Raport PIG: Poszukiwania gazu łupkowego nieszkodliwe dla środowiska
Gleba, powietrze, woda – wszystkie przebadane przez naukowców elementy środowiska są bezpieczne przy poszukiwaniu gazu z łupków, jeśli prace są prowadzone zgodnie z wymogami prawa – wynika z kompleksowego raportu zaprezentowanego przez Państwowy Instytut Geologiczny.
Czy eksploatacja gazu łupkowego może stanowić zagrożenie dla środowiska naturalnego? Aby odpowiedzieć na to pytanie naukowcy wzięli pod lupę otwór wiertniczy LE–2H (o głębokości ok. 4 tys. metrów) w Łebieniu, gdzie w zeszłym roku przeprowadzono pierwszy w kraju, pełnoskalowy zabieg szczelinowania hydraulicznego. Analizy z inicjatywy Ministerstwa Środowiska przeprowadzono w dniach 13.06–13.10.2011 roku.
Szczelinowanie hydrauliczne przeprowadzono w sierpniu 2011 r. Do szczelinowania wykorzsytano 17 322 m3 wody pobranej ze specjalnego zbiornika na terenie wiertni, do której dodano 1271 ton piasku kwarcowego oraz 462 m3 związków chemicznych.
Zespół specjalistów badał stan środowiska naturalnego i wód podziemnych przed rozpoczęciem szczelinowania, w trakcie zabiegu i po zakończeniu prac. Badania objęły monitoring sejsmiczny, emisje gazowe, pomiar hałasu, badanie powietrza glebowego, płyn szczelinujący oraz wody powierzchniowe i podziemne.
Szczególną uwagę poświęcono występowaniu głównego składnika gazu ziemnego – metanu oraz promieniotwórczego gazu radonu. Obecność pierwszego świadczyłaby o nieszczelności cementowych zabezpieczeń rur wiertniczych albo o migracji z warstw szczelinowanych łupków gazonośnych. Radon, występujący w stanie naturalnym w skałach i wodach podziemnych, jak sugerowały niektóre publikacje naukowe, może pochodzić również z warstw łupków gazonośnych.
Jak wynika z raportu proces szczelinowania nie w spowodował zmian w środowisku naturalnym. „Szczelinowanie nie wpłynęło na stan czystości atmosfery. Zaobserwowano podwyższony poziom hałasu podczas szczelinowania. Nie zaobserwowano wpływu prac związanych ze szczelinowaniem na jakość wód powierzchniowych i podziemnych a sam pobór wody nie wpłynął na zmniejszenie zasobów wód podziemnych w rejonie wiertni. Zabieg szczelinowania nie wywołał na powierzchni żadnych drgań lub wstrząsów mogących stwarzać zagrożenie dla budynków czy infrastruktury.” – czytamy w raporcie.
Poniżej prezentujemy skróconą wersję raportu, który w całości jest na stronie: www.pgi.gov.pl
Skrót raportu
Podstawowym celem prac badawczych zespołu koordynowanego przez PIG–PIB było zbadanie aspektów środowiskowych zabiegu szczelinowania hydraulicznego, przeprowadzonego w sierpniu 2011 r. w otworze poszukiwawczym LE-2H przez należącą do grupy 3Legs Resources spółkę Lane Energy Poland.
Prace badawcze zostały wykonane na polecenie Ministerstwa Środowiska w uzgodnieniu z inwestorem. Badania objęły monitoring sejsmiczny, emisje gazowe, pomiar hałasu, badanie powietrza glebowego, płyn szczelinujący oraz wody powierzchniowe i podziemne.
Otwór, w którym przeprowadzono pierwszy w Polsce zabieg szczelinowania hydraulicznego w odcinku poziomym wykonany został w ramach koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego nr 16/2007p. Zabieg szczelinowania hydraulicznego przeprowadzono zgodnie z dodatkiem nr 1 do Planu Ruchu zatwierdzonym przez dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu.
Zakład Górniczy Łebień zlokalizowany jest w Rekowie w gminie Nowa Wieś Lęborska (woj. pomorskie). Teren wiertni zajmujący powierzchnię 3,74 ha. Zakład dysponuje własnym ujęciem wody technologicznej na potrzeby wierceń i zabiegów szczelinowania. Zakład nie jest zlokalizowany w granicach terenów prawnie chronionych.
W ramach prac poszukiwawczych w 2010 r. wykonano pionowy odwiert o głębokości ok. 3,5 km oznaczony jako LE-1. Przeprowadzono w nim próbny zabieg szczelinowania na małą skalę. W czerwcu 2011 r. zakończono wiercenie drugiego otworu z odcinkiem poziomym LE-2H. Całkowita głębokość otworu wynosi 4 075 m, sekcja pozioma ma długość 1 000 m.
Proces szczelinowania w poziomym odcinku otworu został przeprowadzony 19-28 sierpnia 2011 r.
Szczelinowanie nie wpłynęło na stan czystości atmosfery. Zaobserwowano podwyższony poziom hałasu podczas szczelinowania. Nie zaobserwowano wpływu prac związanych ze szczelinowaniem na jakość wód powierzchniowych i podziemnych a sam pobór wody nie wpłynął na zmniejszenie zasobów wód podziemnych w rejonie wiertni. Zabieg szczelinowania nie wywołał na powierzchni żadnych drgań lub wstrząsów mogących stwarzać zagrożenie dla budynków czy infrastruktury.
Prace nie wpłynęły na stan czystości atmosfery. Uwolniony gaz był unieszkodliwiany w pochodni, gdzie następuje utlenienie węglowodorów i innych gazów towarzyszących.
Efektywnym źródłem zanieczyszczeń były silniki wysokoprężne, służące do napędzania urządzeń. Pomiary stanu czystości atmosfery wykonane w nawietrznej, potencjalnej strudze spalin nie wykazały jednak przekroczenia obowiązujących standardów.
Głównym źródłem hałasu podczas szczelinowania była praca silników wysokoprężnych dużej mocy. Na granicy zakładu, przy ogrodzeniu rejestrowano chwilowe poziomy hałasu na poziomie 77,5 dB. Po uwzględnieniu tła i czasu pracy równoważny poziom dźwięku osiągał 76 dB. Wraz z wzrostem odległości ulegał on wytłumieniu. Przy zabudowie mieszkalnej osiągał poziom 53,8 dB nie przekraczając dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla pory dziennej ustalonych na 55 dB.
Szczelinowanie hydrauliczne nie spowodowało żadnych zmian w składzie powietrza glebowego badanego pod kątem stężenia promieniotwórczego radonu i metanu. Nie odnotowano również obecności metanu w strefie aeracji studni na terenie wiertni. Zabieg nie spowodował otwarcia dróg migracji dla gazów z głębi ziemi ani w rejonie wiercenia, ani w samej strefie przyotworowej.
Zakład Górniczy Łebień stanowił element krajobrazu gminy Nowa Wieś Lęborska od wielu miesięcy. Wg opinii lokalnej społeczności nie stanowił elementu szpecącego krajobraz w sposób szczególny. Zapalona pochodnia stanowiła nawet rodzaj atrakcji turystycznej.
Teren zakładu w chwili obecnej jest uporządkowany, zbędne urządzenia, w tym wieża wiertnicza oraz zbiorniki mobilne zostały wywiezione, zaś głowice obu otworów zabezpieczone i pilnowane przez całodobową ochronę.
Oddziaływanie na powierzchnię terenu polegało przede wszystkim na zwiększeniu obciążenia poprzez ustawienie urządzeń i materiałów na terenie zakładu. Było krótkotrwałe i jak się wydaje nie wywołało większych zmian.
Zabieg szczelinowania nie wywołał na powierzchni żadnych drgań lub wstrząsów mogących stwarzać zagrożenie dla budynków czy infrastruktury.
Proces szczelinowania hydraulicznego wytworzył niewielką ilość odpadów stałych, które zostały zagospodarowane na rekultywowanym składowisku odpadów komunalnych. Duży udział w ich masie stanowił niewykorzystany piasek kwarcowy.
Płyn zwrotny ze szczelinowania okazał się substancją o zmieniających się właściwościach, ale generalnie o istotnych ładunkach substancji chemicznych i toksyczności.
Płyny technologiczne znajdowały się pod stałą kontrolą – ich wyciek do środowiska nie był możliwy. Dzięki zastosowaniu linii do oczyszczania dużą część płynu zwrotnego zagospodarowano jako ciecz technologiczną do kolejnego zabiegu szczelinowania w innym otworze. Odpady o konsystencji płynnej zostały przekazane do specjalistycznej utylizacji.
Nie zaobserwowano wpływu prac związanych ze szczelinowaniem na jakość wód powierzchniowych. Nie zarejestrowano skarg na zrzucanie zanieczyszczeń do środowiska. Prace w głębi ziemi nie wpłynęły na warunki hydrologiczne w otoczeniu wiertni.
Ze względu na wcześniejsze zgromadzenie wody dla potrzeb technologicznych w zbiornikach powierzchniowych, zabieg szczelinowania, mimo wykorzystania prawie 18 000 m3 wody z poziomu wodonośnego, nie wpłynął na zmniejszenie zasobów wód podziemnych w rejonie wiertni. Było to możliwe, dlatego, że wodę pobierano w sposób zgodny z pozwoleniem wodno-prawnym przez okres kilku miesięcy.
W oparciu o przeprowadzone badania i oznaczenia według stanu na drugą połowę października 2011 nie stwierdzono negatywnego oddziaływania na wody podziemne. Badania kontrolne jakości wód podziemnych w studni na terenie zakładu górniczego, a więc w punkcie położonym najbliżej odwiertu nie wskazują na pogorszenie jakości wód podziemnych. Wszystkie prace prowadzone na terenie zakładu górniczego w rozpatrywanym okresie wykonywane były z zachowaniem niezbędnych środków minimalizujących możliwość negatywnego oddziaływania na wody podziemne (system oczyszczania płynu zwrotnego, sposób przechowywania odpadów w szczelnych zbiornikach oraz zabezpieczenie powierzchni terenu płytami betonowymi i folią izolującą). Podczas prowadzenia prac związanych z zabiegiem szczelinowania nie odnotowano awarii lub nieprzewidzianych zdarzeń.
Biorąc pod uwagę warunki hydrogeologiczne rozpatrywanego obszaru, zalecane jest prowadzenie w ciągu 4 lat kontrolnych oznaczeń wybranych wskaźników fizyko-chemicznych w punktach badawczych zlokalizowanych na kierunku przepływu wód podziemnych.
“jeśli szczelinowanie odbywa się zgodnie z przepisami prawa i zasadami dobrej praktyki, to nie wywołuje istotnych zmian w środowisku i wodach podziemnych.” No i tutaj jest pogrzebany, bo śledząc ostatnie doniesienia w mediach, w Polsce ostatnio dużo się robi niezgodnie z przepisami…
Poszukiwania może i nie szkodzą, ale co z wydobyciem?!?!?!?!?!?
Czytaj ze zrozumieniem… Poszukiwania oznaczają tu odwiert testowy