lat w Polsce produkcja papryki znacznie się rozwinęła. Uprawia się ją już nie tylko w „zagłębiu radomskim”, lecz także na Lubelszczyźnie, w rejonie Sandomierza i Grudziądza. Do największych producentów papryki na świecie należą: Meksyk, Chiny oraz Indie.

Papryka - witaminy i wartości odżywcze


Papryka to świetne źródło witamin - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C , E i K. Połówka średniej wielkości czerwonej papryki daje 100% dziennego zapotrzebowania na beta-karoten, zaś dwa jej strąki są w stanie uzupełnić niedobory witaminy E i K. Co więcej, zawarty w niej antyutleniacz – likopen – pomaga nam usunąć wolne rodniki z organizmu. W papryce znajdziemy również sole mineralne - cynk, fosformagnez, mangan, potas, sód, wapń i żelazo. Osoby będące na diecie redukcyjnej nie muszą się martwić - roślina nie sprawi, że przybierzemy na wadze – 100 gramów to jedynie 25 kalorii.
Składniki odżywcze w 100 gramach czerwonej papryki:
  • Kalorie: 31 kcal
  • Woda: 92%
  • Białko: 1 g
  • Węglowodany: 6 g
  • Cukier: 4,2 g
  • Błonnik: 2,1 g
  • Tłuszcz: 0,3 g
  • Wapń: 7 mg
  • Żelazo: 0,43 mg
  • Magnez: 12 mg
  • Fosfor: 26 mg
  • Potas: 211 mg
  • Witamina C: 128 mg
  • Niacyna: 0,979 mg
Tabela opracowana na podstawie: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170108/nutrients


Papryka to przyprawa „fit”


Jeśli próbujesz schudnąć  bez poddawania się drakońskiej diecie, wprowadzenie papryki do jadłospisu może wpłynąć na efektywność Twoich starań. Średnich rozmiarów warzywo dostarcza nam tłuszczu, białka, węglowodanów, błonnika i naturalnego cukru, co daje niewiele ponad 30 kcal. Dodawanie odrobiny papryki do omleta, sałatki lub kanapek może znakomicie wzbogacić smak potrawy i zmniejszyć apetyt - bez zbędnych kalorii, tłuszczu i cholesterolu. Co więcej, zawarta w pikantnych odmianach tego warzywa, kapsaicyna nie tylko poprawia trawienie, lecz także wykazuje działanie przeciwbólowe i lecznicze w przypadku chorób wirusowych.

Papryka jako waleczny szereg przeciwutleniaczy


Papryka jest bogata w przeciwutleniacze, takie jak witamina C (154 mg) czy witamina A (187 mg). Dostarcza nam również aż 55 mikrogramów kwasu foliowego i 1,88 mg witaminy E. Takla dawka substancji antyutleniających znacząco wzmacnia układ odpornościowy i chroni zdrowie komórek organizmu. Dodatkowo, zestaw witamin: A, C i E pozwala zachować nam młodość i zdrowie na dłużej, dzięki spowolnieniu procesów starzenia komórek, poprawie kondycji naczyń krwionośnych i osłabieniu szkodliwego działania ”złego” cholesterolu.

Papryka w kobiecej spiżarni


Zawarte w zielonej papryce witaminy z grupy B są niezbędne dla odpowiedniego wzrostu i rozwoju organizmu. Roślina ta zapewnia nam 0,64 mg tiaminy, 1,16 mg niacyny i 1,17 mg witaminy B6. Odpowiednie spożycie tego ostatniego związku wspiera produkcję neuroprzekaźników, a nawet zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi, czego dowodzą wyniki badania opublikowane w 2012 roku w magazynie „Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention”.

Papryka to sprzymierzeniec zdrowych kości


Standardowa porcja papryki zawiera 1,3 mg manganu – minerału, który pomaga zachować mocne kości. Lekarze zalecają kobietom spożywać 1,8 mg tego pierwiastka dziennie, zaś mężczyznom – 2,3 mg. Ilości manganu zawarte w tej roślinie mogą przy regularnym spożyciu zapobiec osteoporozie. Co więcej, papryka dostarcza nam również 8 miligramów wapnia, pół miligrama żelaza, 14 mg magnezu, 31 mg fosforu, 251 miligramów potasu oraz 3 mg cynku, co dodatkowo, dzięki kompleksowemu działaniu, wspiera zdrowie układu kostnego. Co ciekawe, wyciągi z ostrych odmian papryki mają również zastosowanie medyczne. Wykorzystuje się je przy produkcji maści i plastrów wspomagających leczenie zapalenia korzonków nerwowych i schorzeń gośćcowych.
Papryki w przekroju, fot. shutterstock

Papryka w kuchni


Smak, barwa i aromat są właściwościami, które decydują o kulinarnej popularności papryki. Można ją spożywać na surowo, a także po poddaniu obróbce termicznej. Wartości odżywcze świeżych i duszonych strąków są niemal identyczne! Papryka ma szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni węgierskiej i śródziemnomorskiej, lecz także w polskiej – jest używana głównie jako przyprawa (słodka lub pikantna), ale często możemy znaleźć jej kolorowe kawałki w leczo, sałatkach, pizzy i zapiekankach. Potrawy z dodatkiem ostrej papryki chili wykazują działanie silnie rozgrzewające, dlatego świetnie sprawdzą się w zimowej kuchni polskiej.

Jedną z propozycji odpowiednich na każdą porę roku jest wegetariańskie leczo.

Składniki (porcja dla 2 osób):
  • 1 ząbek czosnku
  • 1/2 cebuli
  • odrobina papryki chili
  • 1 łyżka oliwy
  • 1 papryka
  • 1 mała cukinia
  • 75 g pieczarek
  • 1/2 małego bakłażana
  • 1 pomidor
  • 150 g domowego przecieru pomidorowego
  • 1/2 łyżeczki papryki w proszku
  • 1 łyżeczka suszonego oregano
  • 1/2 łyżeczki cukru
  • około 1/2 łyżeczki soli himalajskiej i świeżo zmielony pieprz

Przygotowanie:
Czosnek i cebulę obieramy i kroimy w kostkę. Do głębokiej patelni wlewamy łyżkę oliwy, a następnie wrzucamy do niej czosnek, cebulę, papryczkę chili i smażymy wszystko na małym ogniu przez około 5 minut. Następnie dodajemy pokrojoną w kostkę paprykę oraz cukinię i zwiększamy ogień, smażąc całość przez ok. 2 minuty. Po tym czasie dodajemy kolejną łyżkę oliwy, pokrojone pieczarki i bakłażana. Smażymy przez ok. 12 minut, mieszając w międzyczasie składniki i doprawiając je solą i pieprzem. Pomidory sparzamy, obieramy ze skóry, usuwamy ich pestki, po czym kroimy je w kostkę i wraz z sokiem wrzucamy do pozostałych warzyw. Następnie wlewamy przecier pomidorowy, czerwoną paprykę w proszku oraz suszone oregano. Całość doprawiamy cukrem i gotujemy przez ok. 5 minut.
Smacznego!

Papryka - warzywo idealne?


Co takiego wyjątkowego jest w papryce, że jest obecnie jednym z najpopularniejszym warzywem uprawianym w Europie. Papryka to warzywo idealne – jest smaczne i zdrowe. Idealnie nadaje się do sosów, zup, sałatek, kanapek czy przetworów. Oprócz walorów smakowych, papryka traktowana jest jako jeden z najbardziej wartościowych produktów żywnościowych. Nie bez powodu papryka nazywana jest „czerwonym zlotem”.
Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)

Bibliografia

1. CAB International; “Capsicum annuum (bell pepper)”; data dostępu: 2019-05-03
2. Plants Rescue; “Capsicum annuum”; data dostępu: 2019-06-03
3. Narmin Yazdizadeh Shotorbani i in.; “Antioxidant activities of two sweet pepper Capsicum annuum L. varieties phenolic extracts and the effects of thermal treatment”; data dostępu: 2019-06-03
4. Muhammad Nadeem i in.; “Antioxidant Potential of Bell Pepper (Capsicum annum L.)-A Review”; data dostępu: 2019-06-03
5. Dr. Jyoti. D. Vora i in., International Journal of Technical Research and Applications; “Comparative Study Of Bell Pepper On The Aspects Of Their Approximate Analysis Capsicum Annuum”; data dostępu: 2019-06-03

Ocena (3.9) Oceń: