Gołąbek przykry (Russula pectinatoides)
Wstęp
Sezon
Występowanie
Gołąbek przykry to szeroko rozpowszechniony na półkuli północnej, spotykany w całej Europie, na Wyspach Kanaryjskich, Dalekim Wschodzie, Australii oraz wschodnich wybrzeżach USA (od Karoliny Północnej do Michigan), a nawet w Kostaryce.
Grzyba tego znaleźć można w wielu typach siedlisk, od lasów liściastych i szpilkowych po cmentarze, parki, łąki i pastwiska. Na glebach piaszczystych i kwaśnych częstszy niż na alkalicznych. W Polsce gołąbek przykry uważany jest za gatunek rzadki, być może jednak jest tylko słabo rozpoznany? A lokalnie dość pospolity?
Wygląd
Owocniki gołąbka przykrego są często mniejsze niż u pozostałych gołąbków, z kapeluszami w wielorakich, zwykle matowych odcieniach jasnej lub ciemnej żółci bądź beżu.
Blaszki zwykle rozwidlone, najpierw śnieżnobiałe, później kremowe, wolne albo słabo przyrośnięte, kruche, u starszych lub uszkodzonych okazów pomarszczone albo okryte rdzawymi plamami.
Kapelusz początkowo wypukły i śliski, u starszych egzemplarzy wgłębiony i tępy, z brzegami obsypanymi różowymi lub cynamonowymi cętkami. Skórkę łatwo ściągnąć do połowy.
Trzon tak samo jak u wielu innych gołąbków za młodu jędrny i pełny w środku, na starość łamliwy i watowaty, tylko u podstawy purpurowo brązowy, za młodu białawy, na starość żółknie lub brązowieje, 0,5-2,0 cm gruby a 1,5-8 cm długi.
Miąższ palący w smaku, wewnątrz kapelusza biały, w nóżce beżowy, pod skórką siwo brązowy, nie zmienia koloru po zmiażdżeniu lub przecięciu, śmierdzi zlasowaną gumą lub gnijącymi ziemniakami. Siarczan żelaza przebarwia miąższ w nóżce na różowo; nalewka gwajakowa na seledynowo.
Wysyp spor kremowy. Zarodniki gołąbka przykrego są amyloidalne, bez pory rostkowej, odwrotnie jajowate, obrośnięte mnóstwem drobnych kolców, miejscami skupionymi w niedługie grzebyki, mierzą 6-8 na 8-9 µm. Podstawki gołąbka przykrego mierzą 6-11,5 x 40-50 µm. Cystyd, kończących się niewielkim kończykiem, mało.
Właściwości
Zastosowanie
Gołąbek przykry. Źródło: Jerzy Opioła / CC BY-SA
- Arora D. 1986.; "Mushrooms demystified: a comprehensive guide to the fleshy fungi."; Ten Speed Press, Berkeley.;
- Bon M. 2005.; "Pareys Buch der Pilze. Franckh-Kosmos"; Verlag, Stuttgart.;
- Breitenbach J., Kränzlin F. 2005.; "Pilze der Schweiz. Beitrag zur Kenntnis der Pilzflora der Schweiz. Band 6: Russulaceae. Milchlinge, Täublinge."; Mykologia, Luzern.;
- Fluck M. 1996.; "Jaki to grzyb? Oznaczanie, zbiór, użytkowanie."; Oficyna Wyd. „Delta W-Z”, Warszawa – Mladijska Knjiga, Lubljana, Słowenia.;
- Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
- Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
- Krieglsteiner G., Gminder A., Winterhoff W. 2000.; "Die Großpilze Baden-Württembergs. Band 2: Ständerpilze: Leisten-, Keulen-, Korallen- und Stoppelpilze, Bauchpilze, Röhrlings- und Täublingsartige."; Ulmer Verlag, Stuttgart.;
- Skirgiełło A. 1998.; "Gołąbek (Russula). w: Grzyby (Mycota), tom 20. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula)."; Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.;
- Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
- Tkalcec Z., Mešic A. 2003.; "Preliminary checklist of Agaricales from Croatia V: Families Crepidotaceae, Russulaceae and Strophariaceae."; Mycotaxon 88: 293.;
- Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
