Kryształ górski kamień – opis, właściwości i występowanie kryształu górskiego
Ekologia.pl Środowisko Przyroda Kryształ górski kamień – opis, właściwości i występowanie kryształu górskiego

Kryształ górski kamień – opis, właściwości i występowanie kryształu górskiego

Pospolity i wykwintny zarazem, kryształ górski jest w rzeczywistości bliskim krewnym ametystu, cytrynu oraz tygrysiego oka. Dodatkowo pod względem wizualnym przypomina diamenty, co zdecydowanie przydało mu popularności. Na szczęście dla zwykłych zjadaczy chleba kryształy górskie są jednak dostępne w bardzo przystępnych cenach. Jak można je wykorzystać?

Kryształ górski, czyli transparentny kwarc. Źródło: Sebastian Janicki/Shutterstock

Kryształ górski, czyli transparentny kwarc. Źródło: Sebastian Janicki/Shutterstock
Spis treści



Kryształ górski to nic innego jak bezbarwna, przeźroczysta odmiana kwarcu. Zbudowany z czystej krzemionki (SiO2) może czasami zawierać inkluzje złota, pirytu czy turmalinu, ale najczęściej jest idealnie czysty i transparentny. Ewentualne zanieczyszczenia litem, sodem lub potasem bywają zazwyczaj niewidoczne dla ludzkiego oka.

Występowanie i pozyskiwanie

kryształu górskiego

Kwarc to drugi po skaleniu najbardziej powszechny minerał na Ziemi. Nic dziwnego, że jego kryształy znajdowane są w dużych ilościach na wszystkich kontynentach. Sam proces formowania się kryształów zachodzi w każdej strefie klimatycznej. Można je więc łatwo znaleźć w skałach magmowych, zwłaszcza granitach i pegmatytach. Ponadto występuje również w skałach osadowych, np. łupkach ilastych oraz piaskowcach, jak również w korytach rzek, na plażach oraz pustyniach.  Dobrze uformowane kryształy sięgają nawet kilku metrów wysokości i ważą do kilkuset kilogramów.

Najbardziej cenione złoża kryształów górskich znajdują się w Alpach, Brazylii, Japonii i na Madagaskarze. Bardzo wysokiej jakości kamienie pozyskuje się również w Stanach Zjednoczonych. Metod ekstrakcji kryształów ze skał jest kilka, ale najczęściej kryształy wydobywane są w kopalniach odkrywkowych, gdzie łączy się pracę ciężkich maszyn z ostrożną ręczną obróbką. Największym producentem naturalnego górskiego kryształu jest Brazylia, z USA na drugim miejscu. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się tzw. diamenty z Herkimer, czyli niewielkie kryształy górskie pozyskiwane w jednej lokalizacji w stanie Nowy Jork. Ich struktura jest tak idealna, że faktycznie do złudzenia przypominają diamenty.

Im czystsze kryształy, tym są rzadsze i droższe. Zapotrzebowanie na perfekcyjny kwarc przywiodło więc ludzi do syntetycznej produkcji kryształów górskich. Odbywa się ona w warunkach laboratoryjnych na bazie wyselekcjonowanych naturalnych kryształów o niewielkich rozmiarach. Rocznie ta metodą pozyskuje się na świecie nawet 200 ton metrycznych!

Historia kryształu górskiego

Już społeczeństwa prehistoryczne bardzo chętnie wykorzystywały różne odmiany kwarcu do produkcji narzędzi i ozdób. Rzymianin Pliniusz Starszy opisywał je jako wiecznie zmrożoną wodę nieprzypadkowo znajdowaną w pobliżu alpejskich lodowców, a teoria ta przetrwała aż do XVII w. W okresie średniowiecza w Europie popularnością wśród możnych cieszyły kryształowe wazy, które oprawiano złotem i drogimi klejnotami.

Pod koniec XIX w. kryształy kwarcu posłużyły Jacques’owi i Piotrowi Curie do rozwoju teorii o piezoelektryczności, czyli powstawaniu ładunków elektrycznych w określonych strukturach pod wpływem mechanicznego nacisku. Ponad trzydzieści lat wcześniej niemiecki geolog Karl Emil von Schafhäut zdołał za pomocą ciśnieniowego garnka wyprodukować pierwszy syntetyczny kryształ górski.

W latach 30-tych XX w. wraz z rozwojem elektroniki kryształy górskie stały się przedmiotem szerokiego zainteresowania industrialnego, które doprowadziło do udoskonalenia hydrotermalnej technologii sztucznej produkcji – popyt na wysokiej jakości kryształy znacząco przewyższa dziś bowiem podaż.

Biżuteria z kryształów górskich. Źródło: Oscar Lim/Shutterstock

Właściwości kryształu górskiego

Choć kwarc występuje we wszystkich kolorach za kryształ górski uważa się jedynie kamienie bezbarwne. Mają one strukturę trygonalną z sześcioma ścianami do temperatury 573 °C, po przekroczeniu której stają się heksagonalne. Występują z reguły w skupiskach, przytwierdzone do skały macierzystej, tak, że widoczne są jedynie piramidalne krańce z jednej strony. Po odcięciu kryształy górskie często miewają więc kształt podobny grubemu ołówkowi – z płaską podstawą i zaostrzonym wierzchołkiem.


Relatywnie twarde (7 w skali Mohsa), są zarazem bardzo kruche i charakteryzują się muszlowym przełamem. Zazwyczaj miewają szklisty połysk, ale wraz ze wzrostem masy mogą stawać się woskowe.

Tabela przedstawiająca właściwości kwarcu; opracowanie własne

Zastosowania kryształu górskiego

Kryształy z transparentnego kwarcu są w stanie wibrować w bardzo precyzyjnej frekwencji, co sprawia, że znajdują zastosowanie w produkcji zegarków, jak również sprzętu radiowo-telewizyjnego. Krystaliczne oscylatory są w użyciu już od ponad 100 lat, a ich zastosowanie stale rośnie. Dziś obecne są powszechnie w telefonach komórkowych, urządzeniach GPS i innym sprzęcie elektronicznym. Sztucznie wyhodowane kryształy o najwyższej jakości wykorzystywane są także do produkcji sprzętu optycznego, np. specjalistycznych soczewek i filtrów do laserów, mikroskopów czy teleskopów.

Ale kryształ górski pozostaje również cenionym kamieniem szlachetnym – tak podobnym diamentowi, a jednak znacznie tańszym. Z oszlifowanych kryształów wyrabia się bransoletki, naszyjniki, kolczyki i oczka do pierścionków, ale także inne ozdoby. Jako ciekawostkę warto dodać, że obróbka kwarcu nie jest pozbawiona ryzyka zdrowotnego – przy cięciu, polerowaniu czy piaskowaniu w powietrzu unoszą się mikroskopijne kryształki krzemionki, która uważana jest za związek rakotwórczy, a skutkiem inhalacji może być rozwój choroby zwanej krzemicą (silikozą), niebezpiecznej zwłaszcza dla górników, jak również zwłóknienia płuc.

Kryształ górski wykorzystywany do leczenia. Źródło: Holly Mazour/Shutterstock

Symbolizm kryształu górskiego

Czysty kryształ górski cieszy się ogromną popularnością wśród zwolenników teorii fizycznego i psychicznego oddziaływania kryształów na ludzkie zdrowie. Asocjowany jest przede wszystkim z regenerującą energią, a zarazem ma wzmacniać moc innych leczniczych kamieni. Uważa się, że doskonale oczyszcza ciało i oddziałuje pozytywnie na wszystkie nasze czakry. Według zwolenników litoterapii kryształ górski ma wzmacniać system odpornościowy i wewnętrzną równowagę organizmu.

W szczególności polecany jest jako kamień wzmacniający psychologiczną stabilność i mentalną klarowność. Bardzo często stosuje się go w praktykach medytacyjnych, a także w aranżacjach feng shui. Polecany jest do wszystkich stref domu, zwłaszcza do kuchni, gdzie ma wspomagać odżywcze właściwości pokarmów.

Dla kogo kryształ górski?

Kryształ górski to jeden z najbardziej uniwersalnych kamieni, który pasuje do każdych wnętrz i każdej osobowości. Kobietom spodoba się na pewno w formie biżuterii, ale jako surowy kamień kolekcjonerski zachwyci każdego miłośnika kreatywności Matki Natury.

Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
Bibliografia
  1. „Clear Quartz Meaning, Healing Properties, & Uses” Anjie Cho, https://www.thespruce.com/what-is-a-clear-quartz-crystal-1274383, 28/12/2022;
  2. “Clear Quartz: Meaning, Uses, and Properties” Gem Rock Auctions, https://www.gemrockauctions.com/learn/a-z-of-gemstones/clear-quartz, 28/12/2022;
  3. “Quartz” Hobert M. King, https://geology.com/minerals/quartz.shtml, 28/12/2022;
  4. “Quartz” Geology Science, https://geologyscience.com/minerals/quartz/, 28/12/2022;
  5. “Quartz” Britannica, https://www.britannica.com/science/quartz, 28/12/2022;
  6. “Quartz” Great mining, https://www.greatmining.com/quartz.html, 28/12/2022;
4.9/5 - (8 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments