Łuszczyca należy do chorób autoimmunologicznych, objawiających się przede wszystkim dotkliwymi zmianami skórnymi. Mówiąc skrótowo, to organizm atakuje sam siebie, prowadząc do bolesnych wysypek i drastycznego łuszczenia się skóry. Wbrew pozorom, problem ten nie jest rzadki – na łuszczycę chorują 2-3 osoby na 100, co daje razem nawet 150 milionów ludzi na całym świecie.

Na łuszczycę najczęściej zapadają ludzie młodzi - w wieku od 15 do 25 lat. Mechanizm jest zaskakująco prostu – oto bowiem zamiast odnawiać komórki skóry w kilkutygodniowym cyklu, organizm zaczyna je produkować w przyspieszonym, dziennym tempie, co objawia się powstawaniem charakterystycznych łusek. Najpierw na skórze uwidaczniają się czerwone plamy, które mogą pękać i krwawić, a w nich rozwijają się srebrzyste łuski. Zmiany najczęściej umiejscowione są na stawach, zwłaszcza łokciach i kolanach, ale z czasem mogą zająć nawet 80 proc. powierzchni ciała!

Chorzy nie tylko cierpią ze względów estetycznych, ale także narzekają na intensywny świąd i podrażnienie skóry. Nasilenie objawów jest najczęściej bardzo zmienne – po okresach całkowitego nawet ustąpienia zmian dochodzi do drastycznego zaostrzenia stanu.

Rodzaje łuszczycy

Łuszczyca nie jest tak naprawdę jedną chorobą, ale raczej ogólną kategorią zmian skórnych związanych z zaburzeniami systemu odpornościowego. W zależności od przebiegu i objawów wyróżnia się jednak sześć rodzajów łuszczycy, a każda wymaga nieco innego traktowania:

• łuszczyca zwykła (tzw. plackowata) – najczęstsza postać występująca u ponad 90 proc. pacjentów;
• łuszczyca kropelkowata – objawiająca się drobnymi grudkami, najczęściej pojawiająca się u ludzi bardzo młodych;
• łuszczyca odwrócona - z czerwonymi łuskami pojawiającymi się najczęściej w owłosionych miejscach, typowa dla ludzi starszych;
• łuszczyca krostkowa – z krostkami wypełnionymi ropą i zaczerwienieniem wokół;
• łuszczyca skóry głowy;
• łuszczyca paznokci.

Co to jest łuszczyca stawowa?

Łuszczyca stawowa zwykle pojawia się dopiero po ukończeniu 30-ego roku życia i jest powikłaniem towarzyszącym łuszczycy zwykłej. Jak sama nazwa wskazuje, choroba atakuje stawy i wywołuje bolesne stany zapalne. Nieleczona, łuszczyca stawowa postępuje dynamicznie, prowadząc najpierw do ograniczenia funkcjonalności stawów, a potem do ich stopniowego niszczenia.

Pacjenci narzekają bardzo często na ból w dolnej części kręgosłupa oraz w stopach, zwłaszcza ścięgnach Achillesa czy więzadłach podeszwowych. Charakterystycznym objawem jest również opuchlizna palców.

Co wywołuje łuszczycę?

Naukowcy wciąż głowią się nad genezą łuszczycy. Z jednej strony, wiemy, że może być ona dziedziczona, ale dotyczy to zaledwie ok. 3 proc. wszystkich przypadków. Najczęściej, jako choroba autoimmunologiczna, łuszczyca rozwija się pod wpływem błędu w działaniu układu odpornościowego. Limfocyty T zaczynają atakować komórki skóry, co z kolei zmusza tkankę do walki poprzez masową nadprodukcję. W ten sposób powstają nie tylko łuski na skórze, ale także dalsze białe krwinki, które powodują zaczerwienienie i dalsze nasilenie objawów.

Dlaczego organizm może popełnić taki samobójczy błąd, również nie jest do końca jasne. Uważa się, że na rozwój łuszczycy wpływają takie wydarzenia jak angina lub infekcja bakteryjna skóry, znaczące zranienia skóry z poparzeniem słonecznym włącznie, wysoki poziom stresu, palenie papierosów, niedobór witaminy D, a także przyjmowanie niektórych leków, np. litu czy beta-blokerów.  Czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawianie się łuszczycy jest także otyłość.

Aby potwierdzić, że pojawiające się na ciele zmiany są rzeczywiście łuszczycą należy przeprowadzić badanie mikroskopowe wycinka skóry, które wykluczy inne potencjalne infekcje czy schorzenia.

Jak się leczy łuszczycę?

Standardowy protokół leczenia łuszczycy obejmuje podanie szeregu leków, które, niestety, mają również niebagatelne skutki uboczne. Miejscowo stosuje się maści z pochodną witaminy A i kortykosteroidami, a także kwas acetylosalicylowy i analogi witaminy D, zaś w poważniejszych przypadkach również doustnie i dożylnie podawane są pochodne witaminy A, cyklosporyna oraz leki cytostatyczne, takie jak Methotrexat.

Do działań niepożądanych wspomnianych preparatów należą wypadanie włosów, wady wrodzone w ciąży, obniżenie odporności, nadciśnienie, a nawet uszkodzenie wątroby i ograniczenie produkcji białych i czerwonych krwinek.

W tym kontekście łatwo zrozumieć, że wielu ludzi poszukuje alternatywnych form leczenia, które nie będą tak obusiecznym mieczem. Dobre rezultaty przynosi np. terapia światłem pod lampami UV, która redukuje liczbę agresywnych limfocytów i łagodzi nasilenie zmian. Wielu lekarzy poleca także ekspozycję chorej skóry na światło słoneczne – w odpowiednio małych, ale regularnych dawkach.

Zmiana diety

Tak jak w przebiegu innych chorób autoimmunologicznych, zmiana sposobu odżywiania może mieć zaskakujący i znaczący wpływ na przebieg łuszczycy. Dla osób otyłych już utrata nadmiernych kilogramów może przynieść wyraźną poprawę stanu skóry. Ponadto, wysoce efektywne są kwasy omega 3, które najlepiej konsumować w formie naturalnych produktów spożywczych: łososia, sardynek, makreli, śledzia, a także orzechów włoskich czy siemienia lnianego. Wreszcie, na układ odpornościowy zbawienny wpływ mają także pokarmy fermentowane zawierające w sobie cenne probiotyki.

Równie ważne jest ograniczenie w diecie pokarmów prowokujących stan zapalny. Mowa tu przede wszystkim o alkoholu, cukrze i słodyczach, czerwonym mięsie, a także nabiale. Niektórym ludziom wyraźnie szkodzą też ostre przyprawy oraz owoce cytrusowe. Zdaniem naukowców także wykluczenie z jadłospisu warzyw psiankowatych – papryki, pomidorów, ziemniaków, bakłażana – może przynieść widoczną poprawę stanu skóry. Niektóre źródła polecają także próbne przejście na dietę bezglutenową i obserwację potencjalnej poprawy.

Naturalne leki w walce z łuszczycą

Na liście leków pochodzenia przyrodniczego, które wykazują skuteczność w łagodzeniu objawów łuszczycy, jedną z czołowych pozycji zajmuje aloes. Zarówno w postaci soku wyciśniętego bezpośrednio z liści sukulentu, jak i w formie aptecznego żelu 100%, aloes łagodzi świąd i zaczerwienienie oraz hamuje powstawanie łusek -  pod warunkiem stosowania go kilka razy dziennie przez okres minimum miesiąca.

Obiecujące rezultaty przynosi także naturalna terapia z udziałem:

• berberysu – maści i kremy z wyciągiem z berberysu pospolitego zwalczają stan zapalny skóry skuteczniej niż antybiotyki;
• octu jabłecznego – nacieranie skóry głowy wacikiem z octem jabłecznym rozcieńczonym 1:1 z wodą łagodzi świąd;
• soli z Morza Martwego – 15-minutowe kąpiele z dodatkiem mineralnej soli z Morza Martwego pomagają pozbyć się łusek i łagodzą swędzenie skóry;
• płatków owsianych – 1 szklankę rozdrobnionych płatków owsianych należy dorzucić do wanny z ciepłą wodą i poleżeć w takiej kąpieli ok. kwadransa – skóra będzie bledsza i mniej swędząca;
• kurkumy – żółty proszek dosypywany do jedzenia lub spożywany w formie mleka wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i pomaga łagodzić objawy zarówno łuszczycy skórnej, jak i stawowej.

Leczyć nie tylko ciało!

Stres może tak znacząco wpływać na pojawienie i nasilenie się objawów łuszczycy, że w stosownych przypadkach lekarze zalecają psychoterapię jako jedną z form leczenia. Badania naukowe pokazują, że pacjenci faktycznie dobrze reagują na techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy Tai-Chi. Stan wyciszenia umysłu sprzyja bowiem harmonii układu odpornościowego i może mieć pozytywny wpływ na każdą chorobę immunologiczną.

Chorzy mogą skorzystać również z dobrodziejstwa aromaterapii – łagodzące olejki eteryczne rumianku, róży, lawendy i drzewa herbacianego wykorzystuje się zarówno do uspokajających inhalacji, jak i relaksujących masaży. Łuszczyca nie jest bowiem chorobą, z którą należy ze złością i desperacją walczyć – co tylko może zaostrzyć jej przebieg – ale którą należy nauczyć się kontrolować, tak jak własne ciało!