Olejek kamforowy - właściwości i działanie. Jak stosować olejek kamforowy?

Kamfora kojarzy się ze starożytną obrzędowością, paleniem kadzidła i nacieraniem aromatycznymi olejkami. Odkryto ją w południowo-wschodniej Azji, najbardziej pachnącym i przesiąkniętym oryginalnymi aromatami miejscu na świecie, gdzie przez setki lat służyła jako uniwersalny środek medyczny i kosmetyczny. Olejek kamforowy pozyskiwany tradycyjnie z kory drzew kamforowych ma jedną przewagę nad kamforą w czystej postaci – nie znika!

1. Cynamonowiec kamforowy - naturalne źródło olejku kamforowego
2. Kamfora i olejek kamforowy - zastosowanie
3. Olejek kamforowy - właściwości
4. Kamfora w dużych dawkach
5. Olejek kamforowy w kosmetyce

Kamfora, gdy już powędrowała poza granice swojej aromatycznej ojczyzny, od razu zyskała uznanie w całym starożytnym świecie. Chińczycy nazywali ją smoczą krwią lub – już nieco mniej romantycznie – perfumami smoczego mózgu (co po angielsku brzmi zdecydowanie korzystniej – „dragon’s brain perfume”). Określenie to jednak dobrze oddaje jej charakter – tajemniczy, ezoteryczny, pobudzający. To samo można powiedzieć o olejku kamforowym, słynącym z równie silnych właściwości.

Cynamonowiec kamforowy - naturalne źródło olejku kamforowego

Cynamonowce to wiecznie zielone drzewa lub krzewy z rodziny wawrzynowatych. Rosną w ciepłych obszarach kuli ziemskiej, głównie na południu Azji, a także w Ameryce Południowej czy na wschodzie Afryki. Z ich kory uzyskuje się jedną z najbardziej eterycznych przypraw, obecnie dobrze zadomowioną na całym świecie – cynamon. Cynamonowce są poza tym naturalnymi źródłami pachnących olejków aromaterapeutycznych. Cynamonowiec kamforowy, największy i jeden z najstarszych gatunków tych drzew, to naturalnie źródło najwyższej jakości olejku kamforowego oraz kamfory. Olejek kamforowy produkuje się jednak współcześnie głównie metodami syntetycznymi, z borneolu i pinenu, co zastępuje tradycyjny sposób pozyskiwania go poprzez destylację drewna kamforowca.

Kamfora i olejek kamforowy - zastosowanie

Kamfora to substancja organiczna, pochodna kamfenu. Należy do grupy terpenów, węglowodory aromatyczne, których naturalnymi źródłami są zwykle bardzo intensywnie pachnące rośliny, np. drzewa balsamiczne, iglaste czy cytrusowe. Czysta kamfora przybiera formę bezbarwnych lub białych kryształków. W takiej postaci znajduje zastosowanie przede wszystkim jako dodatek do farmaceutyków i kosmetyków oraz w przemyśle spożywczym, np. do wyrobu słodyczy, poza tym także w produkcji lakierów, środków odstraszających owady, sztucznych ogni, kulek na mole czy środków zapobiegających rdzewieniu. W Azji, w szczególności w Indiach, kamfora to bardzo częsty składnik słodkości i deserów oraz ważny element hinduistycznych rytuałów religijnych. Kamfora służy do sporządzania preparatów balsamujących, a olejek kamforowy podpala się m.in. podczas obrzędu Pudźa, jednego z ważniejszych rytuałów, w których istotą jest ofiara dla bóstw składana z kwiatów, owoców i tłuszczu ghee. Olejek kamforowy w wyniku podpalenia płonie bardzo silnym i jasnym płomieniem oraz wydziela intensywny, kadzidlany zapach.

Olejek kamforowy - właściwości

Kamfora ma silny i przenikliwy, ale bardzo przyjemny aromat. Można określić go jako pobudzający i odświeżający, lekko mentolowy. Przypomina on zapach olejku eukaliptusowego. Właściwości kamfory i eukaliptusa są zresztą w pewnym stopniu do siebie podobne, dlatego ich ekstrakty często stosuje się razem, zwłaszcza w produktach farmaceutycznych. Olejek kamforowy jest stosowany głównie jako środek miejscowo znieczulający, a także przeciwzapalny i antyseptyczny. Zawiera pinen, eugenol, cyneol, borneol, felandren i safrol. Nacieranie skóry olejkiem kamforowym lub preparatami z kamforą zmniejsza bolesność mięśni, łagodzi nerwobóle i pomaga przy bolesnym zapaleniu korzonków. Kamfora likwiduje poza tym świąd skóry. Stosowana jest często również przy nieżycie dróg oddechowych czy stanach zapalnych. Inhalacja z dodatkiem olejku kamforowego lub nacieranie klatki piersiowej pomagają udrożnić drogi oddechowe.

Ciekawostka       Kamfora służy nie tylko do urządzania relaksacyjnych masaży czy aromaterapeutycznych sesji, względnie leczniczych inhalacji. Od dziesięcioleci jest wykorzystywana również w produkcji tworzyw sztucznych. Używa się jej m.in. do produkcji celuloidu, czyli najstarszego tworzywa sztucznego o właściwościach termoplastycznych. Kamfora stanowi raptem 20-30% tego surowca, który powstaje na bazie nitrocelulozy, nadaje mu jednak niezbywalny wręcz zapach. Jeśli kiedykolwiek zastanawialiśmy się nad tym, dlaczego celuloidowe piłeczki pingpongowe po potarciu ich powierzchni pachną tak charakterystycznie, wiedzmy że to właśnie kamfora daje o sobie znać.

Olejek kamforowy i maści z kamforą mają działanie znieczulające. Po nałożeniu na skórę paraliżują nerwy czuciowe i oddziałują na receptory zimna, dając ukojenie i wrażenie rozchodzącego się równomiernie chłodu. W praktyce rozgrzewają natarte miejsca oraz podwyższają temperaturę organizmu w wyniku inhalacji.

Olejek kamforowy:

• rozgrzewa
• uśmierza ból
• zabija bakterie
• działa przeciwwirusowo i przeciwzapalnie
• dezynfekuje
• oczyszcza
• rozkurcza mięśnie i likwiduje napięcia
• relaksuje
• wzmacnia i pobudza
• odświeża
• ułatwia oddychanie
• łagodzi infekcje

Olejek kamforowy na stany zapalne ucha       Kilka kropli olejku kamforowego wtartego wokół skóry ucha pomoże zwalczyć stan zapalny toczący się np. w uchu środkowym. Olejku kamforowego (ani żadnych innych kropli) nie należy jednak aplikować bezpośrednio do przewodu słuchowego bez konsultacji z lekarzem. W ramach domowej pierwszej interwencji, kamforę pod tą postacią można jedynie wetrzeć z tyłu małżowiny usznej.

Kamfora w dużych dawkach

Kamfora to dość tajemnicza substancja. Mówi się na przykład, że ktoś lub coś zniknęło jak kamfora. To dlatego, że w temperaturze pokojowej związek ten sublimuje, czyli przechodzi ze stanu stałego w lotny, z pominięciem stanu płynnego. Wykorzystywanie kamfory w funeralnej obrzędowości wschodnich kultur także przydaje jej charakteru.Nie powinno więc nas dziwić, że kamfora może być niebezpieczna. W zbyt wysokim stężeniu jest trucizną. Jednorazowe zażycie dawki 4 gramów przez dorosłego powoduje śmierć. Objawami zatrucia są m.in. wymioty, silne bóle głowy, biegunka, nadpobudliwość, a także delirium. Kamfory oraz olejku kamforowego nie powinno stosować się u dzieci poniżej 6. roku życia. Ostrożność należy zachować także przy użyciu zewnętrznym, gdyż kamfora łatwo podrażnia skórę wrażliwą, a nałożona na skórę twarzy może powodować zatrzymanie oddechu.

Olejek kamforowy w kosmetyce

Rozluźniające, aromatyczne i bakteriobójcze właściwości olejku kamforowego wykorzystywane są także w kosmetyce. Możemy spotkać go m.in. w składzie kremów do stóp, gdzie ma zadanie przynieść odprężenie zmęczonym stopom, odkazić skórę i przeciwdziałać rozwojowi grzybicy (nota bene podobnie zadziała moczenie nóg w kąpieli wodnej z dodatkiem tego olejku). Olejek kamforowy zyskuje uznanie również jako naturalny i skuteczny środek do pielęgnacji cery trądzikowej i mieszanej. Przywraca bowiem równowagę w produkcji sebum, pomaga uporać się z zaskórnikami, działa antyseptycznie i antybakteryjnie – coraz częściej staje się więc składnikiem płynów i innych kosmetyków do mycia twarzy. Dodatek olejku kamforowego łatwo można rozpoznać również w składzie pomadek do ust, które uzyskują dzięki niemu efekt chłodzący.

Olejek kamforowy to oryginalnie produkt destylacji kory cynamonowca kamforowego, wiecznie zielonego drzewa ciepłych stref klimatycznych. Podobnie jak kamfora ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i uśmierzające ból. Jest stosowany głównie w farmacji i kosmetyce.

Bibliografia

1. R.A. Donkin, Brill; “Dragon’s Brain Perfume”; Boston 1999;
2. The Herbal Resource; “Camphor Tree Uses, Benefits and Side Effects”; data dostępu: 2019-06-25
3. Richa Singh, Talha Jawaid; “Cinnamomum camphora (Kapur): Review”; data dostępu: 2019-06-25
4. Rafie Hamidpour i in.; “Camphor ( Cinnamomum camphora ), a traditional remedy with the history of treating several diseases””; data dostępu: 2019-06-25
5. Fahmidabinti Abd Rahman i in.; “In vitro Antibacterial Activity of Camphor oil against Oral Microbes”; data dostępu: 2019-06-25
6. Mostafa Gamal; “Faculty of Science Chemistry Department Camphor oil research project””; data dostępu: 2019-06-25
7. D. Sztaba; “Barwa szafranu, aromat cynamonu, smak kaparów – właściwości lecznicze biblijnych przypraw”; „Farmacja polska”, tom 65, nr 1, 2009;