Palo santo, czyli rytuał oczyszczania domu - czy rzeczywiście działa?

Z tradycyjnych starożytnych wierzeń do modnego lifestylowego trendu XXI w. – Palo Santo to inaczej praktyka palenia drzewa, dzięki której w domu ma żyć się lepiej, zdrowiej i pogodniej. Na czym polega tajemniczy rytuał i jakie realne korzyści może nam przynieść? Dowiedz się, jak odpowiedzialnie korzystać z Palo Santo i czego można po nim realnie oczekiwać.

1. Święte drzewo
2. Co nauka mówi o Palo Santo?
3. Po co wykonuje się rytuał Palo Santo?
4. Czy rytuał Palo Santo jest bezpieczny?
5. Palo Santo a ekologia

Palo Santo to tak naprawdę jeden konkretny gatunek drzewa - Bursera graveolens – pochodzącego z suchych lasów rozciągających się od Peru po El Salvador. Roślina należy do tej samej rodziny co kadzidłowiec i mirra, co tłumaczy jej aromatyczne walory.

Święte drzewo

Palo Santo to po hiszpańsku „święte drzewo”, a nazwa dość dobrze obrazuje estymę, jaką darzą je mieszkańcy Ameryki Południowej. Już od tysięcy lat pochodzące z niego drewno wykorzystywane jest do praktyk religijnych, leczniczych i mistycznych. Podczas palenia emituje ono bardzo przyjemny orzeźwiający zapach łączący nuty mięty, cytryny i sosny. Tubylcy wierzyli, że oczyszcza on powietrze i odgania złe duchy, redukując negatywną energię.

Dawni szamani wykorzystywali dym z palącego się Palo Santo do leczenia przeziębień i grypy, depresji oraz stresu. Aromat ma bowiem relaksować, redukować odczuwanie bólu, ale także odstraszać komary, mrówki, muchy czy termity. Obecnie oprócz gotowych do spalenia kawałków czystego drewna, nabyć można również żywicę oraz olejek eteryczny ze świętego drzewa – oba te produkty mają ułatwiać korzystanie z przyjemnego i dobroczynnego aromatu Bursera graveolens.

Ciekawostka: Drewno Palo Santo wykorzystywane bywa do wzbogacania smaku cięższych piw. Alkohol leżakowany jest w beczkach z aromatycznego drzewa lub nasycany esencją trocin.

Co nauka mówi o Palo Santo?

Tradycyjne społeczeństwa swoją wiarę w magiczną moc Palo Santo założyły oczywiście na emocjach związanych z urzekającym zapachem drewna. Praktyka pokazuje, że subiektywne oceny związane z doznaniami zmysłowymi mają jednak wiele sensu – i w tym przypadku wyjątkowy aromat jest wynikiem obecności cennych związków eterycznych, które nie bez powodu wydają się nam kuszące.
Olejek będący produktem parowej destylacji trocin z pnia świętego drzewa zdaniem naukowców jest bardzo bogaty w terpeny, zwłaszcza limonen (ok. 58%) oraz alfa-terpineol (ok. 11%). Łącznie wyizolowano z niego ponad 60 różnych związków aktywnych! Limonen ma za pomocą zmysłu powonienia faktycznie może oddziaływać na mózg, pobudzając produkcję dopaminy i serotoniny, czyli hormonów asocjowanych z poczuciem satysfakcji, spokoju i szczęścia.

Po co wykonuje się rytuał Palo Santo?

Palenie drewna Palo Santo przypomina wykorzystanie kadzidełek. Jeden koniec drzewa należy podpalić i pozwolić mu palić się przez ok. 30 sekund w pozycji skierowanej w dół pod kątem 45°. Po tym czasie płomień zdmuchujemy. Dymiące szczapki lub wióry umieszczamy w żaroodpornym naczyniu i pozwalamy im tlić się przez dłuższy czas. Tradycyjni uzdrowiciele sugerują również omiatanie wszystkich kątów pokoju tlącym się drzewem.

Alternatywnie można podgrzewać żywicę ze świętego drzewa na specjalnej węglowej podkładce. Powietrze powoli przesyca się wonią, która kojarzy się z palonym cukrem lub pieczonymi jabłkami. Jest to więc sposób na naturalną aromatyzację wnętrz i poprawę samopoczucia domowników. Jako bonus warto dodać wysoką skuteczność w odstraszaniu owadzich intruzów.

Zwolennicy rytuału Palo Santo polecają go jednak nie tylko ze względu na piękny, kojący zmysły zapach. Ich zdaniem aromatyczny dym ma gasić konflikty w zarzewiu, więc warto wykorzystywać go w przypadku podwyższonego stresu w domu lub w pracy.

Praktykowany w studiach jogi od pierwszych chwil pozwala ćwiczącym wyciszyć umysł i skupić się na pozytywnej energii – ten sam efekt można osiągnąć przed domowymi sesjami medytacji lub ciężką pracą intelektualną. Zaleca się przeprowadzać go po kłótniach i awanturach, aby uśmierzyć atmosferę między domownikami. Dla wielu osób samo wykonanie rytuału jest już pretekstem do uspokojenia i refleksji, a wiara, że biały dym może zneutralizować negatywne wibracje bywa samospełniającą się przepowiednią.

Zdaniem niektórych praktyków regularnie wykonywany rytuał Palo Santo ma chronić przed przenoszeniem infekcji wirusowych, a nawet łagodzić chroniczne dolegliwości żołądkowe. Wpływa ponoć również pozytywnie na kreatywność i sprzyja ciepłym uczuciom międzyludzkim.

Należy jednak zaznaczyć, że doniesienia o relaksującym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym wpływie Palo Santo nie zostały jak dotąd udowodnione naukowo i mają charakter jedynie anegdotyczny. W świecie terapii holistycznych rytuał z wykorzystaniem świętego drzewa bywa alternatywą dla palenia szałwii lub stosowania leczniczych kryształów.

Czy rytuał Palo Santo jest bezpieczny?

Palenie jakiegokolwiek surowca w zamkniętych wnętrzach obarczone jest oczywiście ryzykiem. Po pierwsze, pozostawione bez dozoru drzewo może łatwo spowodować pożar – wysoka ostrożność jest więc wskazana. Po drugie, jak wskazuje profesor Adam O. Goldstein z Uniwersytetu Północnej Karoliny, każde palone drewno emituje do powietrza związki, które w razie inhalacji mogą w długiej perspektywie wyrządzić poważne szkody zdrowotne. Cząsteczki wydzielane w procesie spalania drzewa podrażniają płuca i zaostrzają stany zapalne czy trudności z oddychaniem. Rytuał oczyszczania z Palo Santo nie jest więc polecany kobietom ciężarnym, matkom karmiącym piersią ani osobom mającym chroniczne problemy z płucami, np. astmę. Ponieważ jak dotąd nie ustalono bezpiecznego limitu, warto jest zachować umiar i zadbać o dobrą wentylację wnętrz.

Generalnie, bezpieczniejszym pomysłem niż palenie świętego drzewa może być wykorzystanie olejku eterycznego z B. graveolens w kominku aromaterapeutycznym. Zastosowanie olejku bezpośrednio na skórę jest możliwe w ramach przeciwbólowego i przeciwmigrenowego masażu, ale wymaga wykonania wcześniej testu wrażliwości.

Palo Santo a ekologia

Mimo że jest stosowane dość powszechnie na świecie, drzewo Bursera graveolens nie podlega obecnie ryzyku wymarcia – w Peru w 2014 r. po ośmiu latach ścisłej ochrony usunięto je z listy gatunków zagrożonych. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że wycinka Palo Santo związana jest z szerszym procesem deforestacji, która jest niekorzystna z punktu widzenia środowiska naturalnego. W Peru wprowadzono racjonalną zasadę zbierania odłamanych gałęzi raczej niż ścinania całych drzew. Kupując Palo Santo z odpowiedzialnych źródeł ograniczasz więc ryzyko ekologicznego balastu.

Bibliografia