Najgłębsze jeziora na świecie

Podziwiamy tajemnice głębin morskich, ale co z najgłębszymi jeziorami świata? 10 jezior wymienionych poniżej znajduje się w różnych krajach, środowiskach tropikalnych, umiarkowanych i arktycznych, a ich wiek waha się od około 100 lat do ponad 25 milionów lat. Odkryj fascynujące fakty dotyczące każdego z tych ogromnych i pozornie bezdennych zbiorników wodnych. Oto 10 najgłębszych jezior na świecie!

1. Bajkał, kraje przybrzeżne: Rosja, głębokość: 1 642 m
2. Tanganika; kraje przybrzeżne: Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Tanzania, Zambia; głębokość: 1 470 m
3. Morze Kaspijskie; kraje przybrzeżne: Azerbejdżan, Iran, Kazachstan, Rosja, Turkmenistan; głębokość: 1 025 m
4. Wostok; kraje przybrzeżne: Antarktyda; głębokość: 1000 m
5. O’Higgins/San Martín; kraje przybrzeżne: Argentyna, Chile; głębokość: 836 m
6. Malawi/Nyasa/Niassa; kraje przybrzeżne: Malawi, Tanzania, Mozambik; głębokość: 706 m
7. Issyk Kul; kraje przybrzeżne: Kirgistan; głębokość: 668 m
8. Wielkie Jezioro Niewolnicze; kraje przybrzeżne: Kanada; głębokość: 614 m
9. Jezioro Kraterowe; kraje przybrzeżne: Stany Zjednoczone; głębokość: 594 m
10. Jezioro Matano; kraje przybrzeżne: Indonezja; głębokość: 590 m

Bajkał, kraje przybrzeżne: Rosja, głębokość: 1 642 m

Chociaż nie jest największe pod względem powierzchni, Bajkał jest dobrze znane jako najgłębsze jezioro na świecie ‒ ma około 1 642 m głębokości. Bajkał jest również największym jeziorem na świecie pod względem objętości, stanowiąc ponad 20% wszystkich wód powierzchniowych na świecie. Jezioro Bajkał znajduje się w południowej Syberii w Rosji. Kolej Transsyberyjska (TSR) biegnie na południe od jeziora i obejmuje jego skaliste brzegi. Podróżni na TSR mogą podziwiać spektakularne widoki na jezioro, jednocześnie omijając granicę Mongolii. W 1996 roku UNESCO ogłosiło Bajkał miejscem światowego dziedzictwa w hołdzie dla jego bogatego i niezwykłego słodkowodnego ekosystemu. Jezioro jest znane jako „Galapagos Rosji” ze względu na swoją wyjątkową różnorodność wynikającą z oddalenia i wieku jeziora -  ma około 25 milionów lat, co czyni je najstarszym na świecie. Jezioro Bajkał jest domem dla 60 rodzimych gatunków ryb, populacji fok słodkowodnych, 236 gatunków ptaków i wielu innych zwierząt.

Tanganika; kraje przybrzeżne: Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Tanzania, Zambia; głębokość: 1 470 m

Jedno z Afrykańskich Wielkich Jezior, trafnie nazwane Jezioro Tanganika - co oznacza „wielkie jezioro rozciągające się jak równina” ‒ jest najdłuższym i drugim co do głębokości słodkowodnym jeziorem na świecie. Jakby tego było mało, Tanganika jest drugim najstarszym jeziorem na świecie - ma co najmniej 9 milionów lat. Płynąc między czterema krajami Tanzanią, Burundi, Demokratyczną Republiką Konga i Zambią, jezioro Tanganika ostatecznie wpada do Oceanu Atlantyckiego. W jeziorze Tanganika można znaleźć 350 gatunków ryb, z których większość jest endemiczna. Każdego roku jezioro Tanganika dostarcza około 200 000 ton ryb, co czyni je jednym z największych łowisk śródlądowych na świecie.

Morze Kaspijskie; kraje przybrzeżne: Azerbejdżan, Iran, Kazachstan, Rosja, Turkmenistan; głębokość: 1 025 m

Niech nie zmyli Cię nazwa, bo chociaż Morze Kaspijskie ma cechy zarówno jeziora, jak i morza, często jest uważane za największe jezioro na świecie. Z naukowego punktu widzenia Morze Kaspijskie zaliczane jest do basenu endoreicznego, co oznacza, że jego zawartość nie spływa do żadnych zewnętrznych zbiorników wodnych. Jednak nie zawsze tak było. Badania wykazały, że 11 milionów lat temu Morze Kaspijskie było połączone z oceanami świata poprzez Morze Czarne, Morze Śródziemne i Morze Azowskie. Znajduje się w depresji kaspijskiej, około 92 metrów poniżej poziomu morza, w granicach pięciu różnych krajów. Wody jeziora zamieszkuje słynny jesiotr bieługa i pięć innych gatunków starożytnych ryb. Jezioro jest również domem dla endemicznej foki kaspijskiej, żółwia kaspijskiego i wielorybów fiszbinowych.

Wostok; kraje przybrzeżne: Antarktyda; głębokość: 1000 m

Antarktyda ma prawie 400 jezior subglacjalnych, ale jezioro Wostok jest największe i najgłębsze. Powierzchnia jeziora Wostok znajduje się około 4 km pod lodem. Jego maksymalną głębokość ciężko ocenić, ale szacunki sugerują, że ma około 1000 metrów. Pomimo bardzo niskich temperatur na Antarktydzie, woda jeziora Wostok pozostaje płynna dzięki ogromnemu ciśnieniu wywieranemu przez grubą pokrywę lodową. Niesamowite ciśnienie obniża temperaturę topnienia wody, co oznacza, że lód topi się w temperaturach niższych niż te, których doświadczamy na powierzchni Ziemi.

O’Higgins/San Martín; kraje przybrzeżne: Argentyna, Chile; głębokość: 836 m

Jezioro leży na granicy Argentyny i Chile; znane jest jako jezioro O'Higgins w Chile i jezioro San Martín w Argentynie. Jezioro o głębokości 836 m jest najgłębszym jeziorem w obu Amerykach. W przeciwieństwie do większości jezior ma złożony, skanalizowany kształt utworzony przez polodowcowe pochodzenie jeziora. Jezioro jest zasilane przez lodowiec O’Higgins, który wpływa do niego z zachodu. Woda ma charakterystyczny mlecznoniebieski kolor w wyniku obecności zawieszonej w niej drobnoziarnistej skały lodowcowej (tzw „mąka”).

Malawi/Nyasa/Niassa; kraje przybrzeżne: Malawi, Tanzania, Mozambik; głębokość: 706 m

Jezioro Malawi, znane również jako Jezioro Nyasa w Tanzanii i Lago Niassa w Mozambiku, jest afrykańskim Wielkim Jeziorem najbardziej wysuniętym na południe w systemie rowów wschodnioafrykańskich. To meromiktyczne jezioro (jezioro z warstwami wody, które się nie mieszają) jest również znane z tego, że zawiera więcej gatunków ryb niż jakiekolwiek inne jeziora na świecie ‒ według szacunków w jeziorze znajduje się prawie 1000 gatunków pielęgnic.

Issyk Kul; kraje przybrzeżne: Kirgistan; głębokość: 668 m

Siódme najgłębsze jezioro na świecie znajduje się w górach Tian Shan w Kirgistanie. Nazwa oznacza „ciepłe jezioro”, ponieważ wody Issyk Kul nigdy nie zamarzają, mimo że zimą temperatury na tym obszarze regularnie osiągają - 26°C. Naukowcy przypisują to niewielkiemu zasoleniu jeziora i aktywności geotermalnej na tym obszarze. Bogactwo ryb – w jeziorze żyje ponad 20 gatunków – sprawia, że ​​jezioro jest nie tylko jednym z najważniejszych źródeł pożywienia regionu, ale także ważnym miejscem relaksu i wypoczynku.

Wielkie Jezioro Niewolnicze; kraje przybrzeżne: Kanada; głębokość: 614 m

Wielkie Jezioro Niewolnicze osiąga oszałamiającą głębokość ponad 600 metrów, co sprawia, że jest to najgłębsze jezioro w Ameryce Północnej. Nazwa jeziora odnosi się do Indian kanadyjskich Slavey. Na skraju jeziora znajdują się różne miasta; są to między innymi Yellowknife, Fort Resolution i Hay River. Ze względu na swoje położenie na południe od koła podbiegunowego jezioro zamarza zimą i utrzymuje tak niską temperaturę, że mieszkańcy są w stanie wyrzeźbić przez nie lodową drogę, tworząc skrót między Yellowknife a Dettah. Przez pozostałą część roku jezioro jest ulubionym miejscem żeglarzy i wędkarzy. Do jeziora wpływa ponad 25 rzek, w tym Hay River, Slave Rover i Taltstan, które są jego głównymi dopływami. Pozornie bezdenne głębiny jeziora skrywają liczne populacje szczupaka północnego, lipienia arktycznego i pstrąga, wabiąc wędkarzy z całego świata.

Jezioro Kraterowe; kraje przybrzeżne: Stany Zjednoczone; głębokość: 594 m

Jezioro Kraterowe, położone w Górach Kaskadowych w stanie Oregon, jest najgłębszym jeziorem w Stanach Zjednoczonych. Jest to również stosunkowo młode jezioro, które powstało około 7 700 lat temu, kiedy po erupcji zawalił się potężny wulkan zwany Mount Mazama. Pozostałości szczytu góry znajdują się dziś w centrum jeziora. Żadne rzeki nie wpływają, ani nie wypływają z Jeziora Kraterowego; zamiast tego jezioro zasilane jest poprzez deszcz i opady śniegu. Na jeziorze znajdują się dwie wyspy; Wyspa Czarodziejów i Statek Widmo. Wyspa Czarodziejów to wulkaniczny stożek żużlu, który wznosi się 230 metrów nad jeziorem, a Statek Widmo to naturalna formacja skalna.

Jezioro Matano; kraje przybrzeżne: Indonezja; głębokość: 590 m

Jezioro Matano (Matana) znajduje się w prowincji Sulawesi Południowe w Indonezji. Z maksymalną głębokością około 590 m jezioro Matano jest dziesiątym najgłębszym jeziorem na świecie i najgłębszym jeziorem w Indonezji. Jezioro jest wyjątkowo bogate w żelazo i metan, co stanowi bardzo rzadkie dziś połączenie na Ziemi, ale podobny do tego, jak mogły wyglądać oceany planety podczas archaicznego eonu między 2 500 a 4 000 milionów lat temu. Jezioro ma od 1 do 4 milionów lat, a ponieważ jest odizolowane od innych jezior, ma bogaty i unikalny ekosystem. Jego izolacja i gęste bujne lasy na jego brzegach sprawiły, że Matano pozostało nieskazitelnym i trudno dostępnym tropikalnym rajem.

Bibliografia

1. “https://www.circleofblue.org/wp-content/uploads/2009/07/deepestlakes.pdf”; data dostępu: 2021-09-07
2. “https://www.britannica.com/list/9-of-the-worlds-deepest-lakes”; data dostępu: 2021-09-07
3. “https://www.thecrazytourist.com/15-deepest-lakes-in-the-world/”; data dostępu: 2021-09-07
4. “https://www.treehugger.com/deepest-lakes-in-the-world-5186381”; data dostępu: 2021-09-08
5. “https://www.nps.gov/crla/planyourvisit/upload/World-s-Deepest-Lakes-2017-508.pdf”; data dostępu: 2021-09-09
6. “https://geology.com/records/deepest-lake.shtml”; data dostępu: 2021-09-09