Województwo świętokrzyskie

Województwo świętokrzyskie położone jest w południowo-wschodniej Polsce. Zostało utworzone 1 stycznia 1999 roku w wyniku połączenia części ziem województw: kieleckiego, tarnobrzeskiego, radomskiego, piotrkowskiego i częstochowskiego. Świętokrzyskie zajmuje powierzchnię 11 691 kilometrów2 i zamieszkiwane jest przez około 1 273 550 mieszkańców.

Świętokrzyskie graniczy z województwami: lubelskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim i śląskim. Obejmuje Wyżynę Kielecko-Sandomierską, Góry Świętokrzyskie, Nieckę Nidy. Ukształtowanie powierzchni ma charakter nizinny i wyżynny. Najwyższym punktem jest wierzchołek Łysicy liczący sobie 612 m n.p.m. Najważniejszymi rzekami jakie przepływają przez woj. świętokrzyskie są: Wisła, Pilica, Nica, Nidzica, Lubrzanka, Kamienna, Czarna Włoszczowa, Czarna Konecka, Czarna Staszowa. Na klimat regionu decydujący wpływ mają Góry Świętokrzyskie, które stanowią centrum Wyżyny Kieleckiej.

Województwo świętokrzyskie składa się z 14 powiatów (w tym powiat grodzki kielecki) oraz 102 gmin − 5 z nich to gminy miejskie (Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski, Starachowice, Skarżysko-Kamienna i Sandomierz), 26 gmin miejsko-wiejskich oraz 71 gmin wiejskich. Na terenie województwa znajduje się 31 miast oraz 2542 wsi. Największym terytorialnie miastem województwa i jego głównym ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym i naukowym są Kielce. Pozostałe większe miasta to: Ostrowiec Świętokrzyski, Skarżysko-Kamienna i Starachowice. Najważniejszym dla dziejów województwa świętokrzyskiego jest miasto Sandomierz − to w nim zaczęła się historia województwa.

Region ma charakter przemysłowo-rolniczy. Dobre warunki dla rozwoju rolnictwa region zawdzięcza wysokogatunkowym glebom — czarnoziemom i lessom. W woj. świętokrzyskim największe znaczenie ma przemysł związany z produkcją i obróbką metali, wydobyciem i przetwórstwem surowców mineralnych oraz produkcją artykułów spożywczych. Jednymi z podstawowych bogactw naturalnych województwa są kopaliny mineralne. Miejscowe wapienie są bazą dla przemysłu wapienno-cementowego. Wapienie − określane również jako marmury kieleckie lub marmury chęcińskie − pozyskiwane są od XVI wieku. Są one wykorzystywane m.in. przy wykonywaniu ozdób kościołów, zamków i dworów – w tym m.in. zamku królewskiego w Warszawie. W województwie świętokrzyskim występują także jedne z najbogatszych w Europie pokłady kamienia gipsowego. Dlatego siłą napędową regionalnej gospodarki jest przemysł materiałów budowlanych.

Na terenie województwa znajduje się jeden park narodowy – utworzony w 1950 roku Świętokrzyski Park Narodowy, który zajmuje centralną część Gór Świętokrzyskich. Na terenie świętokrzyskiego funkcjonuje też 9 parków krajobrazowych, 11 obszarów chronionego krajobrazu, 67 rezerwatów przyrody oraz wiele pomników przyrody i użytków ekologicznych. We wsi Zagańsk rośnie jeden z najstarszych dębów w Polsce – dąb Bartek. Według różnych źródeł jego wiek szacowany jest na około 700 lat.