Czy łoś w Polsce jest pod ochroną?
Alces alces to przepiękny gatunek z rodziny jeleniowatych, który przyciąga uwagę turystów i fotografów. Największa populacja łosi żyje na Alasce i w Kanadzie, natomiast w Polsce były już dwukrotnie zagrożone całkowitym wyginięciem. Szacuje się, że obecnie w polskich lasach żyje około 14 tysięcy przedstawicieli ssaków kopytnych. Najczęściej zwierzęta te zamieszkują tereny podmokłe, dlatego można je spotkać głównie w rejonie Puszczy Bydgoskiej i Dulowskiej, a także w parkach narodowych – Kampinoskim, Biebrzańskim oraz Poleskim. Czy w naszym kraju łoś jest pod ochroną?
W wielu regionach myśliwi, którzy mają odpowiednie licencje i pozwolenia, mogą polować na łosie. Zwierzęta te nie są objęte ochroną w krajach skandynawskich, m.in. Finlandii, Norwegii i Szwecji oraz w Kanadzie i na Alasce. Można również strzelać do jeleniowatych na terenie Białorusi i Łotwy. Co ciekawe, w Ukrainie od 2017 roku Alces alces jest gatunkiem chronionym i jego odstrzał jest surowo zabroniony.
Czy łoś w Polsce jest pod ochroną?
Tak, ale nie zawsze tak było. W Polsce łoś był dawniej zaliczany do zwierzyny łownej, jednak sytuacja drastycznie zmieniła się po II wojnie światowej, kiedy w rejonie Biebrzy pozostało zaledwie kilkunastu przedstawicieli tych ssaków kopytnych. W 1952 roku jeleniowate zostały wpisane na listę gatunków chronionych, natomiast kilka lat później, bo w 1959 roku, znalazły się na liście zwierząt łownych objętych całoroczną ochroną. Dzięki sprowadzeniu osobników z Białorusi i Ukrainy w kraju udało się znacząco zwiększyć populację Alces alces.
W latach 70. i 80. wydano pozwolenie na odstrzał łosi, co niestety doprowadziło do tragicznych skutków. W całym kraju populacja spadła o ponad 70%, a w niektórych rejonach (głównie na zachodzie i południu kraju) doszło do całkowitego wyeliminowania jeleniowatych. W 2001 roku w naszym państwie było ich zaledwie 1500. To właśnie wtedy wprowadzono moratorium na odstrzał gatunku Alces alces. Ochrona obowiązuje przez cały rok.
Dlaczego w niektórych krajach łosie wyginęły?
Na Kaukazie oraz w krajach Europy Zachodniej (poza Skandynawią) gatunek Alces alces już praktycznie nie występuje. Wśród głównych powodów zaistniałej sytuacji można wymienić notoryczne polowania, choroby, a także wojny i niszczenie naturalnych siedlisk. Człowiek m.in. karczuje lasy oraz osusza tereny na własny użytek, zmniejszając obszar, na którym łosie żyją. Wrogami osobników tego gatunku są także polujące na nie wilki i niedźwiedzie. Warto również wspomnieć, iż ocieplający się klimat spowodował, że zwierzęta te przeniosły się z zachodu na wschód (występują w Rosji, Białorusi i Łotwie, gdzie nie obowiązuje okres ochrony, a także w Ukrainie i w Polsce, gdzie polowania są zabronione).
Dziś, odpowiadając na pytanie, czy łoś w Polsce jest pod ochroną, możemy jasno stwierdzić, że obecnie gatunek ten jest bezpieczny. Jego populacja wynosi około 14–15 tysięcy. W ostatnich latach myśliwi próbują doprowadzić do zniesienia moratorium na odstrzał tego gatunku wprowadzonego w 2001 roku. Takie próby (na razie bezskuteczne) ze strony kół łowieckich i samorządu rolniczego były podejmowane już w roku 2017 oraz 2022.
- Jakub Gryz, Dagny Krauze-Gryz; Występowanie łosi Alces alces L. na terenie Lasów Rogowskich (środkowa Polska); Leśne Prace Badawcze / Grudzień/2021, Vol. 82 (4): 179–186;
- Bobek B., Błaszczyk J., Frąckowiak W., Furtek J., Morow K., Wojciuch-Poskonka M., Wyrobek K. 2021. Łoś Alces alces – biologia, ochrona i gospodarka łowiecka. Międzynarodowy Instytut Ekologii, Kraków, 223 s. ISBN 978-83-961946-0-2.;
