Łabędź czarny to bardzo duży ptak wodny, nieco mniejszy od łabędzia niemego. Wbrew nazwie nie jest całkowicie czarno ubarwiony. Choć przy złożonych skrzydłach biel nie jest widoczna, to locie widoczne białe lotki (pierwszego i drugiego rzędu) na skraju skrzydeł. Szyja podczas lotu wyciągnięta, na linii tułowia. Gatunek towarzyski, choć w okresie lęgów wykazuje agresywne zachowanie. Podejmuje nocne przeloty.
Tęczówka oczna łabędzia czarnego jest czerwona. Dziób czerwony, z białym paskiem przedkońcowym (na grzbiecie dzioba), zakończony haczykowato. Głowa mała. Szyja bardzo długa (najdłuższa spośród wszystkich łabędzi), cienka, wygięta na kształt litery "S". Tułów dosyć krótki. Skrzydła długie, szerokie. Na skrzydłach końce pióra podwinięte. Nogi ciemne. Dymorfizmpłciowy nie widoczny u tego gatunku. Samice są nieco mniejsze. Osobniki młodociane są ciemno - brunatne, jaśniejsze od dorosłych. Pisklęta szarobure.
Łabędź czarny jest monogamiczny. Gnieździ się kolonijnie, na ziemi, bądź na wodzie. Gniazdo budują oboje partnerzy, w formie kopca, z materiałuroślinnego (gałązek, patyków, liści). Co rok wracają do tego samego gniazda. Lęgi przeprowadza od lutego do września. Samica składa średnio 5 (maksymalnie 12) jasnych, zielonkawych jaj. Samiec w tym czasie broni gniazda. Wysiadywanie (przez oboje rodziców) trwa ponad miesiąc. Dzień po wykluciu pisklęta wodzone są do wody. Osobniki młodociane lotność uzyskują już po trzech miesiącach. Młode usamodzielniają się po sześciu miesiącach. Dojrzałość płciową osiąga po trzecim bądź czwartym roku.