Uczep trójlistkowy - właściwości, działanie i zastosowanie uczepu trójlistkowego

Uczep trójlistkowy to niepozorna roślinka, która letnią porą cieszy oko żółtymi kwiatami. Ma zdolność sprytnego wczepiania się w nasze ubrania, przez co przypadkiem możemy zabrać ją do domu. Rolnicy uznają uczep trójlistkowy za chwast, zaś zielarze widzą w nim surowiec leczniczy o silnym działaniu oczyszczającym. Roślina ta doskonale leczy problemy skórne, detoksykuje i uspokaja. Aby skorzystać z prozdrowotnych właściwości uczepu trójlistkowego, który wręcz sam wprasza się do naszej apteczki, warto przygotować z niego napar, mieszankę do kąpieli, olej albo… nalewkę!



By Christian Fischer, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11330343By Christian Fischer, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11330343

Uczep trójlistkowy, zwany uczepem trójdzielnym (Bidens tripartita L.), należy do rodziny astrowatych. Występuje dziko na terenie Europy, Azji, północnej części Afryki i w Ameryce Północnej. W Polsce można go spotkać na terenach nizinnych i w niskich partiach gór. Zabarwiona na czerwono łodyga uczepu osiąga maksymalnie 1 metr wysokości, liście zaś są zielone i ułożone naprzeciwlegle. Kwiaty tej rośliny zbierają się w żółtobrązowe koszyczki, a owoc stanowi płaska niełupka uzbrojona w sztywne zadziory. Uczep trójlistkowy stanowi roślinę jednoroczną. Rośnie z reguły na bagnach, brzegach wód i podmokłych łąkach. Rolnicy uznają go za chwast. Okres jego kwitnienia przypada na sezon od lipca do października. Roślina ta rozsiewa się przez zoochorię i antropochorię. Uzbrojone w zadziory owoce przyczepiają się do sierści zwierząt tudzież ubrań ludzi. Surowiec leczniczy uczepu stanowi ziele. Fitoterapeuci zbierają je w okresie kwitnienia. Jest ono bogate w poliacetyleny, luteoliny, kwercetynę, garbniki, olejek eteryczny i laktony. Napary z suszonego zioła uczepu wykazują działanie przeciwzapalne, ściągające i przeciwobrzękowe.

Balkonowy zielnik

Uczep trójlistkowy możemy uprawiać na balkonie - pod warunkiem, że zapewnimy mu odpowiednio dużo wilgoci. Ziemia pod uprawę powinna mieć odczyn lekko kwaśny lub zasadowy. Najlepiej użyć specjalnej ziemi przeznaczonej dla kwiatów balkonowych. Stanowisko przygotowane pod uprawę powinno być jasne, z dobrym dostępem do promieni słonecznych. Latem, zwłaszcza w upały, musimy pamiętać o nawadnianiu uczepu nawet kilka razy dziennie. Jako że roślina ta dość dobrze znosi przycinanie, możemy z łatwością nadać jej pożądany kształt. Do celów leczniczych ziele uczepu zbieramy w okresie kwitnienia, a więc w sierpniu. Najwięcej wartości mają liście, kwiatostany i nasiona. Po ich zebraniu należy je ususzyć w przewiewnym i ciemnym miejscu – koniecznie w niskiej temperaturze. Surowiec przechowujemy w szklanych słojach i rozdrabniamy przed planowanym użyciem. Zioło powinno mieć ciemnozieloną barwę, słaby zapach, a także lekko ściągający i palący smak.
Uczep trójlistkowy. Wikipedia.org
By Didier Descouens (Own work) [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons
Zioło, które leczy wewnętrznie i zewnętrznie

Górne części pędu uczepu trójlistkowego są bogate w takie substancje, jak flawonoidy, garbniki, olejek eteryczny, kumaryny, gorycze, śluz, witamina C, karoten oraz składniki mineralne (głównie mangan). Oto wpływ tej rośliny na funkcjonowanie naszego organizmu:
Z racji na zbawienny wpływ na naszą skórę i kojące właściwości w przypadku wielu schorzeń dermatologicznych, uczep trójlistkowy wykorzystuje się także w kosmetyce:
Wikipedia
Uczep trójlistkowy w mądrości ludowej

W medycynie ludowej zaleca się stosowanie uczepu trójlistkowego w przypadku wielu schorzeń i dolegliwości. Jest to zioło o niezwykle wszechstronnym zastosowaniu, dzięki czemu warto jest je mieć w domowym zielniku.
Oto przykłady użycia tej rośliny:

Napar z ziela uczepu

Przygotowanie:
Jedną łyżkę suszonego ziela uczepu trójlistkowego zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem przez ok. 20 minut. Następnie odcedzamy. Tak przygotowany napar wypijamy trzy razy dziennie, między posiłkami, jako środek przyspieszający wyprowadzanie toksyn z organizmu i zwalczający problemy skórne. Można go również stosować zewnętrznie, w formie toniku do cery trądzikowej, a także do okładów i kąpieli.

Działanie:
Regularne picie naparu z tej rośliny sprawdza się w terapii kamicy moczowej, przy obrzękach, łuszczycy oraz stanach zapalnych skóry, układu pokarmowego i moczowego. Działa ściągająco, moczopędnie i jest bezpieczny w stosowaniu.
Oliwka z uczepu

Przygotowanie:
Zdezynfekowany słoik wypełniamy umytym i wysuszonym zielem uczepu do 1/3 jego wysokości. Pozostałą przestrzeń zalewamy oliwą z oliwek wymieszaną z naturalną witaminą E w płynie. Następnie szczelnie zamykamy słój i odstawiamy w ciepłe, słoneczne miejsce na ok. 14 dni. Kiedy mieszanka będzie już odpowiednio wystana, przecedzamy oliwę przez gazę, po czym wsadzamy ją do lodówki. Należy pamiętać, że oliwka zachowuje świeżość przez max. 2 miesiące.

Działanie:
Oliwkę z uczepem stosujemy przy wszelkiego rodzaju podrażnieniach skóry, oparzeniach, odmrożeniach, ukąszeniach owadów i przy bólach mięśniowych. Ten naturalny kosmetyk nie tylko leczy, lecz także koi i pielęgnuje skórę. Jeżeli jednak mamy zamiar stosować tę mieszankę do pielęgnacji twarzy, powinniśmy zastąpić oliwę z oliwek lżejszym olejem (np. z pestek winogron). Tego rodzaju olejek dodatkowo poprawi elastyczność skóry i spłyci zmarszczki.
By H. Zell - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9368532
Nalewka z uczepem

Przygotowanie:
Garść ziela uczepu umieszczamy w słoiku i zalewamy ½ litra spirytusu oraz ½ szklanki przegotowanej wody. Następnie słoik szczelnie zamykamy i odstawiamy w ciemne miejsce na ok. 2 tygodnie. Po tym czasie odcedzamy mieszaninę przez filtr do kawy i przelewamy ją do czystej, szklanej butelki.
Działanie:
Nalewka sprawdza się jako preparat do nacierania obolałych stawów, a mniej stężona, do przecierania cery trądzikowej. Przykładanie do skóry wacika nasączonego nalewką łagodzi również świąd i obrzęki powstałe w wyniku ukąszeń owadów.

Leki z leśnej apteki

Jak widać na przykładzie uczepu trójlistkowego, Matka Natura zapewnia nam wszystko, czego potrzebujemy do prowadzenia zdrowego stylu życia. Lasy i łąki stanowią najlepszą aptekę, z której możemy korzystać, wybierając odpowiednie zioła. Uczep trójlistkowy przyda się szczególnie osobom z problemami dermatologicznymi, o skórze wrażliwej i alergicznej. Z jego leczniczych właściwości skorzystają też ci, którzy cierpią na problemy trawienne, bóle reumatyczne i chcieliby nieco oczyścić swój organizm z toksyn. Mimo ogromnego potencjału leczniczego tej rośliny, warto docenić też jej walory dekoracyjne - żółte kwiaty uczepu pięknie ozdobią nasz balkon letnią porą.
Alicja Chrząszcz

Bibliografia

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
www.1000roslin.pl [dostęp: 2017-03-18]
www.magicznyogrod.pl [dostęp: 2017-03-18]
www.naturaity.pl [dostęp: 2017-03-18]
www.rozanski.li [dostęp: 2017-03-18]
www.samouzdrawianie.pl [dostęp: 2017-03-18]
www.swiatkwiatow.pl [dostęp: 2017-03-18]

Ocena (2.6) Oceń: