Łabędź niemy (Cygnus olor)

Nazywany/a też: łabędź domowy, łabędź głuchy, łabędź grubodzioby

Łabędż niemy, fot. Robert Kalek/Shutterstock
Łabędź niemy to największy europejski ptak wodny. Posiada białe pióra, czarne nogi i intensywnie pomarańczowy dziób. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest długa szyja i czarne łaty rozpoczynające się przy oczach i kończące się w miejscu, gdzie głowa przechodzi w dziób. W tym samym miejscu zaznacza się także czarna narośl, która jest szczególnie uwydatniona u samców. Z racji tego, iż łabędź niemy to największy europejski ptak wodny, to jego waga może dochodzić do nawet 23 kilogramów. Imponująco przedstawiają się też jego skrzydła, których maksymalna rozpiętość wynosi 230 cm. Samice są nieco mniejsze, niż samce i mają mniej okazałą narośl nad dziobem. Młode zanim osiągną dojrzałość płciową mają pióra koloru szarobrązowego.
  1. Występowanie
  2. Biotop
  3. Lęgi
  4. Pokarm
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Występowanie

Łabędź niemy zasiedla tereny północno- środkowej Europy oraz północno-środkowej Azji. Zimuje w północnej i środkowej Afryce, na Bliskim Wschodzie i południowej Azji. Z powodzeniem łabędź niemy został introdukowany w Ameryce Północnej. Łabędź niemy powszechnie występuje w Polsce. Zasiedla Mazury, Wielkopolskę, Dolny Śląsk, a także Polskę centralną i wschodnią. Często można spotkać stada łabędzi w jeziorach, stawach, zbiornikach wiejskich i miejskich. Łabędź niemy jest gatunkiem synantropijnym, co oznacza, że często zakłada gniazda w bezpośredniej bliskości człowieka. Jest to gatunek wędrowny − w październiku i listopadzie odlatuje w kierunku Morza Północnego (na tereny Danii, Belgii i Holandii). Jeśli zima jest łagodna i stosunkowo ciepła, to łabędź niemy zimuje w kraju, głównie na wodach śródlądowych.
Czy wiesz, że...Wiele osób lubi spędzać czas w parku, karmiąc łabędzie. Warto jednak pamiętać o tym, że nasza obecność nie zawsze jest przez nie mile widziana, szczególnie wtedy, gdy opiekują się młodymi. Łabędź niemy, jeżeli poczuje się zagrożony, wydaje z siebie typowy, syczący dźwięk – jest to ostrzeżenie, które sygnalizuje, by nie zbliżać się do ptaka, ponieważ może zaatakować w obronie młodych. Nie powinniśmy także płoszyć samych młodych, gdyż przestraszone mogą opuścić swoje rodzinne gniazdo i podpłynąć zbyt blisko terytorium innej pary, co często kończy się dla nich tragicznie.

Biotop

Łabędź niemy chętnie bytuje na czystych terenach wód stojących i płynących – rzek, jezior oraz stawów, które mają bogatą warstwę mułu. Bardzo dobrze pływają oraz latają, jedyna ich niezgrabność przejawia się w poruszaniu po lądzie. Na fakt, że są świetnymi pływakami wpływa znacząco budowa ich brzucha, który jest płaski i szeroki i zapewnia tym ptakom stabilność w utrzymywaniu się na wodzie. Oprócz tego, jak łatwo zauważyć, łabędź niemy posiada na nogach błonę pławną, która przyczynia się do sprawnego pływania. Z powodu dużej masy ciała łabędź niemy startując, długo rozbiega się po wodzie i dopiero potem wzbija się w powietrze.

Lęgi

Łabędź niemy tworzy monogamiczne związki. Kiedy osiąga dojrzałość płciową (w wieku około trzech lat) łączy się w trwałe pary. Zdarzają się przypadki, że pary tez rozpadają się już po jednym sezonie lęgowym. Kiedy zimą łabędź znajdzie już swoją „bratnią duszę” następuje wspólne wybieranie terytorium, którego często musi bronić przed innymi łabędziami. Walczące samce są bardzo agresywne, zdarza się jeden z nich umiera podczas starcia. Kiedy już para znajdzie swoje terytorium, dochodzi do kopulacji. Gdy śniegi topnieją, pary przystępują do budowania gniazd. Lokują je w zaroślach i szuwarach, w miejscach osłoniętych przed intruzami. Podłoże gniazda tworzą suche gałęzie i badyle, na które wyłożona jest na przykład trzcina, zaś najbardziej zewnętrzna warstwa wyścielona jest piórami puchowymi. Samica znosi od 5 do nawet do 11 jaj, które przez około 5 tygodni wraz z partnerem wysiaduje na zmianę. Po tym czasie młode wykluwają się i po kilku dniach rodzice już karmią je soczystymi drobnymi roślinami. Szarobrązowe upierzenie piskląt przechodzi w biel około drugiego roku życia. Opieka nad potomstwem jest wspólna, jednak rola matki polega na wodzeniu piskląt i uczeniu ich pozyskiwania pokarmu z dna zbiornika, ojciec zaś stoi na straży ich bezpieczeństwa. Zdarzają się jednak sytuacje, w których w razie śmierci samicy, samiec przejmuje jej matczyne obowiązki. Łabędzie nieme dożywają blisko 20 lat.

Pokarm

Pożywienie łabędzia niemego stanowią różnorakie wodne rośliny, takie jak np. moczarka kanadyjska lub osoka aloesowata. Odżywiają się zanurzając szyje w wodzie (tzw. spławikowaniem) i zbierając pożywienie z dna zbiornika. Warto wspomnieć, że tym samym przyczyniają się do przeciwdziałania nadmiernemu zarastaniu wód, co ma ogromne znaczenie dla środowiska. Nie są jednak wyłącznie zwierzętami roślinożernymi – zjadają także ryby, węże, dżdżownice, ślimaki, pijawki i postaci larwalne różnych owadów.
Łabędż niemy, fot. Robert Kalek/Shutterstock Łabędż niemy, fot. Robert Kalek/Shutterstock

Galeria zdjęć

Łabędż niemy, fot. Robert Kalek/ShutterstockŁabędzie nieme, fot. Dark_Side/Shutterstock
Łabędzie nieme, fot. imagenist/ShutterstockŁabędż niemy, fot.Sandra Standbridge/Shutterstock

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Podtyp:Kręgowce
Gromada:Ptaki
Rodzina:Kaczkowate
Rodzaj:Cygnus
Indeks nazw polskich - gromada Ptaki
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź