Pluszcz (Cinclus cinclus)

Ptak wielkości szpaka. Głównie osiadły, gdy potok zamarznie, poszukuje innego nie zamarzniętego miejsca. W Polsce gatunek lęgowy, choć nielicznych. Lata prosto, z szybkimi uderzeniami skrzydeł.

Budowa ciała pękata, z gęstym upierzeniem. Ubarwienie ciała brązowoczarne lub u innych podgatunków dodatkowo rdzawobrązowy spód. Białe, kontrastujące upierzenie ciągnące się od podbródka po pierś. Krótki, lekko zadarty ogon. Skrzydła zaokrąglone. Trzecia powieka biała. Dziób ciemny. Nie występuje dymorfizm płciowy, ale samce są większe od samic. Osobniki młode są szaro upierzone na wierzchu oraz na spodzie ciała, z szarym wzorkiem, biała brew, nie mają na piersi białej plamy.

Zamieszkuje głównie obszary górskie w Europie, na Bliskim Wschodzie, w zachodniej Azji oraz wyspowo w skrajnie północnej Afryce. Głównie osiadły, populacje północne migrują w kierunku południowym.

Żyje nad strumieniami górskimi (z zalesionymi brzegami, szczególnie w miejscach z wystającymi kamieniami), nadmorskimi oraz w płytkich, szybko płynących rzekach. W Polsce lęgnie się w górach, sporadycznie na pomorzu.

Gniazdo budują oboje partnerzy nad lustrem strumienia w skałach, w zagłębieniu brzegu, pod mostem, pod przepustem, bądź za wodospadem. Do jego budowy używają mchów przykrywających nabitą konstrukcję, wewnątrz której znajduję się okrągłe, grube gniazdo wyścielone trawą. Wejście do niego ukryte, z boku. Dwa lęgi w ciągu roku, pierwszy rozpoczyna się w kwietniu. Składa 3-6 białych jaj, średnio 4-5. Po około 16 dniach od wysiadywania przez samice, wykluwa się potomstwo. W tym czasie samiec dokarmia partnerkę. Przez ponad trzy tygodnie młode są dokarmiane przez rodziców w gnieździe. I po opuszczeniu gniazda są dokarmiane przez kolejne 2 tygodnie.

Żeruje na potokach, żywiąc się bezkręgowcami takimi jak wodne owady, ich larwy, skorupiaki, czasem także kręgowce w postaci narybku pstrągów.