Rodzaje opakowań dostępnych na rynku – które są ekologiczne?
Trudno wyobrazić sobie nabywanie produktów bez opakowań – słoików, pudełek, butelek czy torebek. Niestety opakowania te, zwłaszcza niewłaściwie zagospodarowane, stale powiększają ilość produkowanych śmieci. Które warto wybrać, aby zminimalizować negatywny wpływ, jaki na środowisko wywiera przeciętny konsument?
Około 95% wszystkich towarów wytwarzanych przez światową gospodarkę jest w jakiś sposób zapakowanych. Opakowania są często integralną częścią produktu i pełnią rozmaite funkcje, między innymi: ochronną, informacyjną, promocyjną i reklamową, wskazującą na wysoką jakość towaru, a także ekologiczną. Z ekologicznego punktu widzenia opakowanie powinno być albo zdatne do recyklingu, czyli powtórnego wykorzystania, albo też biodegradowalne – czyli takie, którego proces rozkładu nie zabiera wiele czasu i nie uwalnia szkodliwych substancji. Istotną właściwością opakowania jest także jego trwałość – z danych ONZ wynika bowiem, że w krajach słabo rozwiniętych ponad 30% produkowanej żywności marnuje się z powodu niskiej jakości opakowań (w krajach wysoko rozwiniętych jest to 2-3%). Nie zapominajmy, że w bilansie energetycznym całości kupowanego artykułu udział opakowania wynosi tylko kilka procent – większość przypada na sam produkt. Tak więc im lepiej opakowanie chroni towar, zapewniając jego wysoką jakość przez możliwie jak najdłuższy czas, tym większe są korzyści dla środowiska.
Wybieraj opakowania nadające się do recyklingu
Podczas zakupów zwracajmy uwagę nie tylko na jakość produktów, ale także na to, w co są zapakowane. Nie wszystkie opakowania nadają się do recyklingu. Należy też zwrócić uwagę na fakt, że w Polsce wciąż ponad 50% odpadów tworzyw sztucznych jest składowanych na wysypiskach, a nie poddawanych recyklingowi. Warto więc wybrać towary w takich opakowaniach, które będą miały największą szansę na ponowne wykorzystanie bądź przetworzenie. Do najbardziej ekologicznych materiałów należy szkło. Kupując napoje w szklanych butelkach zwrotnych, nie tylko stwarzamy możliwość do wielokrotnego wykorzystania tego samo opakowania, ale i oszczędzamy pieniądze. Jednorazowe pojemniki szklane – butelki, słoiki itd. – są także ekologiczne, gdyż ich recykling należy do nieskomplikowanych i opłacalnych, dzięki czemu jest w Polsce lepiej rozwinięty niż recykling plastiku. Dodatkową zaletą szklanych opakowań jest to, że są one bezpieczne dla zdrowia – żadne ich składniki nie przenikają do przechowywanej wewnątrz żywności, nawet pod wpływem wysokich temperatur, czego nie można powiedzieć o opakowaniach metalowych czy zrobionych z wielu tworzyw sztucznych. Ekologicznym materiałem jest także papier. Wybierajmy produkty w torebkach papierowych zamiast plastikowych – papier rozkłada się bardzo szybko.
Jakich opakowań powinniśmy natomiast unikać? Przede wszystkim styropianu. Styropianowa tacka czy pudełko produkowane są ze spienionego polistyrenu, którego czas rozkładu trwa około 500 lat. Dodatkowo materiał ten może być szkodliwy dla zdrowia – styren rozpuszcza się w tłuszczu, może więc przenikać do takich produktów jak mięso czy nabiał.
Mało ekologiczne są także kartoniki, w jakich często sprzedaje się soki. Choć osobno tworzywa, z których wykonuje się te opakowania (tektura, aluminium, plastik), są zdatne do recyklingu, to już laminaty tworzące kartonik są niemożliwe do oddzielenia – a więc nie nadają się do recyklingu. Mimo to są jednak mniej szkodliwą dla środowiska opcją niż zakup produktów w puszkach aluminiowych. Wytwarzanie puszek pochłania ogromne ilości energii (produkcja tony aluminium pochłania 294 GJ, czyli tyle, ile wynosi średnie zużycie prądu 20 gospodarstw domowych), a huty aluminium emitują do atmosfery szkodliwe substancje. Recykling puszek również jest bardzo energochłonny.
Problemów nastręcza także recykling tworzyw sztucznych – głównie dlatego, że produkuje się ogromną rozmaitość ich typów. Najlepiej więc stosować albo opakowania wielokrotnego użytku, albo też wykonane z takich materiałów, których recykling jest prostszy. Bolączką ekologów są między innymi butelki PET. Wciąż trwają poszukiwania mikroorganizmów zdolnych do rozkładania tego polimeru. Enzymy rozkładające PET znaleziono już u kilku gatunków grzybów oraz u bakterii Ideonella sakaiensis. Problemem jest również wspomniany dość niski odzysk tworzyw sztucznych w Polsce. Średnią unijną w 2014 roku było 69,2% (recykling na poziomie 29,7% i odzysk energii – 39,5%.
Opakowania biodegradowalne
Inną ekologiczną opcją są systemy opakowań biodegradowalnych. Pojawia się ich na szczęście coraz więcej i są odpowiednio oznaczone. Możemy nabyć coraz szerszy wachlarz zapakowanych w nie produktów spożywczych czy kosmetycznych. Firma BASF pomogła opracować na przykład pierwsze w świecie kapsułki do kawy nadające się do kompostowania – czyli całkowicie biodegradowalne. Produkcja bioplastików rozwija się w bardzo szybkim tempie. Czym jest bioplastik? To materiał wytwarzany z surowców roślinnych, ale posiadający takie same właściwości jak tworzywo sztuczne. Opakowania z bioplastiku są nie tylko biodegradowalne, ale i ich produkcja jest o wiele bardziej ekologiczna niż wytwarzanie plastiku. Emisja gazów cieplarnianych przy wytwarzaniu tworzyw bio może być o niemal połowę niższa niż w przypadku tworzyw sztucznych. Bioplastik może bazować na takich surowcach jak kukurydza, trzcina cukrowa, odpady papierowe i rolnicze (na przykład opakowania PET). Istnieje także alternatywa dla jednorazowych kubków czy talerzyków. Kubki, podobnie jak inne plastikowe przedmioty, mogą być produkowane głównie z kukurydzy. Ciekawym pomysłem są także talerze i miski z otrębów pszennych, które po spożyciu posiłku również można skonsumować. Do tworzyw sztucznych niektórzy producenci dodają także komponent zwany d2w, który przyspiesza rozkład zużytego opakowania kilkadziesiąt, a nawet kilkaset razy.
Warto zawsze zwracać uwagę na oznakowanie zamieszczane na opakowaniach kupowanych produktów. Znany jest symbol strzałek oznaczających produkt nadający się do recyklingu. Zapamiętajmy również emblemat wyróżniający opakowania biodegradowalne – wstążkę z dwoma listkami. Wybierając opakowania zwrotne, łatwe do recyklingu oraz biodegradowalne, przyczyniamy się do zmniejszenia ilości zalegających na naszej planecie śmieci, a także redukujemy nasz ślad węglowy i wspieramy producentów dbających o środowisko.
Mnie interesuje oznaczenie PET, a w trójkącie ze strzałek, tym nad nim powinna być cyfra, która ponoć im wyższa, tym dana butelka jest bezpieczniejsza, a produkt w niej zdrowszy. Czy to jest zgodne z prawdą?
staram sie kupowac proukty w szklanych opakowaniach ;to lepsze i dla ludzi i dla srodowiska ;nie mam zaufania do reklamowek z napisem biodegradowalna ale kazda i tak uzywam prawie do calkowitego zniszczenia; oczywiscie najlepsze te z materialow naturalnych
To jest nieprawda. Im wyższy numer tym gorzej, bo w ogóle nie wiadomo co to jest. Do celów spożywczych nadaje się tylko 2 (HDPE) i 5 (PP).
Informacja pochodzi z https://ulicaekologiczna.pl/recykling/plastik-plastikowi-nierowny/
PET nie nadaje się do powtórnego użytku. Z tworzywa PET uwalnia się składnik o działaniu zbliżonym do estrogenów. Taki składnik naukowcy wykryli w wodzie z butelek PET.
Bezpieczne i możliwe do powtórnego użytku są tworzywa o symbolu „2” (HDPE) i „5” (PP) w trójkącie ze strzałek. Całą resztę tworzyw włącznie z PET powinniśmy omijać wielkim łukiem, a im większa liczba to produkt bardziej skomplikowany i nierozszyfrowany.