Charakterystyczne zaczerwienienie na skórze w miejscu ukąszenia przez pasożyta z gatunku Ixodes ricinus pojawia się najczęściej po kilku dniach od ugryzienia. Należy więc dobrze obserwować ciało, aby nie przeoczyć śladu, który niekoniecznie występuje dokładnie tam, gdzie był wbity kleszcz. Co więcej, rumień wędrowny może nie objawić się w ogóle, a mimo to, istnieje ryzyko zarażenia się boreliozą.

- Jak dokładnie wygląda rumień po kleszczu?
- Czy brak rumienia oznacza, że kleszcz nie był nosicielem boreliozy?
- Jakie oprócz rumienia są najczęstsze objawy chorób odkleszczowych?
- Jak chronić się przed ugryzieniem kleszczy?
- Kleszcze – pytania i odpowiedzi
Jak dokładnie wygląda rumień po kleszczu?
Na wstępie należy podkreślić, że w miejscu ugryzienia może również pojawić się reakcja alergiczna, która wygląda nieco inaczej i nie jest objawem poważnej choroby odkleszczowej. Przede wszystkim zmiana jest niewielka i nie powoduje dyskomfortu w postaci bólu czy swędzenia. Najczęściej znika po upływie około miesiąca.
Jak z kolei wygląda rumień oznaczający, że kleszcz wbity w skórę był nosicielem choroby? Zmiana jest dosyć charakterystyczna, bowiem jej środek oraz zewnętrzna otoczka są czerwone, a pomiędzy nimi kolor jest znacznie bledszy. Ślad można zauważyć zwykle w ciągu 7–14 dni od momentu ugryzienia. Co ważne, rumień z każdym dniem się powiększa, osiągając rozmiar powyżej 5 cm.
Czy brak rumienia oznacza, że kleszcz nie był nosicielem boreliozy?
Znaczna część osób ukąszonych przez pajęczaka obserwuje stan swojej skóry, licząc na to, że na jej powierzchni nie pojawi się żadne niepokojące zaczerwienienie. W momencie upływu kolejnych dni i braku rumienia błędnie sądzą, że nie zostali zarażeni krętkowicą kleszczową i w zdecydowanej większości przypadków całkiem zapominają o zaistniałym zdarzeniu.
Niestety okazuje się, że jedynie w 30-40% przypadków ugryzienia przez kleszcza będącego nosicielem tej groźnej choroby, na skórze pojawia się tzw. bawole oko. Właśnie dlatego tak ważne jest poddanie się badaniom diagnostycznym, aby wyeliminować lub potwierdzić zakażenie, co z kolei umożliwi podjęcie wczesnego leczenia. Tak więc nawet jeśli miejsce ukąszenia przez kleszcza nie wygląda źle, warto po wyciągnięciu pajęczaka udać się do laboratorium w celu przeprowadzenia stosownych testów. Z pomocy lekarza należy skorzystać również w sytuacji, gdy w skórze widoczne są pozostałości po insekcie.
Jakie oprócz rumienia są najczęstsze objawy chorób odkleszczowych?
U osób, w których przypadku doszło do ugryzienia przez kleszcza, zwykle występują dwa podstawowe schorzenia przyczyniające się do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Pierwszą chorobą jest borelioza, której najwcześniejszym objawem jest opisywany wyżej rumień wędrujący. Przy niepodejmowaniu żadnego leczenia, kondycja osoby zarażonej nie wygląda dobrze i z każdym miesiącem, a nawet tygodniem ulega pogorszeniu.
W pierwszej fazie (poza rumieniem) mogą pojawić się objawy grypopodobne wraz z powiększeniem węzłów chłonnych. Następnie dochodzi do zapalenia stawów, mięśnia sercowego oraz rdzenia kręgowego czy zajęcia układu nerwowego. Ostatnia tzw. postać późna, występująca nawet po kilku latach, przyczynia się do trwałego uszkodzenia zajętych narządów wraz z zapaleniem skóry.
Kolejna często diagnozowana choroba to kleszczowe zapalenie mózgu objawiająca się m.in. wysoką gorączką oraz bólem mięśni i stawów. W późniejszej fazie, gdy układ odpornościowy samodzielnie nie jest w stanie zwalczyć wirusa, u chorego dochodzi do zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu czy zapalenia rdzenia kręgowego.

Jak chronić się przed ugryzieniem kleszczy?
Wiedząc już, jak wygląda rumień po kleszczu, a także znając ryzyko zarażenia się poważnymi chorobami odkleszczowymi, warto postawić na działania prewencyjne. W aptekach czy drogeriach można znaleźć wiele preparatów mających na celu odstraszyć kleszcze podczas pobytu w lesie czy parku. Po powrocie do domu należy zawsze sprawdzić całe ciało (szczególnie pod pachami i kolanami, w okolicach uszu oraz szyi czy genitaliów) oraz zmienić odzież. Dobrze też unikać jasnych ubrań, planując spacer po zalesionych terenach.
Kleszcze – pytania i odpowiedzi
Jak wygląda rumień po kleszczu?Rumień po kleszczu jest charakterystycznym objawem po ukąszeniu przez zakażonego kleszcza. Zazwyczaj jest to okrągły lub owalny, czerwony lub różowy wykwit na skórze w miejscu ukąszenia. Rumień może mieć średnicę od kilku do kilkunastu centymetrów.
Jak długo utrzymuje się rumień po kleszczu?
Rumień po kleszczu może utrzymywać się przez kilka dni do kilku tygodni. Czas trwania rumienia może się różnić w zależności od osoby i stadium infekcji. W niektórych przypadkach rumień może zanikać samoistnie, ale w innych może być konieczne leczenie antybiotykami.
Czy rumień po kleszczu zawsze jest objawem boreliozy?
Rumień po kleszczu jest najczęstszym objawem boreliozy, ale nie zawsze musi być obecny. Niektóre osoby zakażone boreliozą nie rozwijają rumienia, a inne mogą mieć inne objawy, takie jak gorączka, bóle mięśni i stawów, zmęczenie. Jeśli podejrzewasz zakażenie boreliozą, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania diagnostyczne.
Bibliografia
1. Sławomir A Pancewicz, Aleksander M Garlicki i inni; “DIAGNOSTYKA I LECZENIE CHORÓB PRZENOSZONYCH PRZEZ KLESZCZE REKOMENDACJE POLSKIEGO TOWARZYSTWA EPIDEMIOLOGÓW I LEKARZY CHORÓB ZAKAŹNYCH”; © Copyright Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny;
2. Państwowa Inspecja Pracy; “Choroby odkleszczowe”; https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/229645/kleszcze.pdf; data dostępu: 2023-05-02
3. Robert Flisiak, Sławomir Pancewicz; “Diagnostyka i leczenie Boreliozy z Lyme”; https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/klinika-chorob-zakaznych-i-hepatologii/borelioza.pdf; data dostępu: 2023-05-09