Ptaki (Aves) – stałocieplne z podtypu , zdolne do
latania dzięki odpowiednio przekształconym kończynom pokrytym
piórami. Na istnieje około 10 tysięcy
gatunków ptaków,
żyjących w różnych
strefach klimatycznych i
warunkach środowiskowych. Ptaki
zasiedlają wszystkie
typy ekosystemów na Ziemi i zamieszkują wszystkie
kontynenty. Liczne gatunki
migrują w poszukiwaniu pożywienia, lepszych
warunków rozrodczych i
klimatycznych. Najmniejszym gatunkiem ptaka jest kilkucentymetrowy
koliberek hawański, największym
struś, sięgający około 2,7 m. Działem zoologii skupiającym się na ptakach jest
ornitologia. Wiele ptaków pełni funkcje użytkowe, głównie w kontekście stanowienia
pokarmu dla
człowieka. Część z nich, np.
papugi, stały się
zwierzętami domowymi. Człowiek od zarania dziejów miał zresztą bliski z ptakami.
Ptaki – zdolność lataniaPtaki wykształciły wiele charakterystycznych
cech pozwalających im przetrwać w
środowisku powietrznym. Są to przede wszystkim przekształcone w
skrzydła i pokryte piórami kończyny górne. Skrzydła i pióra umożliwiają ptakom latanie, co służy zdobywaniu pożywienia, sprawnemu i szybkiemu poruszaniu się po zamieszkiwanym terenie czy umożliwia ucieczkę w warunkach zagrożenia.
Latanie umożliwia ptakom lekki, ale mocny szkielet. We wnętrzu ich
kości znajdują się tzw. jamy pneumatyczne, które wypełnia powietrze. W ten sposób zbudowana jest większość ptasich kości, nie licząc czaszki, dłoni, przedramienia i miednicy. Jamy pneumatyczne w kościach połączone są z
układem oddechowym. Dodatkowo ptaki bardzo szybko
trawią pokarm, co również ma znaczenie z punktu widzenia ich przystosowania do lotu. Pokarm nie zalega w
żołądku, dzięki czemu nie stanowi niepożądanego obciążenia.
Niektóre z ptaków na drodze
ewolucji utraciły zdolność latania. Są to m.in. struś,
pingwin,
kiwi – mówimy o nich, że stały się wtórnie nielotne.
Budowa ciała- dziób ptaka jest ostry, mocny i rogowy, pozbawiony zębów,
- głębokie oczodoły,
- elastyczny odcinek szyjny i zróżnicowana liczba kręgów,
- odcinek lędźwiowy połączony z miednicą (synsakrum),
- spłaszczone żebra,
- mostek wyposażony w grzebień,
- kończyny przednie przekształcone w skrzydła,
- czterodziałowe serce.
Ptak jako stworzenie społecznePtaki opiekują się swoim młodym
potomstwem, ochraniają je i zdobywają dla niego pożywienie. Żyją wraz z innymi przedstawicielami gatunku, bronią razem swojego
terytorium, chronią je przed , biorą udział we wspólnych
polowaniach czy w odstraszaniu przeciwnika. Porozumiewają się między sobą za pomocą śpiewu oraz sygnałów dźwiękowych i wizualnych.
Rozmnażanie ptakówPtaki są
jajorodne. Samice składają
jaja przez kloakę,
narząd służący również do
wydalania i kopulacji. Jaja zazwyczaj wysiadywane w gnieździe, w którym młode pisklęta pozostają jeszcze przez jakiś czas po wykluciu. Ptaki charakteryzuje długi okres opieki nad potomstwem. Dorosłe
osobniki łączą się w pary sezonowo, bywa jednak, że niektóre pary pozostają ze sobą przez kilka
lat.
Odżywianie się ptakówW zależności od zamieszkiwanego i przystosowania, ptaki mogą
odżywiać się ,
owocami, małymi ,
padliną lub
nektarem (pełnią istotną funkcję w
zapylaniu roślin). Niektóre gatunki zdobywają pożywienie poprzez kleptoparazytyzm.
Charakterystyczne dla ptaków jest posiadanie wola, w którym magazynują pokarm, a także mięśniowego żołądka, gdzie połknięte
kamienie rozcierają pożywienie (zastępując tym samym zęby).
Funkcje piór u ptaków- umożliwiają latanie,
- służą do celów godowych i komunikacyjnych,
- zapewniają izolację i umożliwiają termoregulację,
- stosowane jako kamuflaż.
Ptaki a nietoperzePtaki oraz są jedynymi zdolnymi do aktywnego latania kręgowcami. Nietoperze należą jednak do ssaków. Odróżnia je od ptaków nie tylko brak upierzenia, ale przede wszystkim sposób
rozmnażania i rozrodu.
Klasyfikacja ptakówNajstarszym ptakiem jest Archaeopteryx. Współcześnie żyjące ptaki (ptaki nowoczesne) zgrupowane są w w następujące
rzędy: