Naturalne metody zapobiegania występowaniu chorób grzybowych w ogrodzie

Choroby grzybowe roślin stanowią nie lada wyzwanie dla właścicieli sadów, ogrodów czy nawet balkonowych ogródków. Tym bardziej, jeśli nie chcą oni używać chemii i sztucznych oprysków. Walka z grzybami, powodującymi rozmaite choroby roślin jest niezwykle ciężka – choroba szybko przenosi się na inne rośliny, ukryta w ziemi grzybnia jest w stanie przezimować kilka lat, by co roku atakować młode rośliny.

Użycie oprysków ze środkami chemicznymi często nie wystarczy, dodatkowo – coraz większy odsetek osób ma świadomość niekorzystnych efektów stosowania tego rodzaju preparatów. Czy w jakikolwiek sposób można więc walczyć w naturalny sposób z chorobami roślin wywołanymi przez grzyby?

W jaki sposób powstają choroby roślin wywołane przez grzyby?

Ciepło i wilgoć to dwa podstawowe czynniki, które pomagają szybkiemu wzrostowi grzybni, również tej odpowiedzialnej za choroby roślin. Stąd lato i jesień to czas, w którym grzyby rozwijają się najszybciej. Nie oznacza to, że jest to jedyny okres w roku, do którego powinniśmy się przygotować, chcąc uchronić nasze rośliny przed atakiem chorób, wywołanych przez grzyby. Zarodniki grzybni niezwykle łatwo przenoszą się z zainfekowanych roślin na kolejne, wykorzystując wiatr i opady deszczu – przenoszą się na łodygi kolejnych roślin lub wnikają w glebę.

Dodatkowo, przetrwalniki grzybni są w stanie przez wiele lat wegetować w ziemi, zimując na resztkach roślinnych, jakie zostały w ogrodzie czy polu podczas zimy. Niektóre z zarodników grzybów są w stanie w ten sposób przetrwać nawet kilkanaście lat w glebie. W okresie wiosennym – w zależności od warunków – są w stanie zaatakować młode rośliny, które zostały posadzone lub, które dopiero wykiełkowały. Choroby roślin spowodowane grzybami zaczynają się więc już w ziemi. W taki sposób rozwijają się m.in. czarna, mokra czy twardzikowa zgnilizna, szara pleśń, mączniak, alternarioza, rdza czy plamistość liści, by wymienić tylko te najczęściej występujące.

Co wpływa na rozwój grzybów odpowiedzialnych za choroby roślin?

Sprzyjające warunki atmosferyczne (ciepło i wilgoć) to tylko jeden z elementów wpływających na szybki rozwój grzybów, które powodują choroby roślin. Ale nie jedyny – gdyby tak było, wystarczyłaby zima, by pozbyć się chorób wywołanych przez grzyby w swoim ogrodzie. Jak już wspomnieliśmy, grzyby są w stanie przetrwać w glebie niejeden rok, zwłaszcza jeśli mają odpowiednie warunki. Chodzi przede wszystkim o resztki roślin, które pozostawiamy w swoim ogrodzie, stanowiące idealną pożywkę dla wszelkiego rodzaju grzybów w zimie. Stąd tak ważne są zabiegi agrotechniczne, które sprawiają, że zmieniają się warunki dla grzybów na mniej korzystne. Przekopanie ogrodu, zarówno przed zimą jak i wczesną wiosną jest jednym ze sposobów na zmianę warunków, jakie mają grzyby w glebie.
Naturalne metody w dużej mierze mają zapobiegać powstawaniu grzybni lub zminimalizować jej rozwój w glebie. Co ważne, zasady, jakimi powinniśmy się kierować w naturalnym zapobieganiu rozwojowi chorób, które powstają dzięki grzybom obowiązują przez cały rok. Przy sadzeniu roślin warto zadbać o ich prawidłowe rozmieszczenie, zbyt duża ich ilość w jednym miejscu nie tylko ułatwia przedostawanie się grzybni z zainfekowanych roślin na sąsiadujące, ale także uniemożliwia prawidłową ich wentylację.

Zainfekowane chorobą rośliny musimy jak najszybciej usunąć, najlepiej paląc je. Nigdy nie należy kompostować roślin zainfekowanych, w ten sposób ułatwiamy tylko rozprzestrzenianie się chorób w kolejnym sezonie. Stosowanie nawozów również ma wpływ na rozwój chorób grzybowych. Zbyt duża ilość nawozów azotowych sprawia, że rośliny – choć w krótkim czasie mogą bujnie rosnąć, to jednocześnie zbyt duża masa zielonej części rośliny stanowi idealne miejsce do rozwoju grzybów. Stosowane pestycydy i inne środki chemiczne nie tylko są w stanie zniszczyć chorobę, ale także grzybnie pożytecznych grzybów mikoryzowych. Bez tych ostatnich roślina traci naturalny czynnik, odpowiadający za odporność. Środki chemiczne nie pozostają również bez wpływu na faunę, która jest niezbędna roślinom.

Zapobieganie chorobom zamiast zwalczania

Naturalne sposoby ochrony roślin przed chorobami, które powodują grzyby w większości koncentrują się na zapobieganiu i kontroli nad rozwijającą się chorobą roślin. W tym celu warto jest pamiętać o kilku podstawowych zasadach naturalnej ochrony roślin:
●    Odpowiednie warunki i miejsce
Każda roślina wymaga innego podłoża, gleby, rodzaju ziemi, nasłonecznienia, itd. Odpowiednie rozplanowanie ogrodu, znalezienie odpowiednich miejsc i warunków dla konkretnych roślin jest podstawą, dzięki której unikniemy późniejszych chorób, w tym także tych wywołanych przez grzyby.

●    Właściwe zagęszczenie roślin w jednym miejscu
Zbyt duża koncentracja roślin powoduje brak odpowiedniej wentylacji. W ten sposób stwarzamy idealne warunki do powstania grzyba (poprzez wilgoć i brak przewiewu) oraz do jego rozprzestrzenienia się z zainfekowanej rośliny na sąsiadujące.

●    Odpowiednie sąsiedztwo roślin
Czyli tzw. uprawa współrzędna. Niektóre gatunki roślin o wiele lepiej radzą sobie w sąsiedztwie innych, konkretnych gatunków. W przypadku ogrodów warzywnych rośliną, którą często wykorzystuje się w tym celu jest czosnek czy cebula. Podobnie bywa z niektórymi ziołami – szałwia lekarska czy tymianek idealnie sprawdzą się w sąsiedztwie pomidorów czy kapusty. W przypadku drzew z kolei, złym pomysłem jest posadzenie koło siebie jabłoni i orzecha włoskiego.

●    Dostęp do potrzebnych mikroelementów
Chodzi tu o prawidłowe zapewnienie wszystkich substancji, które potrzebne są roślinie do życia. Stąd m.in. dbanie o obecność pozytywnych grzybów – np. mikoryzowych jest szczególnie ważne. To one bowiem odpowiadają za prawidłowe dostarczanie wody i mikroelementów roślinom. Stosowanie środków grzybobójczych nie tylko usunie grzyby, które powodują choroby, ale także te, odpowiedzialne za prawidłową mineralizację roślin.

●    Zapobieganie rozprzestrzenianiu się infekcji
Rośliny zaatakowane przez grzyby jak najszybciej należy usunąć i spalić, by powstrzymać rozprzestrzenianie się choroby. Opadłe jesienią liście najlepiej zebrać i również spalić, mogą w nich bowiem znajdować się zarodniki grzybów, które mogą w glebie przezimować wiele lat. Warto również zadbać o odpowiednią warstwę ściółki – kompost czy kamienie powstrzymają przenoszenie się ewentualnych zarodników np. podczas deszczu.

A jeśli naturalne metody okażą się niewystarczające?

Łatwość rozprzestrzeniania się grzybów jest niezwykle duża, stąd może okazać się, że same naturalne sposoby zwalczania chorób mogą nie wystarczyć. Z drugiej strony, chemiczne środki grzybobójcze mogą przynieść więcej szkód niż korzyści. Stosowanie ich (abstrahując już od kwestii korzyści wynikających z upraw ekologicznych) osłabia rośliny, które są wówczas narażone na kolejne ataki grzybów, z którymi mogą już sobie nie poradzić. Rozwiązaniem jest wykorzystanie grzybów, które chronią rośliny przed chorobami spowodowanymi przez inne grzyby.

W ten właśnie sposób działa środek Polyversum, który zawiera w sobie niepatogeniczny szczep grzyba
Pythium oligandrum. Jest on pasożytem wielu gatunków grzybów chorobotwórczych, zasiedlając korzenie roślin stanowi on swoistą konkurencję dla grzybów pasożytniczych. Dodatkowo, stymuluje wzrost roślin, dostarczając im fitohormony, cukry i fosfor, minerały niezbędne dla prawidłowego rozwoju. Z kolei użyty podczas opryskiwania, rozkłada strzępki grzybów patogenicznych poprzez rozkład enzymatyczny, stymulując jednocześnie mechanizmy odpornościowe chronionej rośliny. Polyversum jest więc w całości naturalnym i ekologicznym środkiem, który zawiera organizm skutecznie eliminujący choroby, wywołane przez pasożytnicze grzyby roślin. Polyversum sprawdzi się do m.in. zwalczenia takich chorób jak szara i czarna pleśń, fytoftoroza czy plamistość liści.

art. sponsorowany