Cyklameny (fiołki alpejskie) kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja cyklamenów
Cyclamen persicum to łacińska nazwa kwiatu popularnie zwanego także fiołkiem alpejskim. Najczęściej cyklamenty zobaczyć można na domowych parapetach, gdzie kwitnie od jesieni do wiosny, dodając wnętrzom ciekawego akcentu kolorystycznego. Ale istnieją gatunki cyklamenów, które można również z powodzeniem hodować w przydomowych ogródkach.
- Cyklameny – podstawowe informacje
- Cyklameny – wymagania glebowe
- Sadzenie i uprawa cyklamen
- Przechowywanie cyklamen
- Podlewanie i nawożenie cyklamen
- Rozmnażanie cyklamen
- Ochrona cyklamen
- Szkodniki atakujące cyklameny
- Cyklameny w domu i ogrodzie
- Uprawa cyklamen
- Kupno cyklamen
- Na co zwracać uwagę przy wyborze cyklamen
- Cyklamen – pytania i odpowiedzi
Oryginalnie cyklameny pochodzą z Bliskiego Wschodu, ale nie z Persji, jak sugeruje to nazwa, ale z Tunezji, Palestyny, Izraela, Syrii, a także Grecji i Turcji. Do Europy delikatne kwiaty zawędrowały pod koniec XVI w., choć dopiero w drugiej połowie XIX w. zyskały na popularności wraz z rozwojem technik krzyżowania i udoskonalania kultywarów. Tym ogrodniczym eksperymentom właśnie zawdzięczamy odmiany nadające się do hodowania w doniczkach.
Cyklameny – podstawowe informacje
Roślina należy do rodziny pierwiosnkowatych i odznacza się kulistą, lekko spłaszczoną bulwą – „kuklos” to w języku greckim słowo oznaczające okrągłość. Kwiaty dorastają do wysokości 30-40 cm, choć w warunkach outdoorowych bywają często niższe. Najpopularniejsze kolory płatków to róż, fiolet, biel i czerwień, a same liście są ciemno zielone, czasem pięknie wybarwione i przypominające nieco liście bluszczu. Okres kwitnienia cyklamen trwa 3-4 miesiące i zależy od warunków klimatycznych wokół. Roślina jest przy tym wieloletnia, ale długość jej życia uzależniona jest od prawidłowej pielęgnacji – czy to w domu, czy w ogrodzie. W Polsce na rabacie mają szansę przeżycia tylko nieliczne gatunki odporne na niskie temperatury.
Cyklameny – wymagania glebowe
Cyklameny są dość kapryśnymi roślinami. W uprawie domowej potrzebują względnego chłodu i pół-cienistego stanowiska – idealnie powodzi się im w temperaturze ok. 8-15 stopni C w dzień, a nocą do 10 stopni C. Możesz więc ustawić je w chłodnej sypialni lub na korytarzu, idealnie na parapecie okna wychodzącego na wschód lub na północ. Nadmierne ciepło czy nasłonecznienie powodują, że kwiaty więdną i umierają. W ogrodzie wybierz rabaty chronione od wiatru i gęstego deszczu, najlepiej pod osłoną wyższych krzewów lub drzew.
Ziemia w doniczce powinna być przede wszystkim podsypana sporą warstwą drenażu. Cyklamen nie lubi bowiem zarówno suszy, jak i nadmiernej wilgotności. Gleba musi być więc przepuszczalna i lekko wapienna, o odczynie zbliżonym do neutralnego. W gliniastym podłożu cyklamenom nie będzie się powodzić dobrze.
Sadzenie i uprawa cyklamen
Jeśli zdecydujesz się na uprawę cyklamen w ogrodzie, do sadzenia bulw należy zabrać się na wiosnę. Sadzi się je przy tym bardzo płytko, tak aby górna część bulwy była lekko widoczna. Zbyt głębokie sadzenie utrudnia rozwój korzeni i może prowadzić do ich gnicia. Sadzenie lub przesadzanie w doniczkach domu podlega analogicznym zasadom.
Bez względu na to, czy doczekasz się własnych kwiatów z bulw, czy kupisz „gotową”, rozkwitłą roślinkę, po przekwitnięciu warto z cyklamenów usuwać suche kwiatostany, aby oszczędzić ich siły witalne. Liściom pozwalamy natomiast zeschnąć się i zżółknąć, bo w ten sposób cebulka wchodzi w stan spoczynku. W tym momencie należy roślinę przenieść na 2-3 miesiące do chłodnego, ciemnego pomieszczenia.
Przechowywanie cyklamen
Dopiero po taki przymusowym „leżakowaniu” cyklamen może powrócić znowu na parapet. Po usunięciu starych liści będziemy teraz wyczekiwać pojawienia się nowych. Wielu ekspertów zaleca nasączenie wówczas całego podłoża wodą, a następnie odstawienie donicy do okapania nadmiaru.
Raz na jakiś czas, a zdaniem niektórych nawet co roku, warto jest cyklamen przesadzić, wymieniając podłożę i szorując dokładnie donicę. Czasami rozrastające się bulwy potrzebują zwiększenia rozmiaru naczynia, ale nie należy z tym przesadzać – cyklamenom lepiej powodzi się w ciaśniejszych donicach.
Podlewanie i nawożenie cyklamen
W okresie wegetacyjnym, a więc od jesieni do wiosny, cyklameny doniczkowe wymagają regularnego podlewania. Nie powinno się jednak moczyć ich liści i kwiatów, więc nawadniać należy od spodu, lub delikatnie wlewając wodę konewką w samą ziemię. Ogólna zasada mówi, aby podlewać 2 razy w tygodniu, ale tak naprawdę wszystko zależy od suchości powietrza w domu. Profesjonalnie hodowcy polecają raczej, aby między jednym a drugim nawadnianiem podłoże zdążyło zawsze relatywnie wyschnąć – to jest najlepsza pora, aby dodać kolejną porcję wody. W okresie spoczynku roślin podlewamy znacznie rzadziej i mniej intensywnie – raz na 14 dni powinno wystarczyć.
Nawożenie jest wysoce wskazane, ale w bardzo niskich dawkach i z aplikacją wzdłuż krawędzi donicy, z dala od łodyg i odsłoniętej bulwy. Nadmiar nawozu nie pozwoli roślinie zakwitnąć ponownie. Możesz stosować zarówno płynne preparaty mineralne, jak i organiczny kompost.
Rozmnażanie cyklamen
Jak większość roślin bulwiastych, cyklamen rozmnożyć możesz, dzieląc jego bulwę. Cięcia należy dokonać tak, aby na każdej części było jedno oczko lub listek. Nowo otrzymane bulwy warto potraktować ukorzeniaczem, a następnie umieścić w wilgotnym piasku na chłodnym parapecie okiennym. Po kilku tygodniach bulwy się ukorzenią i wtedy można przenieść je do docelowych doniczek z normalnym podłożem. Tak przygotowane sadzonki można również umieszczać na zagonach.
Cyklameny mogą się również mnożyć za pomocą nasion, ale jest to proces tak powolny i wymagający, że trudno go komukolwiek polecać.
Ochrona cyklamen
Ogromna większość cyklamen dostępnych w kwiaciarniach i sklepach ogrodniczych to gatunki domowe, które można wprawdzie wynieść przy sprzyjającej pogodzie na balkon, ale nie należy ich nigdy pozostawiać na mrozie. Wyjątkiem od tej reguły są cyklameny ogrodowe, a w szczególności cyklamen dyskowaty (Cyclamen coum), cyklamen czerwieniejący zwany również purpurowym (Cyclamen purpurascens) oraz cyklamen bluszczolistny (Cyclamen hederifolium). Wszystkie one powinny przetrwać bez problemów zimę na rabacie, choć dla bezpieczeństwa warto przykryć je gałęziami.
Szkodniki atakujące cyklameny
Jeśli chodzi o szkodniki, to na cyklamenach pojawiają się dość często przędziorki, malutkie pajęczaki powodujące brązowienie i usychanie kwiatów. Skutecznym lekarstwem na nie są specjalistyczne spraye insektobójcze, które należy aplikować w 2-3 dawkach.
Bulwy mogą zostać również zaatakowane przez nicienie, ale zwykle oznacza to koniec żywota rośliny, przy czym chorego osobnika warto pozbyć się jak najszybciej, aby uniemożliwić ewentualne rozprzestrzenianie się problemu na inne donice.
Cyklameny w domu i ogrodzie
Cyklameny są przede wszystkim cenną dekoracją wnętrz, o tyle atrakcyjną, że prezentującą się najlepiej w okresie jesienno-zimowej szarugi za oknem. Sadzone w eleganckich ceramicznych donicach mogą dopełniać aranżacji stołu lub ożywiać parapety, półki naścienne i wielopiętrowe kwietniki.
Cyklameny ogrodowe doskonale nadają się natomiast do wielogatunkowych rabat bylinowych, współgrając zwłaszcza z bluszczem, żurawką oraz trawami ozdobnymi. Można je sadzić także na skałkach, o ile ziemia nie jest zbyt przesuszona. Wielką zaletą cyklamen jest ich zdolność do samodzielnego rozrastania się – po kilku latach mogą nabrać one charakteru okrywowego, zasłaniając całe połacie zagonów. Architekci zieleni polecają przy tym łączenie odmian w różnych kolorach – nawet trzech lub czterech – na zasadzie przenikających się barwnych plam. Taka kompozycja może zdobić brzeg jeziorka lub reprezentacyjny klomb na tarasie.
Uprawa cyklamen
Cyklameny nie są roślinami łatwymi w uprawie. Najczęściej niepowodzenia wynikają jednak nie tyle z ich kapryśności, co naszej ignorancji. Wielu ludzi nie szanuje naturalnego cyklu życia rośliny i nie zapewnia jej odpowiednich warunków do zimowego spoczynku. W efekcie kwiaty szybko rzedną i obumierają.
Jeśli jednak zapewnimy im minimum niezbędnych wymagań, cyklameny odwdzięczą się kilkuletnią urodą, nie wymagając wcale nużących zabiegów pielęgnacyjnych. Wystrzegać się ich powinni jednak rodzice małych dzieci oraz posiadacze zwierząt domowych – cyklamina zawarta w liściach jest toksyczna i może powodować biegunki oraz nudności.
Kupno cyklamen
Czym się kierować, wybierając kwiaty cyklamen? Ponieważ jest to roślina sprzedawana w wariantach o różnej wielkości, właśnie rozmiar jest jednym z aspektów, które należy uwzględnić przy poszukiwaniu odpowiedniego egzemplarza. Warto decydować się na rośliny z dużą liczbą bujnych kwiatów i pąków, co sprawia, że można liczyć na długie kwitnienie – uprawa daje wówczas więcej satysfakcji.
Przy wyborze zwracaj uwagę także na stan liści i kwiatostanu – upewnij się, że są suche, ponieważ ich wilgotność może świadczyć o nieprawidłowym rozwoju i istnieniu rozmaitych dolegliwości. Cyklameny powinny mieć bujne i dobrze rozwijające się kwiaty – jeżeli wyglądają na zwiędłe i pozbawione życia, może to wskazywać na nieprawidłową opiekę nad rośliną.
Na co zwracać uwagę przy wyborze cyklamen
Aby mieć gwarancję, że wybrany egzemplarz znajduje się w dobrym stanie, dokładnie obejrzyj jego liście i kwiatostan i sprawdź, czy są pozbawione czarnych plam i szarych nalotów. Jeśli je zauważysz, z dużym prawdopodobieństwem oznacza to stan choroby wywołany grzybami, które z kolei wynikają z niewłaściwego dbania o roślinę. Dlatego zanim zamówisz dany egzemplarz, przeczytaj nasz poradnik o tym, jak pielęgnować cyklameny w doniczce.
W przypadku zamówienia kwiatu za pośrednictwem kuriera czy poczty upewnij się, że znajduje się w dobrym stanie. Istnieje bowiem ryzyko, że w trakcie przewozu został uszkodzony, dlatego rzuć okiem na liście i pozostałe elementy. Jeżeli są niekompletne, urwane lub połamane, właśnie niewłaściwy transport mógł być tego przyczyną. Dlatego warto kupować cyklamen ogrodowy czy doniczkowy osobiście.
Cyklamen – pytania i odpowiedzi
1. O czym pamiętać, decydując się na te rośliny w warunkach domowych?
Bardzo ważnym aspektem jest ich aklimatyzacja, np. poprzez uprzednie doniczki przed zasadzeniem, a także unikanie ogrzewania w pomieszczeniu, w którym się znajdują.
2. Jak podlewać cyklameny?
Najprościej nalać wodę na podstawkę i po ok. pół godz. odlać to, co pozostało.
3. Jakie odmiany można uprawiać w Polsce?
Z uwagi na warunki panujące w naszym kraju odpowiednie są wyłącznie 3 warianty: czerwieniejący, bluszczolistny i dyskowaty.
- “https://www.cyclamen.com/en/consumer/find-out-about-cyclamen/cyclamen-stories/journey-through-history”; data dostępu: 2019-08-28;
- “https://plantcaretoday.com/cyclamen-plant-care.html”; data dostępu: 2019-08-28;
- “https://www.gardeningknowhow.com/houseplants/cyclamen/cyclamen-care.htm”; data dostępu: 2019-08-28;
- “https://getbusygardening.com/cyclamen-plant-care/”; data dostępu: 2019-08-28;
- “https://poradnikogrodniczy.pl/cyklamenperski.php”; data dostępu: 2019-08-28;