Jerzyk (Apus apus)
![By Klaus Roggel, Berlin (Own work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons](https://www.ekologia.pl/wp-content/uploads/2023/03/450px-ApusApusKlausRoggel05_max.jpg)
Jerzyk jest ptakiem o smukłej sylwetce. Często mylony jest z jaskółką, ale jest od niej większy i cięższy. Ma tez zupełnie inny głos − tam gdzie pojawiają się jerzyki słychać wysokie „sriiiiiii, sriiiiiiiii”. Jerzyk ma wąskie, lecz bardzo długie skrzydła i krótki, rozwidlony ogon. Powierzchnia jego ciała ma czarny kolor, wyłączając jedynie jego jasny podbródek. Nie ma różnicy w wyglądzie między samcem i samicą, natomiast osobniki młode odróżnia od dorosłych jasne czoło i końce piór. Długość ciała tego niezwykle zwinnego ptaka wynosi ok. 17 cm, masa ciała 36 – 52 g, zaś rozpiętość skrzydeł od 40 do 45 cm.
Jerzyk zamieszkuje całą Europę oraz Afrykę Północną. W Polsce jest on ptakiem powszechnym i występującym także w miastach. Jerzyk to ptak wędrowny, zatem gdy nadchodzi koniec sierpnia, wyrusza on w kierunku Afryki na tereny położone na południe od Sahary. Powraca na tereny lęgowe do Europy wiosną, najczęściej w połowie maja.
Jerzyk większość swojego życia spędza na dużych wysokościach. Jego obecność dawniej związana była z występowaniem górskich urwisk oraz ich skalnych szczelin. W dzisiejszych czasach ptak ten żyje również w mieście, gdzie gnieździ się w szczelinach wysokich budowli. Jego gniazdo uwite jest z roślin, piór, a także lekkich materiałów wytworzonych przez człowieka, np. papieru. Większość czynności życiowych jerzyk wykonuje przebywając w powietrzu.
Okres lęgowy jerzyka rozpoczyna się od połowy maja. Wtedy to samica składa 2 lub 3 jaja, które wspólnie z samcem wysiaduje przez niemal 20 dni. Pisklęta pozostają w gnieździe stosunkowo długo, bo prawie 2 miesiące. Choć po tym czasie młody jerzyk jest już całkowicie samodzielny, to dojrzałość płciową osiąga on w wieku 3 lat. Stwierdzono, że na wolności jerzyk może dożyć nawet 21 lat.
Pożywieniem jerzyka są owady i pajęczaki. Ptak chwyta je w locie, podczas żerowania na dużych wysokościach, a także nad zbiornikami wodnymi. Obfitość pożywienia zależy przede wszystkim od warunków atmosferycznych – deszczowa i zimna pogoda oznacza dla jerzyka czas głodu.
By Klaus Roggel, Berlin (Own work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commonsv
![Młody jerzyk, By Klaus Roggel, Berlin (Own work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons](https://www.ekologia.pl/wp-content/uploads/2023/03/800px-ApusApusKlausRoggel07_max.jpg)
Młody jerzyk, By Klaus Roggel, Berlin (Own work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Jerzyki – ptaki inne niż wszystkie
pozostałe …
·
Jerzyk pospolity (Apus apus) niewielki ptak z
rodziny jerzykowatych
·
rozpiętość skrzydeł ponad 40 cm, długość
ciała 18 cm, masa ok 50 gramów
·
przylatuje do Polski z Afryki
Południowej by złożyć jaja i wychować młode
·
okres lęgowy trwa od początku maja do
połowy sierpnia – ok 100 dni
·
środowiskiem jerzyka jest powietrze, nie
buduje gniazd, nie chodzi po ziemi, nie siada na drzewach, na drutach. Może
latać bez lądowania nawet dwa lata
·
dziennie przelatuje ponad 1000 (tysiąc) km , osiąga prędkość 160
km/h
·
żywi się wyłącznie owadami (komary,
muchy, meszki) chwytanymi w locie, dziennie zjada ich tysiące
·
wszystkie potrzeby fizjologiczna
załatwia w powietrzu, nie brudzi, na ziemi nie pozostawia odchodów
·
na swoje siedlisko wykorzystuje przede
wszystkim otwory w stropodachach, szczeliny w elewacjach budynków i między
dachówkami
·
wraca z Afryki Południowej zawsze do
tego samego miejsca nawet przez kilkanaście lat
·
żyje ponad 20 lat, często z tym samym
partnerem
·
jest objęty ścisłą ochroną gatunkowa
czynną, a wentylowane stropodachy są uznane za naturalne siedlisko jerzyka w
Polsce
·
w miastach jerzyki bronią nas przed
nadmiarem dokuczliwych owadów, dlatego
musimy chronić ich siedliska
——————————–
Jerzyk to
ptak zagrożony spadkiem populacji w naszym Mieście
Niefrasobliwie
prowadząc prace termomodernizacyjne budynków mieszkalnych, niszczymy siedliska
i skazujemy ptaki na ogromne cierpienia. Zmniejszamy populację naszych
najlepszych sojuszników w walce z uciążliwymi insektami.
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska nakazuje inwestorom prowadzenie prac poza okresem
lęgowym. Jednak lekką ręką wydaje pozwolenia na odstępstwa od terminów i niszczenia istniejących siedlisk. Konsekwencją tego są zamurowywane na budowach i płoszone ptaki i ich pisklęta.
Te, które po zimie wracają do swoich siedlisk znajdują zamknięte gniazda,
bezskutecznie krążą w powietrzu, zużywają energię i często giną lub odlatują do innego miasta. Zastępcze siedlisko – inaczej budka lęgowa powinna mieć odpowiednie wymiary, by młode jerzyki mogły przed wylotem ćwiczyć swojej skrzydła. Minimalne wymiary wewnętrzne to 40x25x20 cm. Pamiętajmy, że od sprawności skrzydeł zależy wyżywienie jerzyka i jego piskląt.