Ruch Sprawiedliwego Handlu kojarzy się ze wspaniałymi intencjami. Jesteśmy przekonani, że kupując produkty z charakterystycznym certyfikatem – zbawiamy świat. Sprawiedliwy handel do niedawna uchodził za domenę zielonych czy wielbicieli ekologii. Dziś fair trade to dochodowy biznes, który podbija globalne rynki.
Mamy już w Polsce dostęp do kilku produktów pochodzących z tzw. Sprawiedliwego Handlu. W sklepach można kupić „sprawiedliwą” kawę, herbatę, czekoladę, a nawet piłki. A co z ubraniami? W końcu odzież to, poza żywnością, drugi sektor produktów pierwszej potrzeby.
Przemysł odzieżowy ma na sumieniu wiele grzechów. Trendy w modzie bardzo szybko się zmieniają, potrzeba więc coraz więcej surowców aby wyprodukować kolejne serie ubrań. Najbardziej popularnym materiałem jest bawełna, której produkcja stanowi ok. 40-50 proc. produkcji wszystkich tekstyliów w skali globalnej. Dlatego producenci wciąż poszukują sposobów, aby zwiększyć maksymalnie jej wydajność. Głodowe wynagrodzenia, praca dzieci, brak poszanowania praw człowieka i praw pracowniczych, a także zanieczyszczenie i degradacja środowiska – to problemy z jakimi zmagają się pracownice i pracownicy szyjący nasze ubrania.
Co można zrobić lepiej? Jak rozwiązać problemy w przemyśle tekstylno-odzieżowym? Możemy działać na rzecz poprawy tej sytuacji wspierając ideę sprawiedliwego handlu, kupując ubrania wykonane z bawełny ekologicznej lub bawełny Fairtrade.
Fair Trade to międzynarodowy ruch, który zrzesza organizacje pozarządowe, konsumentów, wielkie firmy oraz małe spółdzielnie z krajów Trzeciego Świata (głównie z Azji i z Europy Wschodniej). Założeniem i misją tego ruchu jest szerzenie równości społecznej i ochrony środowiska przez zapewnienie lepszych warunków pracy, podnoszenie świadomości i kampanie skierowane do konsumentów.
Jak to wygląda w praktyce? „Fairtrade gwarantuje, że rolnicy w krajach rozwijających się otrzymają uzgodnioną i stabilną cenę od upraw, jak również dodatkowe premie do inwestowania w projekty i programy rozwoju biznesu. Zazwyczaj rolnicy przeznaczają premię na edukację, opiekę zdrowotną, na naprawę dróg i mostów, a także na rozwój swojej działalności: poprawę jakości upraw i inwestowanie w produkcję ekologiczną” – przekonuje Eileen Maybin z londyńskiej Fair Trade Foundation. Ubrania też mogą być fair
A w jaki sposób ubrania z logo Fair Trade są fair? Certyfikat Sprawiedliwego Handlu daje gwarancję, że bawełna w naszych ubraniach pochodzi z upraw, na których przestrzegane są następujące standardy społeczne: zakaz pracy przymusowej oraz pracy dzieci, równe traktowanie kobiet i mężczyzn, demokratyczne podejmowanie decyzji w organizacjach drobnych producenckich oraz obecność związków zawodowych na dużych plantacjach.
Pośrednicy działający w ramach systemu Fairtrade zobowiązani są płacić producentom cenę minimalną (ustalaną przez FLO − Word Fair Trade Organization (Światowa Organizacja Sprawiedliwego Handlu).) lub cenę rynkową, w zależności od tego, która jest w danym momencie wyższa. Do ich obowiązków należy także wypłacenie raz do roku premii Fairtrade na projekty rozwojowe wspierające społeczność lokalną (np. doposażenie szkoły, szpitala czy przestawienie produkcji na ekologiczną).
Poza tym rolnicy objęci systemem Fairtrade zachęcani są do stopniowego wprowadzania bardziej zrównoważonej gospodarki rolnej, takiej gdzie obowiązuje zakaz stosowania genetycznie modyfikowanej bawełny, czy pestycydów do poziomu nie prowadzącego do degradacji i pustynnienia gleby.
Konsumenci chcą być fair
− Coraz więcej konsumentów zwraca dziś uwagę na warunki pracy osób szyjących nasze ubrania i na ochronę środowiska w procesie tworzenia nowych kolekcji. Dlatego też coraz więcej projektantów i marek wprowadza do swej oferty kolekcje fair trade. Powstają firmy odzieżowe, które w przejrzysty i uczciwy sposób współpracują z rolnikami i drobnymi producentami, wspierają produkcję organicznej bawełny i rozwój lokalnych społeczności Azji, Afryki i Ameryki Południowej – mówi Joanna Lompart-Chlaściak ze sklepu „Zielona Nitka” (zielonanitka.pl).
Dobrym przykładem jest firma People Tree z Wielkiej Brytanii, której marka opiera się na etycznej produkcji zgodnie za zasadami fair trade. Ubrania tej firmy nie tylko są szyte z certyfikowanych materiałów opatrzonych logo Soil Association. People Tree docenia pracę ludzkich rąk i dlatego zleca produkcję małym zakładom rzemieślniczym z Indii, Bangladeszu, Kenii, Nepalu i Peru, działających na zasadach sprawiedliwego handlu (oznaczonych znakiem FTO przyznawanym przez organizację IFAT).
Ciekawą firmą jest niewątpliwie PANTS TO POVERTY (www.namaqua.pl)– brytyjska firma produkująca etyczną bieliznę, korzystająca z naturalnych materiałów i barwników. Cały proces produkcji zamyka się na terenie Indii (stany Andhra Pradesh i Maharashtra), a bawełnę dostarczają lokalni farmerzy i farmerki zrzeszeni w organizacji Chetna Organic.
Rynek ubrań ekologicznych stopniowo się rozrasta. Produkty oznaczone logo Fair Trade są wprawdzie droższe od ich odpowiedników produkowanych na skalę masową, jednak kupując je możemy mieć pewność, że wspieramy modę etyczną, sprawiedliwą powstającą z zachowaniem wysokich standardów ekologicznych i społecznych.
Bibliografia: "W kierunku odpowiedzialnej mody. Podręcznik dla projektantów i marek odzieżowych"Opracowanie: Maria Huma oraz Zuzanna Zajczenko; "Odpowiedzialna moda", Joanna Lompart-Chlaściak (zielonanitka.pl).
