Wybór systemu grzewczego to jedna z najważniejszych decyzji, jaką musi podjąć każda osoba budująca dom. Głównymi czynnikami, które mają na nią wpływ, są niskie koszty inwestycji i eksploatacji. Znacznie rzadziej brane są pod uwagę względy ekologiczne, ale czy słusznie? Dlaczego warto zainwestować w pompę ciepła – jedno z najbardziej ekologicznych i energooszczędnych urządzeń grzewczych?
Schemat przepływu ciepła. Kotły grzewcze a zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia i życia człowieka
Konsumenci, kupując pralkę, lodówkę czy zmywarkę, coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na cenę, ale również ich klasę energetyczną. Dzięki temu mogą cieszyć się niższymi rachunkami i świadomością, że dbają o środowisko naturalne. Niestety znacznie rzadziej kierują się podobnymi względami w przypadku wyboru urządzenia grzewczego. A warto wiedzieć, że tu chodzi nie tylko o aspekt finansowy, ale przede wszystkim ekologiczny i zdrowotny. Kotły grzewcze emitują bowiem szkodliwe dla środowiska i człowieka substancje.
Porównanie emisji zanieczyszczeń różnych technologii grzewczych
1. Emisja PM2.5 i PM10
PM2.5 i PM10 to zawieszone w powietrzu pyły, które mogą zawierać substancje toksyczne, takie jak benzopireny, dioksyny i furany. Długotrwałe przebywanie w otoczeniu, zawierającym wyżej wymienione zanieczyszczenia, może powodować choroby płuc i układu krążenia.
Najwięcej pyłów zawieszonych PM emitują kotły na węgiel, drewno i olej opałowy. Korzystnie wypadają kotły gazowe, pompy ciepła i urządzenia kogeneracyjne.
2. Emisja CO – tlenku węgla, tzw. czadu
Tlenek węgla to, szczególnie niebezpieczny, bezwonny i bezbarwny gaz. Powstaje w wyniku niedoboru tlenu w komorze spalania, może wydzielać się również podczas pożaru. Wg statystyk, opracowanych przez Komendę Głównej Państwowej Straży Pożarnej, w okresie grzewczym 2017/2018 doszło do ponad 4300 incydentów związanych z tlenkiem węgla. W przybliżeniu 2700 osób zostało rannych, a 70 zginęło z powodu zatrucia czadem.
Największe emisje tlenku węgla, słusznie nazywanego „cichym zabójcą”, wytwarzają kotły zasilane węglem i drewnem. Pod tym względem najbardziej ekologicznym rozwiązaniem jest pompa ciepła.
3. Emisja CO₂ – dwutlenku węgla
Zbyt duża emisja dwutlenku węgla prowadzi do tzw. efektu cieplarnianego (zjawisko podwyższenia temperatury planety). W dużych ilościach jest również szkodliwy dla zdrowia.
Pompy ciepła wytwarzają zdecydowanie mniej dwutlenku węgla niż kotły węglowe, olejowe, gazowe czy nawet urządzenia kogeneracyjne.
Czym jest pompa ciepła?
Pompa ciepła to energooszczędna i nowoczesna technologia grzewcza, która do ogrzewania domu wykorzystuje energię z naturalnych i odnawialnych zasobów. W zależności od jej rodzaju energia pobierana jest z gruntu, powietrza lub wody, a następnie przekazywana do górnego źródła, czyli instalacji grzewczej. W obiegu pompy ciepła znajdują się cztery podstawowe elementy (parownik, sprężarka, skraplacz i element dławiący), przez które po kolei przepływa czynnik roboczy (płyn).
Urządzenie zasilane jest niewielką ilością prądu i nie potrzebuje żadnego paliwa, komina czy wentylacji. Nie wydziela zapachów, pracuje cicho i nie wymaga żadnych okresowych przeglądów czy konserwacji.
Pompa ciepła nie zajmuje dużo miejsca w domu. fot. shutterstock.
Rodzaje pomp ciepła: powietrzna, wodna i gruntowa
1. Powietrzna pompa ciepła
Pompy powietrzne, jak wskazuje sama nazwa, wykorzystują energię z powietrza, które pobierane jest z wnętrza domu lub z zewnątrz. W porównaniu do gruntowych i wodnych, są znacznie łatwiejsze i tańsze w instalacji. Jednak ze względu na to, że temperatura powietrza zimą jest niższa niż gruntu i wody, urządzenie jest najmniej efektywne. Moc pompy powietrza zmniejsza się wraz ze spadkiem temperatury, więc wtedy, gdy potrzeba jej najwięcej do ogrzewania domu. W związku z tym koszty eksploatacji tego urządzenia są niestety wyższe od pozostałych pomp ciepła. Należy przy tym pamiętać, że powietrzna pompa ciepła wciąż jest o wiele bardziej energooszczędnym rozwiązaniem od bardziej tradycyjnych systemów grzewczych.
Decydując się na zakup powietrznej pompy ciepła, warto mieć na uwadze, że niektóre pracują tylko do określonego poziomu temperatur. Te pompy, które nie mogą pracować w ujemnej temperaturze, można wykorzystać do wspomagania pracy kotła grzewczego oraz podgrzewania c.w.u. latem, co obniży rachunki za ogrzewanie. Na rynku jest też wiele modeli przystosowanych do pracy w znacznie niższej temperaturze (nawet do -25ºC), ale oczywiście są znacznie droższe.
2. Gruntowa pompa ciepła
Pompy ciepła, za pomocą rur wypełnionych niezamarzającym płynem, mogą również czerpać energię zgromadzoną w gruncie. Rury można ułożyć poziomo (kolektor poziomy) poniżej poziomu przemarzania gruntu lub pionowo (kolektor pionowy lub sondy) w odwiertach. W polskim klimacie pompy gruntowe zapewniają znacznie niższe koszty eksploatacyjne niż powietrzne, ponieważ temperatura gruntu jest stabilniejsza. Od głębokości 1,5 m grunt ma zawsze temperaturę dodatnią (od 0 do 8ºC), dzięki czemu możliwa jest ekonomiczna praca pompy.
3. Wodna pompa ciepła
Pompy ciepła typu woda/woda lub woda/powietrze wykorzystują ciepło, zgromadzone w wodzie gruntowej. Ponieważ woda ma stosunkowo wysoką temperaturę nawet zimą (ok. 10ºC), urządzenie pracuje wydajnie. Do jego działania, oprócz źródła wody (stawu, studni), niezbędna jest pompa, która przetłacza wodę ze studni czerpanej przez wymiennik ciepła i doprowadza ją do drugiej (zrzutowej). Zanim podejmie się decyzję o zainstalowaniu systemu z wodną pompą ciepła, należy zasięgnąć opinii geologa i zlecić wykonanie badań jakości wody. W związku z tym, że koszty montażu i eksploatacji urządzenia są wysokie w przypadku mniejszych gospodarstw domowych, inwestorzy znacznie częściej wybierają gruntowe pompy ciepła.
Kiedy najlepiej zdecydować się na pompę ciepła?
Podsumowując, pompa ciepła jest rozwiązaniem grzewczym, które nie zagraża życiu i zdrowiu człowieka oraz najkorzystniej wpływa na globalny system. Kolejnym argumentem, przemawiającym na korzyść tej technologii, są niskie rachunki za ogrzewanie. Zniechęcić mogą jedynie wysokie koszty inwestycji. Jeśli jednak decyzja będzie podjęta przed budową domu, koszty te można mocno obniżyć, wybierając projekt domu z pompą ciepła. Dzięki temu oszczędza się na projekcie instalacji i dodatkowym dostosowaniu domu pod te urządzenia, a także unika kosztownego remontu.
Karina Bańka
Ekologia.pl poleca
