Ptak średniej wielkości, nieznacznie większy od łyski zwyczajnej. Gatunek niezaobserwowany w Polsce. Część osobników wędrowna, a inne osiadłe. Po okresie godowym w miarę towarzyska, tworząca stada. W locie brak białego paska na zaokrąglonych, ciemnych skrzydłach. Poza tym w locie kanciasta głowa. Gdy pływa ma koniec tułowia nieco podniesiony względem grzbietu. Stosunkowo płochliwa.
Tęczówka oczna ciemnoczerwona. Dziób biało-szarawy. Na czole znajduje się charakterystyczna biała płytka czołowa, zakończona ciemnymi guzkami, sięgająca do ciemienia. W zimie guzki stają się mniejsze. Głowa okrągła, dosyć mała. Ubarwienie całego ciała jednolite, sadzawo-szare. Tułów pękaty. Ogon krótki. Mocne, szarawe nogi. Palce długie, z płatkami skórnymi. Brak dymorfizmu płciowego, choć samce są większe od samic. Gatunek bardzo podobny do łyski zwyczajnej. W okresie godowym odróżniany po guzkach na czole, natomiast po tym okresie można odróżnić je od siebie po zaokrąglonym upierzeniu przy nasadzie dzioba (u czubatej) u łyski w tym miejscu jest wyraźny klin. Poza tym różnią się odcieniem dzioba: u czubatej dziób jest szarawy, u łyski różowawy. U osobników młodocianych guzki nie są widoczne.
Występowanie
W Europie występuje nielicznie w południowej Hiszpanii oraz w północnym Maroku (w Afryce) - w pobliżu cieśniny Gibraltarskiej. Ponadto spotykana na znacznym obszarze wschodniej i południowej Afryki.
Biotop
Wybiera słodkowodne, bądź nieco słonawe, zarośnięte środowiska. Spotykana na jeziorach, stawach, rozlewiska, mokradłach, rzekach.
Lęgi
Gatunek monogamiczny. Gnieździ się na roślinności wodnej. Gniazdo budują oboje partnerzy z materiałów roślinnych (trzciny, łodyg, liści). Samica składa od 2 do 6 jaj. Wysiadywaniem zajmują się oboje partnerzy. Czas wysiadywania wynosi od 20 do 22 dni. Osobniki młodociane opuszczają gniazdo niedługo po wykuciu, pozostając przez miesiąc pod opieką rodziców.
Pokarm
Gatunek wszystkożerny. W jej diecie można znaleźć pokarm roślinny (w postaci nasion, owoców, części zielonych roślin wodnych), bezkręgowce (owady, mięczaki, skorupiaki), jak również padlinę. Pokarm zdobywa z powierzchni wody.