Gąska jasna (Tricholoma stiparophyllum)

Nazywana/y także: siwiatka jasna, prośnianka jasna

Tagi

Grzyby niejadalne

Spis treści

Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Właściwości
Zastosowanie
Galeria zdjęć

Wstęp

Gąska jasna to mocno rozpowszechniona w Europie, ale niezbyt licznie rosnąca przedstawicielka rodziny gąskowatych Tricholomataceae o odstręczającej woni i smaku. Nawet mikologowie słabo odróżniają tego grzyba od gatunków pokrewnych toteż wciąż niewiele wiemy o jej rzeczywistej liczebności oraz zasięgu geograficznym.

Sezon

Gąska jasna zawiązuje owocniki od sierpnia do listopada.

Występowanie

Gąska jasna rośnie w Europie od Morza Śródziemnego po tajgi Skandynawii.

Za partnerkę mikoryzową g. jasnej uważa się brzozę. Niewykluczone jednak, że może formować mikoryzy z innymi rodzajami drzew np.: świerkiem, bukiem, dębem lub topolą. Rośnie na obrzeżach lasów liściastych, zaroślach, łąkach i pastwiskach, na glebach jałowych, piaszczystych, świeżych, raczej kwaśnych lub obojętnych.

Wygląd

Kapelusz gąski jasnej jest mięsisty, kruchy, z ostrym, zwykle żeberkowatym skrajem, o matowej bądź jedwabistej w dotyku fakturze. Centrum kapelusza ciemniejsze, płaskie, a nawet wgłębione. U młodych owocników białawy; potem w różnych odcieniach żółci przechodzących w oranż lub beż; u najdojrzalszych brązowy bądź ciemno ochrowy.

Blaszki białe, dopiero na starość z rdzawymi plamami, gęste, wąskie, wybrzuszone przy nóżce.

Trzon pełny, sztywny, walcowaty, zwykle zgięty, o nieco spiczastej podstawie. U młodych egzemplarzy jasny, białawy, u starych owocników z burymi plamami, czasem cały brązowy.

Miąższ jędrny, biały, potem żółtawy, niezmienny. Ohydny w smaku, początkowo gorzki lub mączysto gorzki, potem paląco ostry. Zapach też nieprzyjemny, różnie, niekiedy niezwykle obrazowo opisywany jako mieszanina kwiatów z mydlinami albo swąd spalonej stodoły.

Wysyp spor biały. Zarodniki szeroko jajowate, wydłużone, z długim kończykiem, mierzą 5,0-7,0 x 3,4–4,5 µm. Tworzą się na czterozarodnikowych podstawkach. U g. jasnej rzadko obserwuje się sprzążki.

Właściwości

Gąska jasna ze względu na niezbyt przyjemny smak i zapach jest grzybem niejadalnym.

Zastosowanie

Brak danych o zastosowaniach gąski jasnej.

Okres występowania

III

VII

VIII

XII

Galeria zdjęć

Gąska jasna, fot. shutterstock

Bibliografia

Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
Gumińska B., Wojewoda W. 1988.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
Snowarski M. 2010.; "Grzyby. Seria: Spotkania z przyrodą."; Wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.;
Michael Kuo; "The Genus Tricholoma"; https://www.mushroomexpert.com/tricholoma.html; 2020-05-12;