Najpłodniejsze zwierzęta na świecie

Na świecie jest już 8 miliardów ludzi, więc mogłoby się wydawać, że rozmnażamy się całkiem efektywnie. W rzeczywistości pod względem wielkości jednego miotu, jak i ilości potomstwa w ciągu całego życia, zwierzęta biją nas na głowę. Poszczególne gatunki obrały przy tym bardzo ciekawe strategie walki o przetrwanie. Oto 10 najpłodniejszych zwierząt na świecie!

1. Samogłów
2. Mrówki Dorylus
3. Ośmiornica olbrzymia
4. Konik morski
5. Tenrek
6. Królik
7. Leming norweski
8. Golec
9. Dydelf wirginijski
10. Psy i koty

Naukowcy z Instytutu Maxa Plancka odkryli ciekawą zależność między długością życia a dzietnością. Doskonałym przykładem jest tutaj porównanie słonia, który żyje nawet 80 lat, a w tym czasie miewa 1-10 potomków, z myszą domową, która w ciągu dwuletniego żywota jest w stanie wyprodukować kilkadziesiąt młodych. Paradoksalnie i w historii człowieka widać wyraźnie, że wraz z wydłużeniem się oczekiwanej długości życia, nasze drzewa genealogiczne zaczęły wyraźnie szczupleć.

Wiele gatunków zwierząt preferuje jednak wyraźnie liczne potomstwo…

Samogłów

Powszechne w morzach i oceanach strefy umiarkowanej oraz tropikalnej samogłowy (Mola mola) uważane są za najpłodniejsze ryby, a zarazem najpłodniejsze kręgowce świata. Samica jednorazowo wypuszcza do wody nawet 300 milionów jajeczek, które następnie są zewnętrznie zapładniane przez samca. Większość z nich oczywiście nie przeżyje trudnych oceanicznych warunków. Młode, które się wyklują, będą mierzyć 2,5 mm i ważyć niespełna 1 g, aby w wieku dorosłym sięgnąć wagi nawet 250-1000 kg! Nie ma na świecie drugiego tak dynamicznie rosnącego gatunku!

Przy okazji warto dodać, że i inne ryby zabezpieczają się dobrze na wypadek niepowodzeń w zapładnianiu i wykluwaniu. Tuńczyk pospolity jednorazowo produkuje np. do 40 milionów jajeczek.

Mrówki Dorylus

Łatwo się domyśleć, że owady nie będę pozostawać daleko w tyle w kwestii składania jaj. Za rekordzistów w tym zakresie uważa się afrykańskie mrówki z rodzaju Dorylus, okrzyknięte najgroźniejszymi mrówkami świata. Żarłoczne kolonie niszczą wszystko, co spotkają na swojej drodze i potrafią zabić nawet większe zwierzę. Ich ugryzienie przyrównuje się do postrzału z broni palnej. I chociaż większość samic jest niepłodna i spełnia funkcję żołnierzy lub robotnic, mrówcza królowa jest w stanie złożyć nawet milion jajeczek na miesiąc!

Ośmiornica olbrzymia

Nawet 120 – 400 tysięcy jajeczek składa ośmiornica olbrzymia (Enteroctopus doflein), zamieszkująca przestworza Północnego Atlantyku. Jako największa spośród wszystkich ośmiornic na świecie dożywa maksymalnie 3-5 lat, a krótkość żywota rekompensuje jej właśnie płodność. Gdy nadchodzi okres godów, samiec składa mierzący nawet 1 metr długości pęcherz nasienia w płaszczu samicy, a ona przechowuje go aż do momentu złożenia jajeczek. Po zapłodnieniu bohaterska mama znajduje zaciszne miejsce, chronione od drapieżców, i tam czeka na wylęg, nieustannie dmuchając i czyszcząc przyszłe potomstwo z glonów. W tym czasie nie poluje i nie je, więc po okresie 1-2 miesięcy umiera z głodu, oddając swe życie w zamian za życie potomstwa. Jest to bez wątpienia jedna z najbardziej wzruszających macierzyńskich historii w świecie zwierząt.

Dla porządku warto dodać, że tylko część jajeczek się wykluwa, a ogromna większość małych ośmiornic ginie w ciągu pierwszych dni i tygodni. W ostatecznym rozrachunku z jednej ośmiorniczej matki czasem tylko dwie samice dożyją dojrzałości i złożą własne jajeczka.

Konik morski

Ciekawy sposób na reprodukcję ma konik morski (Hippocampus). Ta niezwykła ryba kryjąca się w zaciszu koralowców i morskiej trawy uskutecznia niezwykły godowy taniec, w ramach którego samica składa w kieszeni samca od 150 do nawet 2 tysięcy jajeczek. Paradoksalnie w ramach „ciąży” to ona więc drastycznie chudnie, a on przybiera na objętości. Przyszły tata nie tylko zapładnia otrzymane jajeczka, ale chroni je specjalną gąbczastą substancją i dostarcza im tlenu niczym inkubator. Po 2-4 tygodniach małe wykluwają się w jego kieszeni i powoli wychodzą na świat. W zależności od gatunku i warunków może być ich od 5 do ponad tysiąca!

Tenrek

W kategorii ssaków rekord płodności mierzony wielkością jednego miotu należy do tenreka zwyczajnego (Tenrec eucadatus), niewielkiego łożyskowca z Madagaskaru. Poniekąd dziwoląg, bo wyposażony w ryjek i kolce, a pozbawiony ogona, jest on co do zasady samotnikiem i spotyka się z innymi osobnikami wyłącznie w celu kopulacji. Samica posiada jednak aż 12 sutków, co bynajmniej nie jest przypadkiem. Zazwyczaj jednorazowo na świat przychodzi bowiem 10-20 młodych, a rekordowo nawet 32!

Królik

Mnożyć się jak króliki? Uszate zającowate w jednym miocie miewają co prawda „zaledwie” 4-12 małych, ale podziwu godna jest częstotliwość ciąży. Samica dojrzewa do rozrodu już w wieku 3-8 miesięcy, a po 30 sekundowym stosunku seksualnym zachodzi w 30-dniową ciążę. Co ciekawe, już następnego dnia po porodzie jest gotowa na kolejne zapłodnienie! Zdaniem naukowców królicza mama może w ciągu swego życia wydać na świat nawet 360 potomków! Jak to możliwe, że dziki królik jest więc już gatunkiem zagrożonym? Na sympatyczne zwierzaki czyhają niestety liczne choroby oraz gniew człowieka, który nie chce dzielić się swoimi plonami.

Leming norweski

Na Półwyspie Skandynawskim spotkać można sympatyczne, żółto-brązowe gryzonie wyglądem przypominające chomiki. Leming norweski (Lemmus lemmus) to gatunek, który zainspirował słynną komputerową grę z ludzikami zrzucającymi się do przepaści. Wszystko to za sprawą pogłosek o zbiorowych samobójstwach, które wcale nie są zgodne z prawdą. Faktem jest natomiast, że sympatyczne lemingi rozmnażają się począwszy od wieku 3-4 tygodni z częstotliwością…3-4 tygodni! Każdorazowo produkują 5-13 młodych, a statystyczna samica ma w ciągu życia nawet ponad 190 dzieci. Co ok. 3 lata w populacjach lemingów obserwowany jest skokowy przyrost liczebności, co zmusza część gryzoni do przeprowadzki. Niestety, niespecjalnie rozumne zwierzaki w swych wojażach często toną w rzekach lub dają się łatwo pożreć czyhającym drapieżnikom.

Golec

Kolejne miejsce w naszym rankingu należy do zwierzęcia, o którym trudno jest powiedzieć „sympatyczne”. Golec piaskowy (Heterocephalus glaber) to gryzoń z pustynnych obszarów Afryki, który na szczęście rzadko wychodzi na powierzchnię ziemi. Pozbawiony owłosienia i ślepy odznacza się prominentnymi żółtymi zębami, które pomagają mu kopać korytarze w piasku. W podziemnych gniazdach oprócz tymczasowo niepłodnych samic żyje królowa, zapładniana przez lokalnych samców. Jednorazowo rodzi ona od 3 do 12 młodych, ale zaobserwowano już mioty liczące nawet 28 pociech! Po śmierci królowej, która dożywa nawet 18 lat, jej miejsce zajmuje inna samica, której ciało zaczyna się rozrastać wzdłuż, aby podołać intensywnemu macierzyństwu.

Dydelf wirginijski

Samice dydelfa wirginijskiego, torbacza pochodzącego z północnych stref Ameryki Północnej, mogą rodzić nawet trzy razy do roku. Za każdym razem wydają na świat 8-9 młodych, choć rekordzistkom zdarza się nawet 20 pociech.  Łączny dorobek życiowy często przekracza więc stu potomków. Co ciekawe, małe po urodzeniu nie są większe niż pszczoła i natychmiast przesuwają się do kieszeni matki, w której znajduje się 13 sutków ustawionych w kółku, z jednym po środku. Po 10 tygodniach takiej inkubacji młode dydelfy wdrapują się samicy na grzbiet i podróżują na nim dalszych kilka tygodni, zanim się uniezależnią.

Psy i koty

Dziesiąte miejsce na naszej liście najpłodniejszych zwierząt świata można arbitralnie przyznać ex aequo ulubionym domowym pupilom czyli psom i kotom. Absolutną rekordzistką w tej grupie jest angielska suka mastifa neapolitańskiego, która w 2004 r. urodziła 24 szczenięta i tym samym dostała się do Księgi Rekordów Guinnessa. Choć jest to odosobniony przypadek, weterynarze nie raz odnotowali już mioty różnych ras liczące po kilkanaście młodych. Ogólnie nie jest rzadkością, że jedna suka w ciągu swego życia przywodzi na świat około setki potomków.

Niewiele gorsze są kotki, które zachodzą w pierwszą ciążę już w wieku 5 miesięcy. Rocznie mogą rodzić nawet 3 razy, za każdym razem produkując od 1 do 6 kociąt. Niestety, w przypadku bezdomnych dachowców ogromna większość ginie w ciągu pierwszych sześciu miesięcy wskutek wypadków drogowych i ataków psów. Nie zmienia to faktu, że na świecie jest dziś nawet 480 milionów bezpańskich kotów, które są poważnym zagrożeniem dla wielu dzikich gatunków zwierząt.

Dla porządku warto dodać, że za najpłodniejszą kobietę na świecie uważa się XVIII-wieczną chłopkę z Rosji, która według lokalnych źródeł porodziła 69 dzieci, w tym 16 par bliźniąt, siedem „kompletów” trojaczków oraz cztery razy czworaczki!

Bibliografia