Wśród składników odżywczych bardzo istotnych dla zdrowia, ale zbyt rzadko pojawiających się w naszej diecie jest cholina, popularnie zwana witaminą B4. Witamina B4 stymuluje pracę mózgu, wpływa korzystnie na metabolizm tłuszczów, a co najważniejsze odgrywa fundamentalną rolę u kobiet ciężarnych. Szerokie spektrum właściwości witaminy B4 przemawia za obowiązkowym zwiększeniem jej podaży w diecie.
fot. dreamstime
- Witamina B4 = witamina?
- Witamina B4 jest ważna w diecie ciężarnych i matek karmiących piersią
- Możliwe skutki niedoboru witaminy B4
Witamina B4 = witamina?
Witamina B4, inaczej cholina, to organiczny związek chemiczny, występujący najczęściej w postaci chlorku. Jest substancją krystaliczną, białą lub bezbarwną, o silnych właściwościach higroskopijnych, dobrze rozpuszczalną w wodzie i etanolu. Witamina B4 jest prekursorem, fosfatydylocholiny, betainy, acetylocholiny i wchodzi w skład niektórych fosfolipidów, głównie lecytyny. Jej funkcje w organizmie są na tyle ważne i szerokie, że popularnie nazywa się ją witaminą B4. W rzeczywistości jednak jest substancją witaminopodobną i może być produkowana przez organizm.
Zapotrzebowanie ludzkiego organizmu na witaminę B4 jest dość duże, tymczasem ma on ograniczone możliwości jej syntezowania (tworzy się w wątrobie z N-metyloetanoloaminy). Dobowo powinniśmy dostarczać sobie wraz z pożywieniem od 0,5 do 4 gramów tej substancji. Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B4 podyktowane jest ciążą oraz laktacją.
Witamina B4 jest wykorzystywana przez nasz organizm w kilku ważnych procesach, m.in. w biosyntezie grup metylowych, w biosyntezie lecytyny oraz do wytworzenia neuroprzekaźnika acetylocholiny. Pomaga organizmowi pozbyć się zalegających w nim substancji toksycznych, stymuluje układ nerwowy (m.in. uskutecznia przekaz bodźców), a także rekompensuje braki innych aminokwasów, np. metioniny. Cholina bierze ponadto udział w podziałach komórkowych, uczestniczy w tworzeniu błon komórkowych (jest prekursorem fosfatydylocholiny) oraz w transporcie lipidów.
W parze z witamina B4 – fosfatydylocholina, betaina, acetylocholina i lecytyna Fosfatydocholina to surfaktant, główny składnik błon komórkowych, soli kwasów żółciowych i lipoprotein. Betaina z kolei warunkuje prawidłowe funkcjonowanie kłębuszków nerkowych, a prawdopodobnie ma też wpływ na pracę mitochondriów. Poprzez betainę cholina dostarcza grup jednowęglowych do przemian metioniny, które niezbędne są w procesie metylacji DNA. Acetylocholina wpływa przede wszystkim na pracę mięśni oraz układu sercowego – powoduje m.in. rozszerzenie naczyń krwionośnych, a tym samym obniżenie ciśnienia krwi. Substancja ta spowalnia również akcję serca i zmniejsza siłę jego skurczów, wyzwala za to skurcze mięśni prążkowanych oraz mięśni gładkich w oskrzelach, jelitach i pęcherzu moczowym. Lecytyna jest ważnym składnikiem błon komórkowych, uczestniczy w procesach metabolicznych organizmu, buduje tkankę nerwową, ochrania ściany żołądka i odgrywa istotną rolę w gospodarce cholesterolem. Lecytyna wpływa korzystnie na naczynia krwionośne i przepływ krwi, wspomaga wątrobę, opóźnia procesy starzenia się organizmu oraz poprawia wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. To sporo funkcji, jednak najważniejszą z nich pełni w obrębie układu nerwowego i to właśnie za sprawą wbudowanej w nią witaminy B4. Witamina B4 wpływa bowiem na zdolności koncentracji i zapamiętywania. Prawdopodobnie może poprawiać te funkcje u dzieci chorych na autyzm i schizofrenię. Niedobory witaminy B4 są zresztą związane z rozwoje choroby Alzheimera. |
Cholina to ważny składnik diety o korzystnym wpływie na pracę mózgu.jesse orrico
Zapotrzebowanie na cholinę rośnie w okresie ciąży i karmienia piersią Ryan Franco
Witamina B4 jest ważna w diecie ciężarnych i matek karmiących piersią
Witamina B4 wraz z lecytyną podtrzymują wzrost płodu. Sama lecytyna wspomaga implantację zapłodnionej komórki jajowej w ścianie macicy. Witamina B4 z kolei chroni wątrobę kobiety ciężarnej, a także zapewnia prawidłowe funkcjonowanie łożyska. Łożysko jest szczególnie wrażliwe na zmiany stężenia choliny w organizmie. Wysokie, odpowiednie jej stężenie poprawia angiogenezę łożyskową (proces powstawania naczyń włosowatych w rozwoju embrionalnym) oraz oddala ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego.Witamina B4 warunkuje ponadto prawidłowy rozwój mózgu płodu, a także rozwój funkcji poznawczych u dziecka. Prawdopodobnie zmniejsza również ryzyko wad cewy nerwowej. W trakcie życia płodowego fosfolipidy cholinowe odpowiadają za biogenezę błon komórkowych, podział komórek, wzrost tkanek, transport lipidów oraz mielinizację włókien nerwowych (proces tworzenia osłonki tłuszczowej). Nie bez znaczenia dla rozwoju płodu pozostaje również magazynowana w łożysku acetylocholina odpowiedzialna na neurogenezę i tworzenie synaps. Co więcej, cholina wpływa na łagodzenie stresu u płodu. Wykazano ponadto związek między niedoborem witaminy B4 w diecie ciężarnej a ryzykiem zachorowania na nowotwory (zwłaszcza nowotwór piersi) przez potomstwo.
Witamina B4 to substancja endogenna. Jej produkcja jest indukowana poprzez estrogeny, których stężenie w ciąży wzrasta. Wytworzona w ten sposób ilości choliny są jednak niewystarczające dla ciężarnej mamy i rozwijającego się płodu, dlatego większość potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania witaminy B4 powinna pochodzić z pożywienia. Badania pokazują niestety, że większość kobiet w ciąży, nawet z krajów rozwiniętych, nie pobiera odpowiedniej dawki choliny. 90% ciężarnych Amerykanek stosuje dietę ubogą w witaminę B4.
Ekologia.pl poleca
Witamina B4 a tłuszcz Witamina B4 wpływa na profil tłuszczowy nie tylko poprzez transport lipidów. Jej niedobór powoduje gromadzenie się zbyt dużej ilości lipidów w wątrobie, co z kolei prowadzi do niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Cholina zapobiega także obumieraniu hepatocytów (komórek wątrobowych). Podobnie lecytyna, która zawiera w sobie witaminę B4, stymuluje metabolizm tłuszczów, chroni organy przed otłuszczeniem i reguluje poziom cholesterolu, przez co w znaczący sposób poprawia profil lipidowy. |
Jajka - jedno z najlepszych źródeł choliny.Hello I'm Nik
Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B4 u kobiet ciężarnych wzrasta do 450 mg, a u karmiących piersią do 550 mg*. Najlepsze źródła witaminy B4 w pożywieniu to: • jaja • wątroba • mleko • drożdże • zarodki pszenne • orzeszki ziemne (fistaszki) • soja • groch • fasola • wołowina, wieprzowina • ryby i kawior • oleje roślinne (np. olej sojowy czy z orzechów ziemnych). *Witamina B4 dostarczana w nadmiarze może powodować nudności, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wzmagać potliwość oraz niebezpiecznie obniżać ciśnienie krwi. |
Możliwe skutki niedoboru witaminy B4
Zbyt niska podaż witaminy B4 w diecie ma bardzo niekorzystny wpływ na kondycję wątroby dorosłego człowieka. Prowadzi m.in. do obumierania komórek wątrobowych oraz rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Niedobór choliny może również skutkować uszkodzeniem mięśni. Zarówno uszkodzenie mięśni, jak i śmierć hepatocytów są zaś skutkiem zaburzeń w funkcjonowaniu mitochondriów, co wynika z niewystarczającej podaży witaminy B4 w diecie. Zbyt niska podaż witaminy B4 obniża jakość pracy mózgu, w szczególności niekorzystnie wpływa na koncentrację oraz zapamiętywanie. Odpowiednia podaż witaminy B4 jest istotna przede wszystkim w trakcie ciąży i karmienia piersią, gdyż zapobiega dysfunkcjom rozwojowym płodu i dziecka.Witamina B4, zwana popularnie witaminą B4, to substancja o ogromnym wpływie na prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Cholina poprawia pracę mózgu i stymuluje jego rozwój w życiu płodowym. Dorosłych chroni przed nowotworami, spadkiem koncentracji czy chorobą Alzheimera. Jej źródła to jaja, mięso, oleje roślinne, mleko i warzywa strączkowe.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)
Bibliografia
- C. Thrash, A. Thrash; “Świadome odżywianie ”; Fundacja Źródła Życia, Mszczonów 2007;
- K. Drews; “Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży”; Ginekologia Polska, nr 12/2015, 86, s. 940-945.;
- Harold Barnes, John Richard Percival O'Brien, Vera Reader; “Vitamin B4”; Biochem J. 1932; 26(6): 2035–2040. ;
- Whelan, William. (2005); “Vitamin B4”; IUBMB life. 57. 125. 10.1080/15216540500078939;