Oczar - właściwości, działanie i zastosowanie oczaru

Oczar to drzewo ozdobne o wielu magicznych właściwościach. Wyjątkowość oczaru jako pierwsi odkryli rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej, skąd pochodzi większość gatunków z rodziny oczarowatych. Najbardziej znany to Hamamelis virginiana, czyli oczar wirginijski, który pomoże nam wyleczyć trądzik, uszczelnić naczynia krwionośne, a nawet zlikwidować opuchliznę pod oczami.



Oczar wirginijski. Źródło: shutterstockOczar wirginijski. Źródło: shutterstock
  1. Oczar - pochodzenie i cechy gatunkowe
  2. Leszczyna czarownicy, orzech wiedźmy lub orzech czarnoksięski
  3. Cudowny oczar wirginijski
  4. Oczar w wyrobach kosmetycznych i aptecznych
  5. Stosowanie wody oczarowej i ekstraktu z hamamelisu

Oczar - pochodzenie i cechy gatunkowe


Oczar (Hamamelis L.) to niewielkie drzewko lub krzew z rodziny oczarowatych, która obejmuje zaledwie kilka gatunków. Za wyjątkiem oczaru japońskiego i chińskiego (zwanego też omszonym), wszystkie pozostałe pochodzą z Ameryki Północnej. Znany jest poza tym oczar pośredni, będący mieszańcem wspomnianych gatunków azjatyckich.

Wszystkie wymienione gatunki występują w Polsce i w Europie, choć niestety spotyka się je tutaj sporadycznie. Oczary można u nas zobaczyć co najwyżej w parkach i kolekcjach dendrologicznych. Z rzadka sadzone są w przydomowych ogrodach. Ta niewielka popularność oczarów dziwi tym bardziej, że są one wyjątkowo odporne na mrozy i, co ciekawe, zakwitają także jesienią i zimą. Niełatwo znaleźć roślinę, która tak pięknie ubarwi i ukwieci nasz ogród w tym okresie.

Liście oczaru, z ich eliptycznym kształtem i karbowanymi brzegami, przypominają nieco liście leszczyny. Jesienią przebarwiają się na żółto, jak to dzieje się w przypadku oczaru wirginijskiego, lub wpadają w pomarańczowe i czerwone tony, co jest charakterystyczne dla odmian azjatyckich. Kwiecia oczaru nie sposób pomylić z żadnym innym. Składają się na niego żółte, tasiemkowate, wyprostowane lub skręcone słupki o charakterystycznym zapachu. Na czas przymrozków płatki zwijają się, by do stanu pełnej okazałości powrócić przy dodatniej temperaturze.

Leszczyna czarownicy, orzech wiedźmy lub orzech czarnoksięski


Owoc z kolei to zdrewniała torebka o dość tajemniczej charakterystyce. Nie dość, że pojawia się dopiero po roku od kwitnienia, to po dojrzeniu pęka z trzaskiem. Być może właśnie tej cesze oczary zawdzięczają szereg potocznych określeń, nawiązujących często do motywu postaci i praktyk magicznych. Oczar bywa nazywany leszczyną czarownicy, orzechem wiedźmy lub orzechem czarnoksięskim (a poza tym także – z bardziej oczywistych już względów – zimowym kwiatem lub, do czego dojdziemy za chwilę, złotem Indian).

Cudowny oczar wirginijski


Zastosowanie
W przemyśle wykorzystuje się korę oraz liście hamamelisu, z których powstają ekstrakty dodawane następnie do kremów, toników czy maści. Jakie właściwości mają te produkty?
Magiczne konotacje posiada w szczególności oczar wirginijski, który to odgrywał niebywale istotną rolę w wierzeniach Indian Północnoamerykańskich. Rdzenni mieszkańcy kontynentu wykorzystywali go bowiem nie tylko do celów leczniczych, ale też do ochrony przed niesprzyjającymi mocami. Różdżki wykonywane z gałązek oczaru służyły szamanom do wykrywania żył wodnych i minerałów (tzw. różdżki radiestezyjne). Oczar wirginijski najczęściej był jednak używany w praktykach uzdrawiających. Leczył owrzodzenia, rany, siniaki i guzy oraz odkażał i działał przeciwkrwotocznie. Dziś zresztą to właśnie Hamemelis virginiana jest tym gatunkiem oczaru, który odnosi ogromny sukces w medycynie naturalnej, a jeszcze większy w kosmetyce. W przemyśle wykorzystuje się korę oraz liście oczaru, z których powstają ekstrakty dodawane następnie do kremów, toników czy maści. Jakie właściwości mają te produkty
krzew, potrafi kwitnąć aż do grudnia! Źródło: shutterstock

Oczar w wyrobach kosmetycznych i aptecznych


Stosowane zewnętrznie medykamenty z dodatkiem oczaru wirginijskiego to przede wszystkim różnego rodzaju maści, okłady, nalewki czy wywary, które mają pomóc wyleczyć zapalenie skóry, hemoroidy, owrzodzenia, rany po użądleniach i ukąszeniach, torbiele, guzy, siniaki, otarcia, oparzenia, krwawiące dziąsła i infekcje. Z kolei picie naparu z kory i liści oczaru pomaga na kaszel, astmę, stany zapalne błon śluzowych, problemy gastryczne, ból gardła, dyzenterię i krwawienia (na przykład krwawienie miesiączkowe).

Zwolennicy kosmetyków naturalnych pokochali zaś hamamelis głównie ze względu na jego właściwości antybakteryjne i ściągające, które pozwalają osiągnąć znakomite rezultaty w pielęgnacji skóry trądzikowej. Wyciąg z oczaru jest bardzo skuteczny w usuwaniu wszelkich zanieczyszczeń z powierzchni skóry. Pomaga uwolnić cerę od nadmiaru sebum, zatkanych porów, wyprysków i innych stanów zapalnych. Przy okazji znakomicie poprawia stan cery naczynkowej, gdyż wspomaga i reguluje mikrokrążenie, leczy popękane naczynka i likwiduje zaczerwieniania. Ekstrakt z oczaru możemy dodać do ulubionego kremu, toniku czy balsamu lub wymieszać z olejkiem rycynowym i zastosować jako odżywkę na włosy, w celu poprawy ich kondycji i zapobieganiu łamliwości.

Działanie oczaru wirginijskiego:
  • łagodzące,
  • przeciwzapalne,
  • przeciwłojotokowe,
  • antybakteryjne,
  • antywirusowe,
  • antyseptyczne,
  • oczyszczające,
  • przeciwtrądzikowe,
  • odkażające,
  • normalizujące.

Ekstrakty i hydrolaty z oczaru wirginijskiego wykazują zatem działanie szczególnie pożądane w przypadku skóry trądzikowej, alergicznej, atopowej, przetłuszczającej się i zanieczyszczonej.

Herbata z oczaru wirginijskiego stosowana jest przy leczeniu hemoroidów. By Wayansad [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons

Stosowanie wody oczarowej i ekstraktu z hamamelisu


W wyrobach kosmetycznych najczęściej stosuje się ekstrakt z oczaru lub jego hydrolat (wodę oczarową, będącą pozostałością po destylacji liści i kory parą wodną). Hydrolat oczarowy ma o wiele niższą koncentrację i w zależności od potrzeb może, ale nie musi być dodatkowo rozcieńczany. Ekstrakt ma z kolei silniejsze działanie i powinien być używany tylko jako jeden ze składników gotowego kosmetyku, tak aby jego stężenie nie przekraczało 10%.

Sięgnij po oczar, jeśli borykasz się z takimi problemami, jak:

Podrażnienia po goleniu: płatek kosmetyczny nasącz hydrolatem i przemyj skórę po zabiegu.

Opuchlizna pod oczami: płatki kosmetyczne zanurz w wodzie oczarowej i przyłóż na 5 minut do zamkniętych powiek.

Trądzik: wody oczarowej używaj jako toniku, przemywając nią skórę dwa razy dziennie. Wyciąg z hamamelisu dodaj z kolei do ulubionego kremu lub olejku nieschnącego.

Swoje działanie oczar zawdzięcza zawartości takich substancji, jak: flawonoidy, saponiny, kwas galusowy i elagowy, olejki eteryczne, żywice, fitosterole i garbniki, w tym hamamelitaninę o silnych właściwościach antyseptycznych i antyoksydacyjnych.

Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

1. „Oczar wirginijski i jego wykorzystanie w dermatologii”; Hojden B. ; Wiad Ziel 2000, 42(6): 12–5; 20/03/2023
2. „Study on the composition of the volatile fraction of Hamamelis virginiana”; Engel R, Gutmann M, Hartisch C, et al.; Planta Med 1998, 64(3): 251-8; 20/03/2023
3. „Common witch-hazel”; https://mortonarb.org/plant-and-protect/trees-and-plants/common-witch-hazel/; 20/032/0223
4. „Is Using Witch Hazel as a Facial Toner a Good Idea?”; Kristeen Cherney; https://www.healthline.com/health/witch-hazel-for-face; 20/03/2023
5 „11 Ways Witch Hazel Can Benefit Your Skin, According To Dermatologists”; Women's Health Editors; https://www.womenshealthmag.com/beauty/a19950011/witch-hazel-beauty-benefits/; 20/03-/2023

Moim zdaniem
Stosowałeś/stosowałaś kiedyś oczar?
Ocena (3.3) Oceń: