Ogród dla alergika – jakie rośliny są bezpieczne dla alergików?

Bujne, kwitnące zagony mogą wydawać się spełnieniem marzeń. Niestety, osoby uczulone na pyły i astmatycy często ów botaniczną euforię srodze opłacają kichaniem, katarem i kaszlem. Tymczasem jest wiele gatunków, które można sadzić zupełnie bezpiecznie, nie narażając nikogo z domowników na nieprzyjemności. Sprawdź, jak powinien wyglądać ogród dla alergika – piękny, ale nieszkodliwy.

1. Tulipany
2. Azalie
3. Begonie
4. Floksy
5. Hosta
6. Hortensje
7. Magnolia
8. Jabłonie
9. Ostrokrzew kolczasty – damski
10. Eukomia wiązowata

Okazuje się, że ilość pyłu, które produkują poszczególne rośliny, jak i jego agresywność w kategorii alergenów, bywa bardzo różna. Zdecydowanie najgorszym wyborem dla osób cierpiących na sezonowe uczulenia wziewne są astry, dalie, chryzantemy, słoneczniki, większość ozdobnych traw, a spośród drzew brzozy, dęby, sosny, buki oraz męskie osobniki topoli oraz wierzb. Alergikom nie poleca się też sadzić bylicy, bluszczu, cyprysów oraz męskich jałowców. Co więc pozostaje?

Tulipany

Tulipany uważa się wręcz za kwiaty hipoalergiczne. Wytwarzają one bardzo mało pyłku i są dobrze tolerowane przez alergików nawet w większych ilościach. Nie jest też problemem zebranie ich do wazonu i ustawienie bukietu na stole. Jedyne, czego należy się wystrzegać, to kontakt z cebulkami – u osób wrażliwych może się z tego powodu pojawić wysypka, więc podczas sadzenia warto nosić rękawice. Przypomnijmy, że tulipany umieszczamy w glebie między wrześniem a listopadem, a po bezproblemowym przezimowaniu w glebie, wypuszczają one kwiaty na wiosnę, od kwietnia do maja, w zależności od odmiany. Raz na kilka lat poleca się cebulki wykopać, rozdzielić i przesadzić na inne miejsce.

Azalie

W kategorii pięknie ukwieconych krzewów, które nie tracą liści na zimę, do faworytów należą azalie japońskie. Nie są zwykle wysokie (do 100 cm), ale zachwycają szeroką strukturą i intensywnymi kolorami. Zapylane są przez insekty, więc nie rozsiewają swego pyłku z wiatrem, w związku z czym uważane są za bezpieczne dla alergików. Zakwitają późną wiosną, ale nawet po przekwitnięciu stanowią ozdobę zagonu dzięki gęstym, ciemnozielonym liściom. Niestety, należy pamiętać, że wszystkie części azalii są trujące, więc nie powinny znajdować się łatwym zasięgu małych dzieci ani zwierząt domowych.

Begonie

Planujesz ukwiecone donice na tarasie i parapetach? W tej roli idealnie sprawdzą się begonie sadzone jako rośliny jednoroczne. W zależności od odmiany preferują one pełne słońce lub całkowity cień, więc możliwości aranżacyjne są praktycznie nieograniczone. Mimo swych naprawdę pięknych i obfitych objętościowo kwiatów nie obciążają powietrza swym pyłem, nawet jeśli trzymamy je w bliskiej odległości. Najbezpieczniejsze dla alergików okazują się być begonie o podwójnych kwiatach, które nie produkują wcale pylników!

Floksy

Jako zamiennik dla wysoce alergizujących chryzantem sugeruje się często floksy, gęsto ukwiecone, kolorowe i dobrze tolerujące większość typów gleby. Mimo, że produkują pył, nie jest on rozsiewany z wiatrem i nie drażni wrażliwych nosów i oczu. W zależności od indywidualnych potrzeb można wybrać wysokie floksy plamiste (Phlox paniculata) lub płożące się niskie floksy szydlaste (Phlox subulata). Oba gatunki preferują pełne słońce i występują w feerii barw – od bieli po ciemny róż i fiolet. W sprzedaży są przy tym zarówno floksy jednoroczne, dzięki którym można co roku zmieniać wygląd ogrodu, jak i wieloletnie, całkowicie mrozoodporne.

Hosta

Idealną rośliną do cienia dla osób bojących się lotnych pyłków są wdzięczne hosty, zwane również funkiami. Sadzone w wilgotnym, lekko kwaśnym podłożu odwdzięczą się pięknymi liśćmi, które w zależności od gatunku odmieniają się od ciemnej zieleni po żółć (do nabycia są również ciekawe odmiany z dwubarwnym deseniem). Łatwe w uprawie, wytrzymałe na zanieczyszczenie środowiska i mrozoodporne są spełnieniem marzeń każdego leniwego ogrodnika. Między czerwcem a sierpniem hosty zakwitają, ale, tak jak w przypadku innych hipoalergicznych gatunków, ich pyłek nie jest roznoszony przez wiatr i nie jest zagrożeniem dla dróg oddechowych. Warto jednak mieć na uwadze, że zawarte w liściach saponiny glikozydowe są trujące dla psów.

Hortensje

Wyjątkowo okazałą dekoracją zagonów są krzewy hortensji, również uważane za bardzo przyjazne dla alergików. Uprawiane na żyznych, dobrze przepuszczalnych glebach i słonecznych lub półcienistych stanowiskach odwdzięczają się obfitym kwieciem, które doskonale nadaje się do bukietów. Sekretem ich hiperalergiczności jest niezwykle lepki pyłek, który pozostaje w kielichach kwiatów i wędruje dalej wyłącznie z owadami. Najbardziej popularnym i widowiskowym gatunkiem jest hortensja ogrodowa (Hydrangea macrophylla) o dużych kulistych kwiatach w odcieniach różu, fioletu lub niebieskiego, w zależności od poziomu kwaśności gleby. Niektóre jej odmiany ozdobne są wręcz całkowicie sterylne! Aby uprawa była udana, krzewy należy pieczołowicie podlewać lub zafundować im irygacje kropelkową.

Magnolia

Poza kwitnącymi trawami największym nieprzyjacielem alergików są drzewa, których pyły są często bardzo agresywne i roznoszą się na dalekie odległości. Czy to oznacza, że ogród anty-uczuleniowy powinien pozostać niski? Niekoniecznie. Jednym z bezpiecznych gatunków drzew jest magnolia, która słynie wyjątkowo uroczym i wczesnym kwitnieniem, jeszcze przed rozwinięciem liści, a więc w okresie od marca do maja. Najwyższe odmiany osiągają nawet kilkanaście metrów, ale w ogrodach preferowane są drzewa do 5 metrów wysokości, a także okazy o pokroju krzewu. Dodatkowo można wybierać między odmianami o klasycznych różowych, białych, kremowych, a nawet żółtych kwiatach. Przed sadzeniem warto jest zaplanować dla magnolii naprawdę słoneczne stanowisko z lekko kwaśną, dobrze przepuszczalną glebą. Jako ciekawostkę warto dodać, że ekstrakt z kory magnolii jest wręcz polecany jako suplement w terapii astmy!

Jabłonie

Kolejnym uroczym drzewem, które nie narazi nikogo na kichanie są jabłonie – nie tylko pięknie kwitnące, ale i dające zdrowe i pyszne płody. Mimo obfitego kwiecia produkują one niewiele pyłu i nie jest on drażniący. Na świecie wyhodowano już wręcz hipoalergiczne odmiany jabłoni, których owoce mogą jeść osoby cierpiące na pokarmową alergię na jabłka. Czy samodzielna uprawa nie jest jednak trudna? Kluczem do sukcesu jest żyzna, wilgotna gleba o zasadowym odczynie i słoneczne stanowisko. Warto też wybierać odmiany odporne na parcha jabłoni, najbardziej dokuczliwą chorobę trapiącą te piękne drzewa. Ponadto nie obejdzie się bez regularnego nawożenia oraz stosownego podcinania i przerzedzania zawiązków owoców.

Ostrokrzew kolczasty – damski

Błędem jest myślenie, że roślinny jednopienne są całkowicie bezpieczne dla alergików, o ile nie posiadają w bliskości okazu o kwiatach płci przeciwnej. Zdecydowanie mniejsze zagrożenie stwarzają jednak osobniki żeńskie, o wyraźnie mniej agresywnym pyleniu. Doskonałym przykładem jest ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium), czyli krzew kojarzący się ze świętami Bożego Narodzenia. Jego ciemnozielone, skórzaste liście o kolczastych, powycinanych brzegach stanowią wspaniałą dekorację wnętrz. Żeńskie rośliny ostrokrzewu są zazwyczaj mniejsze i bardziej kompaktowe, a nerwy na ich liściach mają kolor zielony (u męskich osobników są czerwone). Bez towarzysza roślina nie wyprodukuje co prawda owoców, ale i tak może być piękną dekoracją zagonów.

Eukomia wiązowata

Na koniec pozostawiliśmy drzewo rzadko spotykane, ale atrakcyjne wizualnie i dostępne w ofercie sklepów ogrodniczych. Eukomia wiązowata (Eucommia ulmoides) w przydomowej uprawie osiąga aż 3-5 m wysokości i charakteryzuje się długimi, eliptycznymi liśćmi o ząbkowanym brzegu.  Ma też bardzo ładną regularną koronę, a skromne kwiaty nie stanowią żadnego zagrożenia dla osób uczulonych na pyły. Gatunek jest przy tym odporny na mrozy i wymaga ochrony jedynie w pierwszych latach po posadzeniu.
Inne przyjazne alergikom gatunki roślin kwitnących obejmują m.in. powojniki, krokusy, żonkile, niecierpki, irysy, petunie, cynie, werbeny oraz niepachnące odmiany róż. Poza tym godne uwagi są krzewy bukszpanu, derenie, kaliny oraz rododendrony, a także drzewa owocowe typu grusze, wiśnie i czereśnie. Jak widać, jest więc z czego wybierać!

Bibliografia