Maskne – przyczyny, objawy i leczenie maskne

Maskne to pojęcie blisko związane z pandemią wirusa Covid-19, który zmusił społeczeństwo do noszenia maseczek ochronnych na twarz. Co jednak jest sprzyja ochronie zdrowia publicznego, niekoniecznie musi być korzystne dla skóry. Coraz częściej słyszymy więc alarmujące doniesienia o maskne – trądziku wywołanym wielogodzinnym chodzeniem w masce.

Spora część ludzi nosi maski jedynie sporadycznie – w trakcie zakupów, przy korzystaniu z transportu publicznego czy przy spotkaniach z obcymi osobami. Istnieją jednak liczne profesje, które wymagają nieprzerwanego noszenia ochrony twarzy przez osiem godzin dziennie, albo i dłużej, jeśli uwzględnimy np. dojazdy do pracy. Personel medyczny jest pod tym względem szczególnie ciężko doświadczony, ale warto pamiętać również o pracownikach supermarketów, fabryk, itp. Oprócz oczywistego dyskomfortu obowiązek noszenia masek niesie niestety ze sobą realne zagrożenia…

W jaki sposób maski ochronne mogą szkodzić?

Maski odgrywają bardzo istotną rolę w kontrolowaniu szerzenia się epidemii. Obecne na twarzy przez długie godziny działają jednak niczym pułapka na wilgoć oraz drobnoustroje chorobotwórcze, jak również fizyczny czynnik drażniący. W efekcie skóra pod maską nie może prawidłowo oddychać, poci się i paruje, odparza, a obecne na niej bakterie i grzyby szybko się namnażają. Dodajmy, że z prowadzonych dotychczas badań na pracownikach służby zdrowia w Nowym Jorku wynika, że długotrwałe noszenie masek skorelowane jest również z bólami głowy i zaburzeniami poznawczymi. Eksperci z Londynu dodają również, że maski zasadniczo utrudniają oddychanie i mogą być źródłem infekcji dróg oddechowych, jeśli nie są wystarczająco często wymieniane.

Czym jest maskne?

Maskne to ukuty dość niedawno termin oznaczający zbiorczo problemy skórne wynikające z noszenia maski ochronnej. Wbrew pozorom mowa nie tylko o klasycznym trądziku, ale także trądziku różowatym, kontaktowym zapaleniu skóry oraz zapaleniu mieszków włosowych. Wszystkie te problemy dermatologiczne pojawiają się oczywiście u ogromnej części populacji bez związku z maskami, ale ciągła ochrona na twarzy może je w widoczny sposób zaostrzać i prowokować. Jeśli więc w przeszłości lub obecnie cierpimy na któryś ze wspomnianych stanów chorobowych, noszenie maski ochronnej jest dla nas w szczególny sposób ryzykowne.

W związku z szerokim potencjalnym podłożem zmian skórnych, maskne może objawiać się na różny sposób. Najczęściej jednak mówi się o:

• pryszczach, zaskórnikach oraz wągrach, przebiegających z wyraźnym zaczerwienieniem i typowych dla przebiegu trądziku młodzieńczego;
• krostkach i czerwonych plamach charakterystycznych dla trądziku różowatego;
• wysypce sprawiającej fizyczny dyskomfort i mogącej obejmować pęcherze;
• wypełnionych wydzielina krostkach pojawiających się w miejscach mieszków włosowych.

Skąd się bierze maskne?

W ogromnej większości przypadków maskne jest bezpośrednim rezultatem zablokowanych porów skóry. Zatykają je najczęściej sebum, czyli naturalny tłuszczy wytwarzany w celach ochronnych, martwe komórki naskórka, bakterie rezydujące na skórze, a także makijaż, kosmetyki i zanieczyszczenia naniesione palcami. Gdy włączyć do rachuby maseczkę, owo nagromadzenie balastu staje się wyższe, pory blokują się zupełnie, a w ich wnętrzu rodzi się stan zapalny mogący prowadzić do rozwoju wypełnionych ropą pryszczy.

Nie pomagają również wilgoć związana z potem i śliną oraz ciepło wydychanego powietrza, które stwarzają idealne środowisko do rozwoju bakterii i grzybów. Wreszcie samo ocieranie się materiału o skórę wywołuje podrażnienia i może sprzyjać wysypkom i stanom zapalnym. Nie zapominajmy również, że niektórzy ludzie są uczuleni na włókna czy nawet detergenty, w których pierze się maski tekstylne, a alergia dodatkowo zaostrza sytuację.

Domowe sposoby zwalczania maskne

Gdy maskne się już pojawi, najlepiej jest jak najwcześniej wprowadzić zmiany w pielęgnacji i codziennych zwyczajach. Czasem już samo zwiększenie standardów higieny daje wyraźną poprawę, a problemy ustępują same. Pomagać mogą również takie domowe sposoby jak:

• Przemywanie twarzy roztworem sporządzonym z octu jabłecznego rozcieńczonego w proporcji 1:3 z wodą. Po 10-20 sekundach tonik ten zależy zmyć i zastosować krem nawilżający.
• Maska z miodu zaaplikowana na 10-15 minut na umytą twarz. Indonezyjskie badania z 2017 r. wskazują, że miód jest skuteczny w zwalczaniu bakterii P. acnes, które wywołują trądzik. Dodatek niewielkiej ilości cynamonu może wzmóc antybakteryjne działanie maseczki.
• Na lokalne zmiany można również dwa razy dziennie aplikować punktowo olejek z drzewa herbacianego rozcieńczony z wodą w proporcji 1:10. Posiada on nie tylko udowodnione działanie przeciwtrądzikowe, ale ogólnie silny przeciwbakteryjny i przeciwgrzybiczny potencjał, powodując mniej podrażnień niż stosowany z preparatach przeciwtrądzikowych nadtlenek benzoilu (benzoyl peroxide).
• Przemywanie twarzy naparem z zielonej herbaty, która również ogranicza ilość drobnoustrojów, a dzięki wysokiemu poziomowi antyoksydantów skutecznie redukuje stany zapalne.

Nie da się przecenić roli delikatnych kremów nawilżających w leczeniu aktywnego trądziku. Utrzymując stałe nawilżenie skóry redukują one bowiem potrzebę produkcji sebum i ograniczają proces zatykania porów. Warto przy tym wybierać apteczne kremy i emulsje o bardzo lekkiej konsystencji i krótkiej liście składników – idealnie hipoalergiczne i polecane do skóry wrażliwej.

W drogeriach można również zakupić specjalne plasterki na wypryski, które nakleja się na noc, aby pozbyć się pojedynczych pryszczów bez ryzyka zakażenia. Zawierają one zwykle kwas salicylowy, kwas hialuronowy i kofeinę, a ich zaletą jest miejscowe działanie, bez wysuszania większych obszarów skóry. W aptece warto również zakupić preparat z cynkiem, który skutecznie ogranicza stany zapalne skóry i w wielu badaniach okazuje się wyraźnie minimalizować nasilenie trądziku (Decker, 2012). Zalecana suplementacja wynosi 30-45 mg cynku dziennie.

Kiedy warto zwrócić się do lekarza?

Jeśli trądzik na twarzy wymknie się spod kontroli, a mimo domowego leczenia nie będzie ustępować, warto zasięgnąć porady dermatologa. Lekarz może przepisać maść z antybiotykiem, które szybciej wyleczy istniejące zmiany i zapobiegnie ich zaostrzaniu. Nie da się bowiem ukryć, że codzienne noszenie maski na ropnych zmianach może powodować dalsze rozszerzanie się problemu.

Jak zapobiegać maskne?

Zgodnie za starą prawdą, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć, profilaktyka problemów skórnych związanych z noszeniem maseczki jest rzeczywiście tańsza i mniej uciążliwa niż walka ze zmianami. Amerykańscy dermatolodzy (AAD) zalecają więc osobom, które noszą ochronne maski w dłuższych okresach czasu, aby:

• Regularnie myć twarz, stosując w tym celu łagodne środki myjące bez mydła. Myć należy zawsze rano przed nałożeniem maski i jak najszybciej po jej zdjęciu. Jeśli wracamy do domu popołudniu, lepiej jest nie czekać z higieną do wieczora.
• Umytą twarz nawilżać neutralnymi kosmetykami bez zapachów, które zapobiegać będą wysuszeniu, tworząc ochronną warstwę na skórze. Składniki szczególnie polecane w preparatach nawilżających to ceramidy, kwas hialuronowy oraz dimethicone.
• Ograniczać makijaż zwłaszcza w obszarze twarzy przykrytym maską. Podkłady i fluidy mają skłonność do zatykania porów utrudniając skórze prawidłowe funkcjonowanie w trudnych warunkach.
• Ograniczać stosowanie agresywnych kosmetyków – w okresie noszenia maski lepiej jest zrobić sobie wakacje od wszystkich agresywniejszych preparatów i procedur, takich jak peelingi złuszczające, kwasy owocowe, kwas salicylowy czy retinoidy, a u mężczyzn również płynów typu „aftershave”.
• Wybierać odpowiednie maski – dopasowane do twarzy, ale nieuwierające, idealnie wykonane z naturalnych włókien, takich jak bawełna, niż zaś syntetycznych nylonów czy poliestrów. Obserwacje wskazują, że zbyt luźne maski nie są wcale dobre, gdyż mamy tendencję do ciągłego poprawiania ich, niepotrzebnie przenosząc drobnoustroje na skórę twarzy.
• Nie dotykać nigdy twarzy pod maską ani zaraz po jej zdjęciu bez dokładnego umycia rąk, a najlepiej i samej twarzy.
• Nie używać jednorazowych masek dłużej niż osiem godzin; optymalnie jest po czterech godzinach noszenia maski zdjąć ją zawsze na 15 minut!
• Prać tekstylne maski po każdym użyciu w wysokich temperaturach z użyciem hipoalergicznych detergentów.

Ogólnie rzecz biorąc, skórę należy traktować z ostrożnością i łagodnością, stawiając na oczyszczanie i nawilżanie raczej niż aktywne upiększanie. Naturalnie, gdy tylko jest to możliwe – w domu, w weekendy – starajmy się chodzić bez maski, a idealnie i bez cięższego makijażu na twarzy. Trudno powiedzieć, jak długo potrwa epidemia, a przecież nikt nie chce po powrocie do normalności znów chować twarz ze względów czysto estetycznych!