Wyróżniający się żółtymi kwiatami na letniej łące rzepik pospolity to nieco zapomniane zioło o wielu właściwościach prozdrowotnych. Stanowiące surowiec leczniczy liście i kwiaty rzepiku pospolitego spożywa się w formie naparów, odwarów i nalewek. Mają one delikatny, przyprawowy aromat i wspomagają leczenie takich schorzeń, jak przeziębienie, zapalenie gardła, biegunka czy oparzenia skórne. Rzepik pospolity zasłynął w medycynie ludowej jednak głównie jako „zioło wątrobowe” o właściwościach antyseptycznych i silnie oczyszczających. Jakie jeszcze tajemnice kryje w sobie ta niepozorna roślina?
Napar z rzepiku pospolitego. Fot. pixabay.com
- Rzepik pospolity jako ziele wątrobowe
- Naukowe dowody na antyoksydacyjne działanie rzepiku pospolitego
- Rzepik pospolity to olejek eteryczny i inne cenne substancje
- Zastosowanie rzepiku pospolitego w fitoterapii
- Jak stosuje się ziele rzepiku pospolitego?
- Efekty uboczne stosowania suplementów na bazie rzepiku pospolitego
- Rzepik pospolity to niedrogie, a wszechstronne zioło
Rzepik pospolity jako ziele wątrobowe
Dawniej rzepik pospolity był regularnie stosowany w medycynie ludowej - głównie na dolegliwości związane z osłabionym funkcjonowaniem wątroby, przez co nazywano go „zielem wątrobowym”. Napar z rzepiku spożywano także przy takich schorzeniach, jak kamica żółciowa czy zaburzenia trawienne. Był również niezawodnym środkiem na biegunkę czy podwyższoną temperaturę ciała. Zioło to, jako że działa łagodząco na błony śluzowe gardła, zalecano także mówcom i śpiewakom w celu utrzymania prawidłowej emisji głosu i ogólnego wzmocnienia górnych dróg oddechowych. Właściwości rzepiku pospolitego nie są obce również Chińskiej Medycynie Tradycyjnej. Wywary z tej rośliny Azjaci od wieków zalecają kobietom cierpiącym z powodu obfitych miesiączek czy pacjentom borykającym się z cukrzycą, schorzeniami płuc, jelit lub pęcherza.Naukowe dowody na antyoksydacyjne działanie rzepiku pospolitego
Dziś ziele rzepiku pospolitego stanowi nieco zapomniany surowiec leczniczy. Naturoterapeuci wciąż jednak cenią je za działanie ściągające, ochronne, przeciwzapalne, rozkurczowe i przeciwbiegunkowe. Dzięki unikalnemu składowi, roślina ta przeciwdziała cukrzycy i zwalcza wolne rodniki w organizmie. Co więcej, przeprowadzone w latach 80. badania naukowe dowodzą, że produkowane na bazie ziela rzepiku wodno-alkoholowe ekstrakty mają działanie antywirusowe, przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne.Rzepik pospolity to olejek eteryczny i inne cenne substancje
O właściwościach leczniczych tego zioła decyduje jego wyjątkowy, bogaty skład. W zależności od fazy wzrostu, rzepik może zawierać nawet do 10% garbników ellagowych, katechinowych, w tym gallokatechiny. Pozostałe składniki o działaniu leczniczym zawarte w tej roślinie, to:- pochodne C-procyjanidyny,
- kwas protokatechowy,
- kwas wanilinowy,
- flawonoidy (luteolina, apigenina, kwercetyna, kempferol),
- triterpeny (kwas ursolowy),
- witamina K (fitochinony),
- olejek eteryczny,
- witamina PP,
- fitosterole,
- witamina B1.
Zawarte w rzepiku flawonoidy mają działanie antyutleniające, przeciwzapalne i moczopędne. Zwalczają wolne rodniki, spowalniając tym samym procesy starzenia i obniżając ryzyko rozwoju nowotworów i innych groźnych chorób. Fitosterole zaś redukują poziom cholesterolu i przeciwdziałają chorobie wieńcowej. Witaminy (K, PP i B1) wspierają z kolei układ krążenia, ruchu i układ nerwowy. Garbniki obecne w tym surowcu leczniczym działają natomiast przeciwbakteryjnie i łagodzą oparzenia skórne, zaś rzepikowy olejek eteryczny wspiera leczenie trądziku, a także działa przeciwbólowo w przypadku dolegliwości reumatycznych.
Rzepik pospolity w okresie kwitnienia. Fot. pixabay.com
Zastosowanie rzepiku pospolitego w fitoterapii
W starożytności rzepik stosowano powszechnie w roli środka mającego przyspieszać proces zabliźniania się ran powstałych w wyniku ukąszenia przez węża. Jako że roślina ta zawiera w swoim składzie nie tylko garbniki, lecz także krzem, wykazuje działanie mocno ściągające, a co za tym idzie – przyspiesza gojenie się uszkodzeń skóry. Z kolei zawarta w rzepiku tanina ułatwia trawienie i łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak np. biegunki. Substancja ta działa także moczopędnie, dzięki czemu zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych i wspiera proces wyprowadzania toksyn z organizmu. Rzepik pospolity wykazuje właściwości silnie oczyszczające – oczyszcza również krew, przez co łagodzi objawy żółtaczki i dolegliwości wynikające z osłabionej kondycji wątroby. Rzepik pospolity stanowi także nieocenione zioło na dolegliwości związane z przeziębieniem. Zawarte w nim olejki eteryczne łagodzą kaszel, ból gardła, a nawet przeciwdziałają zapaleniu oskrzeli. Te lotne substancje udrażniają również nos, ułatwiając oddychanie w trakcie infekcji.Jak stosuje się ziele rzepiku pospolitego?
Rzepik pospolity najczęściej spożywa się w formie naparu. W takiej postaci najlepiej zwalcza dolegliwości związane z zapaleniami górnych dróg oddechowych czy problemy trawienne. Można go stosować również zewnętrznie, jako okłady na skórę. Zioło to łagodzi bowiem wszelkie podrażnienia skórne, a nawet wspomaga leczenie trądziku i przyspiesza gojenie ran. Inne formy stosowania ziela tej rośliny to odwar i nalewka.Oto propozycje przygotowania rzepikowych lekarstw:
Napar
1-2 łyżeczki ziela zalewamy szklanką wrzątku, po czum parzymy pod przykryciem od 15 do 20 minut. Napar spożywamy do trzech razy dziennie lub wykorzystujemy do przemywanie skóry płukania gardła i jamy ustnej. Można stosować go także w postaci okładów na zmęczone i podrażnione oczy.
Odwar
1 łyżkę ziela zalewamy szklanką wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na małym ogniu przez 20 minut. Zastosowanie odwaru jest identyczne jak w przypadku naparu.
Nalewka 1:5
Ziele rzepiku pospolitego zalewamy alkoholem 40-60%. Macerujemy od 7 do 14 dni. Zażywamy w celach leczniczych 5-10 ml do trzech razy dziennie - po intensywnym rozcieńczeniu w wodzie.
Ekologia.pl poleca
Nalewka z rzepiku pospolitego. Fot. pixabay.com
Rzepik pospolity, źródło: Wikimedia
Efekty uboczne stosowania suplementów na bazie rzepiku pospolitego
Stosowanie rzepiku pospolitego w większych dawkach i przez dłuższy czas wymaga konsultacji ze specjalistą. Zioła tego nie powinny stosować osoby nadwrażliwe na zawarte w nim substancje tudzież alergicy. Nie zaleca się tego suplementu również kobietom w ciąży i matkom karmiącym. Nie powinni go także zażywać pacjenci o poważnych zaburzeniach funkcjonowania układu trawiennego. Najczęstszy efekt uboczny przedawkowania rzepiku pospolitego to zaburzenia żołądkowo – jelitowe.Rzepik pospolity to niedrogie, a wszechstronne zioło
Jak widać, odpowiednio stosowane napary, odwary tudzież nalewki na bazie rzepiku pospolitego mogą w znacznym stopniu przyczynić się do poprawy funkcjonowania wątroby, układu trawienia, układu nerwowego, układu moczowego czy układu krążenia. Zioło to okazuje się pomocne również w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, wyprysków skórnych czy podrażnień oczu. 100 g ziela rzepiku pospolitego kosztuje niecałe 5 zł - nie jest to drogie lekarstwo, a może się okazać pomocne w przypadku wielu dolegliwości. Z pewnością warto sprawdzić jego działanie chociażby w przypadku zwykłego przeziębienia.Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)
Bibliografia
1. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006.
2. www.herbal-supplement-resource.com [dostęp: 2018-09-17]
3. www.pfaf.org [dostęp: 2018-09-17]
4. www.rozanski.li [dostęp: 2018-09-17]