Jakie garnki są najlepsze i zdrowe? - aluminiowe, stalowe czy żeliwne?

Wbrew pozorom, aby zdrowo się odżywiać, nie wystarczy koncentrować się na tym, co jemy. Rodzaj i właściwości produktów spożywczych wprowadzanych diety to tylko połowa sukcesu. Aby w pełni chronić nasze zdrowie, powinniśmy zwracać uwagę na wszystkie narzędzia, które służą nam do przygotowania posiłku – w szczególności – na naczynia kuchenne. Aby zadbać o jakość kuchni ekologicznej, należy wziąć pod lupę materiały, z których są wykonane nasze garnki, patelnie i naczynia, w których przechowujemy żywność. Wiele z nich może nas bowiem powoli, ale skutecznie podtruwać!



Naczynia kuchenne, w których przygotowujemy potrawy, mogą mieć wpływ na nasze zdrowie, fot. shutterstockNaczynia kuchenne, w których przygotowujemy potrawy, mogą mieć wpływ na nasze zdrowie, fot. shutterstock
  1. Zagrożenia w kuchennej szafce
  2. Al - aluminium
  3. Polipropylen - plastik
  4. Przyjaciele naszej kuchni
  5. Stal nierdzewna
  6. Stal węglowa
  7. Ceramika
  8. Szkło
  9. Żeliwo
  10. Tytan
  11. Glina i bambus
  12. Kuchenna rewolucja
Jeżeli jakość domowych akcesoriów kuchennych budzi wątpliwości, powinniśmy czym prędzej dokonać ich wymiany. Taki zakup, choć początkowo wydaje się bolesny dla naszego portfela, jest inwestycją na lata i – co najważniejsze – ochroni zdrowie nasze i bliskich. Niniejszy artykuł ma na celu wskazać surowce o potencjale toksycznym oraz przedstawić w 100% bezpieczne zamienniki tychże materiałów.

Zagrożenia w kuchennej szafce

W trosce o naszą kondycję fizyczną, powinniśmy jak najszybciej wyeliminować z gospodarstwa domowego naczynia wykonane z trujących materiałów, takich jak aluminium czy plastik.

Al - aluminium

Naczynia wykonane z aluminium są tanie i łatwo dostępne. Jako że metal ten szybko się nagrzewa, jest popularnym tworzywem w przemyśle gastronomicznym. Niestety gotowanie w aluminiowych garnkach jest bardzo szkodliwe dla zdrowia. Może prowadzić do
Aluminium szkodzi!
Gotowanie w aluminiowych garnkach może prowadzić do choroby Alzheimera czy demencji. Ten metal ciężki jest bowiem magazynowany w mózgu i odpowiada za długofalowe pogarszanie jego wydolności.
poważnych schorzeń układu nerwowego – choroby Alzheimera czy demencji. Ten metal ciężki jest bowiem magazynowany w mózgu i odpowiada za długofalowe pogarszanie jego wydolności. W miarę podgrzewania jedzenia w aluminiowych garnkach, toksyczne związki zaczynają do niego przenikać. Szczególnie intensywnie proces ten przebiega w przypadku kwaśnych i słonych potraw. Tego typu produkty powodują nadżerki w powierzchni naczynia i uwalniają do przygotowywanych dań szkodliwy glin. Pierwiastek ten, po spożyciu, odkłada się w naszej wątrobie i może prowadzić do jej niewydolności, a nawet zapoczątkować chorobę nowotworową! Badania powiązały podwyższone poziomy glinu z problemami ośrodkowego układu nerwowego. Analiza z 2013 r. opublikowana na łamach Immunologic Research, powiązało aluminium z chorobą Alzheimera, ALS i zaburzeniami ze spektrum autyzmu. I chociaż dostępne dane nie sugerują że aluminium jest bezpośrednią przyczyną tych chorób, lepiej podjąć środki ostrożności, eliminując aluminiowe naczynia z naszego życia.

Niektórzy producenci naczyń mają w swojej ofercie garnki o aluminiowym dnie, które jest pokryte neutralnym dla zdrowia materiałem. Anodowane naczynia kuchenne mają cienką warstwę tlenku glinu na swojej powierzchni, co czyni je bardziej trwałymi i mniej podatnymi na korozję. Taki zabieg nie chroni nas jednak w 100% przed trującymi działaniem aluminium. W miarę użytkowania naczynia powłoka ulega bowiem uszkodzeniom i aluminium zaczyna przenikać do żywności. Z tego względu, podczas wyboru akcesoriów kuchennych, powinniśmy odrzucać wszystkie garnki nawet z minimalną zawartością Al w składzie surowcowym.

Polipropylen - plastik

Oczywiście nikt nie używa naczyń plastikowych w przypadku posiadania kuchenki gazowej. Dania w pojemnikach z tego tworzywa sztucznego wielu z nas wstawia jednak bezrefleksyjnie do mikrofalówki. Substancje zawarte w plastiku pod wpływem ciepła przenikają do pożywienia i mogą wywoływać szereg dolegliwości zdrowotnych. Tworzywo to w wysokiej temperaturze wydziela ksenoestrogeny lub bisfenol A. Są to syntetyczne hormony, szczególnie niebezpieczne dla kobiet, bowiem potrafią blokować naturalne receptory estrogenu, przez co wywołują poważne zaburzenia hormonalne. Plastik powinien być w gastronomii surowo zabroniony. Szkodliwe dla zdrowia jest zarówno podgrzewanie w nim dań, jak i nakładanie gorącego jedzenia na plastikowe talerzyki czy nalewanie wrzących płynów do misek wykonanych z tego tworzywa. Ostrożności w stosowaniu wymagają również popularne plastikowe pojemniki służące do przechowywania żywności oraz butelki. Jeżeli już musimy ich używać, wybierajmy tylko takie, które są wykonane z lepszej jakości materiału, pozbawionego bisfenolu A (BPA).

Przyjaciele naszej kuchni

Czym zatem powinniśmy zastąpić naczynia, których miejscem bytowania nie powinna być kuchnia? Na szczęście bezpiecznych opcji jest wiele – do wyboru do koloru!
Gotowanie w aluminiowych garnkach jest bardzo szkodliwe dla zdrowia, fot. shutterstock

Stal nierdzewna

Stal nierdzewna jest stopem metalu, który zazwyczaj zawiera żelazo, chrom i nikiel. Nazywa się „nierdzewny”, ponieważ jest odporny na rdzę i korozję, co czyni go doskonałym materiałem do gotowania. Stal nierdzewna ma tendencję do równomiernego rozprowadzania ciepła na całej jej powierzchni. Jest też dość łatwa do czyszczenia i niedroga w porównaniu do innych materiałów. A co ze zdrowiem?

Mimo że stal nierdzewna kojarzy nam się bardziej z placem budowy niż z kuchnią polską, wytwarzane z niej naczynia są bezpieczne dla naszego zdrowia. Najlepsza jest stal z niską zawartością niklu, który może wywoływać alergie u nadwrażliwców. Wykonane z tego rodzaju stali garnki będą nieco mniej błyszczące, jednak ograniczą do minimum ryzyko przedostania się pierwiastka do pożywienia pod wpływem kwaśnego odczynu niektórych pokarmów. Aby sprawdzić, ile niklu znajduje się w danym garnku, najlepiej zaopatrzyć się w… magnes. Im większa siła przyciągania, tym lepiej. Okazuje się bowiem, że garnki o małej zawartości niklu są najbardziej magnetyczne.

Stal węglowa

Stal węglowa jest formą stali, która składa się z żelaza i węgla oraz śladowych ilości niektórych pierwiastków. Naczynia kuchenne ze stali węglowej są podobne do tych żeliwnych, z tą różnicą, że są lżejsze, a tym samy łatwiejsze w użyciu i przechowywaniu. Jak się gotuje w naczyniach ze stali węglowej? Naczynia ze stali węglowej bardzo szybko się nagrzewają i długo utrzymują temperaturę przygotowywanych potraw.

Jednak stal węglowa degradacji w obecności kwaśnych potraw, takich jak pomidory. Co ciekawe na powierzchni stali węglowej rozwija się patyna, brązowawy film spowodowany utlenianiem się, co sprawia, że jedzenie przygotowywane w naczyniach ze stali węglowej nabierają specyficznego smaku. Jedynym minusem jest konserwacja takich naczyń, które wymagają wypalenia i częstego natłuszczania. W przypadku patelni ze stali węglowej potrzebna jest większa ilość tłuszczu, niż przy smażeniu na innych patelniach, zwłaszcza na początku użytkowania.

Ceramika

Ceramiczne naczynia kuchenne nie są tak naprawdę czystą ceramiką. Ceramiczne garnki i patelnie są wykonane z metalu i pokryte nieprzywierającym materiałem (często silikonem), który ma ceramiczną podstawę. Jak sprawdzają się w gotowaniu?  Są one nie tylko miłe dla oka, lecz także bezpieczne dla zdrowia. Jedyna rzecz, na jaką należy zwrócić uwagę przy ich wyborze to emalia, którą są pokryte. Powinna być wolna od toksycznych substancji, takich jak np. ołów. Naczynia ceramiczne są w dodatku uniwersalne. Nadają się zarówno do gotowania, jak i pieczenia w piekarniku. Jako że żywność do nich nie przywiera, są bardzo proste w czyszczeniu, dzięki czemu używając ich nie tylko będziemy zdrowsi, lecz także zaoszczędzimy czas i energię.

Szkło

Innym materiałem, który się sprawdzi w naszej zdrowej kuchni jest szkło. Nowoczesne szklane naczynia są pozbawione ołowiu, dzięki czemu są całkowicie bezpieczne dla zdrowia. Jedyny problem w użytkowaniu produktów z tego surowca stanowi czas jego nagrzewania. Jako że szkło nie przewodzi ciepła tak dobrze, jak stal czy ceramika, a jego struktura jest wrażliwa na skrajne zmiany temperatury, stosowanie szklanych naczyń wymaga nieco wprawy. Przed zakupem szklanego elementu kuchennego wyposażenia powinniśmy zatem uważnie przeczytać etykietę. Inne naczynia nadają się bowiem do gotowania na kuchence, a inne – w piekarniku.
Żeliwne naczynia kuchenne są trwałe i bezpiecznie w przygotowywaniu posiłków, fot. shutterstock

Żeliwo

Żeliwne naczynia kuchenne są z jakiegoś powodu staromodnym faworytem - są nie tylko bardzo trwałe. Są także jedną z najbezpieczniejszych opcji, ponieważ nie zawierają żadnych szkodliwych chemikaliów, które mogłyby się przedostać do żywności.

Jak głosi „legenda”, nasze babcie do smażenia używały patelni z żeliwa. Tego rodzaju sprzęt przed użyciem wymagał specjalnego przygotowania. Należało uprzednio opiekać patelnię z tłuszczem, tak, żeby wytworzyć na jej dnie powierzchnię, do której żywność nie będzie przywierała. Odpowiednio zaprawiona patelnia idealnie nadawała się do smażenia, a śladowe ilości żelaza, które pod wpływem ciepła przenikały do jedzenia w sposób dodatni działały na zdrowie, zwłaszcza w przypadku niedoboru tego pierwiastka. Naczynia i garnki żeliwne są drogie, jednak ze względu na swoją trwałość będą nam służyły przez wiele lat.

Tytan

Tytan jest jednym z najtrwalszych metali istniejących na ziemi. Jest lekki i ma najwyższy stosunek wytrzymałości do wagi spośród wszystkich metali. Ma taką samą wytrzymałość jak stal nierdzewna, a jednocześnie stanowi zaledwie połowę jej masy. Jest trwały, nie utlenia się i jest odporny na korozję. Na zewnątrz tworzy warstwę ochronnego filmu, który chroni przed korozją i zadrapaniami. Tytan ma wiele zastosowań, od sprzętu medycznego i hydrauliki po biżuterię i naczynia kuchenne. Jest popularny ze względu na swoją trwałość, lekkość, dzięki czemu idealnie pasuje do artykułów gospodarstwa domowego. Pomimo faktu, że tytan jest dość słabym przewodnikiem ciepła, stał się popularny jako materiał do gotowania. Naczynia tytanowe można łatwo znaleźć w wielu sklepach i są cenione ze względu na swoją wytrzymałość i lekkość.

Jedyną rzeczą, którą możesz sprawdzić pod kątem bezpieczeństwa, jest to, czy w składzie tytanowych naczyń są inne metale. Ponieważ tytan nie jest najlepszym przewodnikiem ciepła, czasami jest pokryty miedzią lub aluminium, które mogą potencjalnie ługować do żywności i powodować problemy zdrowotne.

Glina i bambus

Jeśli chcemy, by nasza kuchnia, poza walorami prozdrowotnymi, miała w sobie nutkę egzotyki, powinniśmy zainteresować się naczyniami wykonanymi z gliny i… bambusa. Gliniane garnki nie bez przyczyny były popularne w czasach starożytnych. Nasi przodkowie wiedzieli, że glina zatrzymuje w pożywieniu wszystkie cenne składniki odżywcze, dzięki czemu jest tak zdrowa, jak gotowanie na parze. Kolejnym patentem kulinarnym – tym razem rodem z Chin – jest bambusowy parowar. Sprzęt tego rodzaju nadaje się do beztłuszczowego gotowania na wielu poziomach, dzięki czemu cięższe produkty można układać bliżej wrzątku, a lekkie liście dalej od źródła ciepła. Co najważniejsze - na takim parowarze każda z potraw gotuje się w tym samym czasie!
Opracowanie własne

Kuchenna rewolucja

Jak widać, nawet w najlepszej, prowadzonej z sercem kuchni mogą czyhać na nas niebezpieczeństwa w postaci toksycznych garnków. Jeżeli jednak dokonamy małej rewolucji i dobierzemy do wyposażenia bezpieczne dla zdrowia naczynia, w których bez trudu przyrządzimy swoje ulubione dania, przyczynimy się nie tylko do poprawy jakości tychże potraw, lecz także wzbogacimy ich walory smakowe. Taka zmiana z pewnością korzystnie wpłynie na samopoczucie całej rodziny.
Ekologia.pl (JSz)

Bibliografia

  1. Katie Wells; “What Are the Safest Cookware Options?”; data dostępu: 2020-04-23
  2. Ocean Robbins; “Safe and Healthy Cookware: What You Need To Know When Choosing Non-Toxic Pots & Pans”; data dostępu: 2020-04-23
  3. Kathryn Watson; “Can Cookware Be Toxic? What to Know and How to Choose Pots and Pans”; data dostępu: 2020-04-23
  4. Lecia Bushak; “Healthy Types of Metal for Cookware”; data dostępu: 2020-04-23
Moim zdaniem
W jakich garnkach gotujesz?
Ocena (3.6) Oceń: