Kozieradka – właściwości, działanie i zastosowanie kozieradki

Niewiele jest roślin, które można wykorzystać w wielu dziedzinach, czerpiąc korzyści z ich wyjątkowości. Kozieradka jest jedną z nich. Ta niezwykła roślina ma wszechstronne zastosowanie. Kozieradkę wykorzystuje się zarówno w kuchni, jak i kosmetyce, ale także i w lecznictwie. Swoim wyglądem przypomina koniczynę polną, ale wykazuje bardzo dużo właściwości prozdrowotnych. Mówi się, że to roślina przeznaczona głównie dla kobiet. Czym zatem jest ta niepozorna kozieradka?



Roślina ta zwana jest również koniczyną grecką, greckim sianem, nardusem greckim, synagogiką czy bożą trawką. Fot. pixabay.comRoślina ta zwana jest również koniczyną grecką, greckim sianem, nardusem greckim, synagogiką czy bożą trawką. Fot. pixabay.com
  1. O pochodzeniu kozieradki
  2. Właściwości prozdrowotne kozieradki
  3. Kozieradka to roślina idealna dla kobiet
  4. Wykorzystanie kozieradki w kosmetyce
  5. Kozieradka a kulturystyka
  6. Kozieradka w kuchni
  7. Czy warto stosować kozieradkę?

O pochodzeniu kozieradki

Roślina ta zwana jest również koniczyną grecką, greckim sianem, nardusem greckim, synagogiką czy bożą trawką. Kozieradka wywodzi się z Azji – rodzimy obszar występowania to rejon krajów kaukaskich (Gruzja, Azerbejdżan, Armenia) oraz Uzbekistan i Turkmenistan. Kozieradka naturalnie występuje także w krajach Europy Wschodniej, takich jak Mołdawia, Estonia, Litwa, Ukraina oraz w państwach basenu Morza Śródziemnego. Obecnie grecką koniczynę uprawia się na całym świecie, również w Polsce. 

Jej cudowne właściwości znane są od wieków, gdzie wykorzystywano je między innymi w medycynie azjatyckiej. W Chinach i Indiach stosowano ją w leczeniu cukrzycy jako środek obniżający poziom stężenia glukozy we krwi. Natomiast w Iranie liście tej niezwykłej rośliny służyły jako surowiec na dolegliwości narządu wzroku (zapalenie brzegów spojówek, jaglica) oraz chorób skóry (czyrak mnogi). Dzisiejsze badania wykazały, że kozieradka doskonale sprawdza się również w kosmetyce, kuchni, a nawet… kulturystyce.

Kozieradka jest jednoroczną rośliną, zaliczaną do rodziny bobowatych. Może sięgać do 60 cm wysokości i charakteryzuje się mocnym, palowym korzeniem. Posiada prostą i niezbyt rozgałęzioną łodygę, która w górnej części jest delikatnie owłosiona. Z łodyg wystają po trzy listki - z jednej strony zielone, z drugiej sinozielonkawe. Okres kwitnięcia kozieradki przypada na czerwiec i lipiec, kiedy to kwiaty zapylane są przez owady.

Surowcem, który powszechnie wykorzystuje się w medycynie i kosmetyce są brunatne, aromatyczne nasiona kozieradki. To właśnie im zawdzięcza się większość prozdrowotnych właściwości. Nasiona charakteryzują się czterościennym lub rombowatym kształtem, a ich długość wynosi ok. 2–5 mm, szerokość zaś 1–3 mm. Powierzchnia nasion jest delikatnie wklęsła, matowa i chropowata.

Właściwości prozdrowotne kozieradki

Głównie to nasiona kozieradki mają zbawienny wpływ niemal na cały układ pokarmowy. Ekstrakty wodne i maceraty znajdujące się w nasionach kozieradki są stosowane pomocniczo w leczeniu choroby wrzodowej. Po dostaniu się do żołądka, polisacharydy (jedna z frakcji błonnika pokarmowego) pokrywają uszkodzoną błonę śluzową żołądka ochronną warstwą, która chroni przed czynnikami drażniącymi, takimi jak kwas solny czy pepsyna.

Wysuszone nasiona kozieradki wspomagają trawienie przy dolegliwościach przewodu pokarmowego, takich jak dyspepsje, wzdęcia, zapalenie błony śluzowej żołądka czy choroby wątroby. Nasiona tej rośliny pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego oraz śliny. Wykazują także działanie podobne do sylimaryny - antyoksydantu, który działa przeciwzapalnie, a także hamuje procesy włóknienia i wnikania toksyn do wnętrza komórek wątroby, tym samym ochraniając komórki tego narządu. Dzięki wysokiej zawartości błonnika, nasiona kozieradki dobrze sprawdzą się w walce z zaparciami, pobudzając perystaltykę jelit. Są również używane pomocniczo w leczeniu i niwelowaniu pasożytów przewodu pokarmowego.

Nasiona kozieradki obniżają stężenie "złego" cholesterolu LDL, trójglicerydów i VLDL. Wszystko dzięki obecności saponinom steroidowym, które podkręcają metabolizm cholesterolu i jego przemianę w wątrobie, tym samym związek ten opóźnia wchłanianie związków tłuszczowych. Może również hamować rozwój miażdżycy i związanych z nią chorób serca, m.in. choroby wieńcowej. Właściwości przeciwmiażdżycowe wykazuje obecna w nasionach niacyna.

Wodne ekstrakty z korzeni, nasion i pędów kozieradki działają przeciwgrzybicznie i przeciwbakteryjnie. Potrafią one zwalczyć bakterie, takie jak: gronkowiec złocisty, E. coli, pałeczka zapalenia płuc, dwoinka rzeżączki, pałeczka ropy błękitnej, Salmonella i rzęsistek pochwowy.

Stosowanie nasion kozieradki zaleca się osobom zmagającym się z cukrzycą. Substancje zawarte w tej roślinie mają korzystny wpływ na gospodarkę insulinową i obniżają poziom glukozy we krwi. Związane jest to z obecnością 4-hydroksyizoleucyny - aminokwasu, który zwiększa uwalnianie insuliny z komórek wysepek Langerhansa.

Nasiona kozieradki mogą również wykazywać działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Ponadto roślina ta poprawia pamięć i koncentrację, a także mogą zapobiegać i wspomagać leczenie chorób neurodegeneracyjnych, w szczególności choroby Alzheimera.

Z kolei gorące okłady z nasion kozieradki stosowane są w leczeniu stanów zapalnych skóry i tkanki podskórnej, m.in. czyraków, ropni i owrzodzeń. Działają także łagodząco na stany zapalne oraz redukują obrzęki, dlatego stosuje się je także w leczeniu drobnych urazów, stłuczeń i siniaków.
Kwitnąca kozieradka. Fot. pixabay.com
Nasiona kozieradki. Fot. pixabay.com

Kozieradka to roślina idealna dla kobiet

To roślina, po którą powinny sięgać kobiety jak najczęściej. Regularne stosowanie nasion oraz wyciągów z kozieradki przyspiesza spalanie tłuszczu, a tym samym wspomaga proces odchudzania. Ale to nie tylko dlatego kobiety powinny ją często stosować. Kozieradka uznawana jest za zioło mlekopędne, a zawarta w niej diosegnina odpowiada za produkcję mleka u matek karmiących piersią. Dawniej wykorzystywało się właściwości tej rośliny, by przebieg porodu był łagodniejszy.
Aktualnie odradza się jej stosowania kobietom w ciąży, gdyż może doprowadzić do przedwczesnego porodu, a w skrajnych przypadkach nawet do poronienia. Przed jej stosowaniem powinno się skonsultować z lekarzem. Natomiast kozieradkę można stosować, jako skuteczny środek na bóle menstruacyjne, a także jako środek zmniejszający objawy menopauzy.

Innym, nieco nietypowym, ale pozytywnym skutkiem zażywania kozieradki jest… powiększenie biustu. Już od stuleci panie regularnie piły napary i ekstrakty z tego zioła, by powiększyć i ujędrnić biust. Spożywanie kozieradki wspomaga układ hormonalny, a zawarte w niej fitoestrogeny są zamiennikiem estrogenu - hormonu żeńskiego, który ma ogromny wpływ na jędrność biustu. Kozieradkę należy wtedy stosować zewnętrznie: ziołową mieszankę należy nakładać raz dziennie na piersi. Również regularne spożywanie herbatki z zioła będzie skutkować poprawą wyglądu kobiecego biustu od wewnątrz.

Zdecydowanie największą zaletą stosowania wyciągów z kozieradki są jej właściwości wpływające na włosy. Wszystko dzięki zawartości cennych witamin i minerałów, jak cynk, potas, witaminy z grupy B (między innymi witamina B6, i B12) kosmyki są dobrze odżywione i wzmocnione. Kozieradka zapobiega również nadmiernemu wypadaniu włosów, co więcej - stymuluje ich porost. Poza tym działa łagodząco na podrażnienia skóry głowy.

Wykorzystanie kozieradki w kosmetyce

Kozieradkę zazwyczaj wykorzystuje się przy produkcji kremów i innych kosmetyków do twarzy, które mają na celu zmniejszenie stanów zapalnych i egzemy skóry twarzy. Ponadto jest przydatna przy problemach z cerą łojotokową i trądzikową. Kosmetyki na bazie kozieradki są w stanie zmniejszyć ilość czyraków, pryszczy i innych tego rodzaju nieestetycznych zmian skórnych.

Kozieradka a kulturystyka

Kulturyści bardzo chętnie wspomagają się daniami zawierające dodatek z tego zioła. Jak się okazuje, redukuje ilość tkanki tłuszczowej i podwyższa stężenie testosteronu. Obniża ona ilość tkanki tłuszczowej i zwiększa poziom całkowitego i biologicznie dostępnego testosteronu, ale niestety nie wpływa na poprawę siły mięśniowej i wytrzymałości.
Kiełki kozieradki, fot. pixabay.com

Kozieradka w kuchni

W Azji wysuszone i sproszkowane nasiona kozieradki są cenną przyprawą. Można jej używać praktycznie do wszystkich dań: sałatek, sosów, zup, twarożku, mięs, ryb, makaronu, potraw z warzyw, zapiekanek, hummusu, dipów i dressingów na bazie jogurtu. Nasiona kozieradki są używane także do przyprawiania niektórych serów i ostrych sosów, np. curry. Doskonale sprawdza się połączenie kozieradki z miodem i konfiturami.

Nasiona tej rośliny charakteryzują się specyficzną nutką goryczki. Aby ją zniwelować, prze obróbką nasiona należy lekko uprażyć, ale nie za mocno, by nie pogorszyć ich smaku. Natomiast świeże liście kozieradki, a także kiełki z nasion można dodać do sałatek. Z kolei wysuszone liście kozieradki, idealnie pasują do dań warzywnych, zwłaszcza pikantnych. Przed użyciem należy je pokruszyć, a następnie posypać nimi potrawę.

Czy warto stosować kozieradkę?

Ta niepozornie wyglądająca roślina skrywa w sobie wiele cennych właściwości, które pozwalają zachować doby stan zdrowia. Zawiera szereg witamin i minerałów, odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Powinno się ją stosować szczególnie wtedy, gdy borykamy się z problemami układu pokarmowego. Należy jednak uważać z jej stosowaniem, bo może zakłócać działanie niektórych leków, w tym leków przeciwzakrzepowych. Także kobiety w ciąży nie powinny zbyt często sięgać po napary i wyciągi z kozieradki.

Kozieradkę zarówno w postaci tabletek, jak i zioła możemy kupić w sklepach zielarskich i aptekach. Nie jest to drogi wydatek, bo 90 tabletek to koszt około 20-30 zł.
Ekologia.pl (Klaudia Kwiatkowska)

Bibliografia

  1. “https://www.healthline.com/nutrition/fenugreek”; data dostępu: 2019-03-25
  2. “https://www.organicfacts.net/health-benefits/vegetable/fenugreek.html”; data dostępu: 2019-03-25
  3. “https://nccih.nih.gov/health/fenugreek”; data dostępu: 2019-03-25
  4. Kilambi Pundarikakshudu, Deepak H. Shah, Aashish H. Panchal, and Gordhanbhai C. Bhavsar; “Anti-inflammatory activity of fenugreek (Trigonella foenum-graecum Linn) seed petroleum ether extract”; Indian J Pharmacol. 2016 Jul-Aug; 48(4): 441–444. ;
Ocena (3.2) Oceń: