Czym zajmuje się zoofizjoterapeuta? Na czym polega praca zoofizjoterapeuty?

Przywykliśmy myśleć o fizjoterapii jako o metodzie rehabilitacji ludzi. Zoofizjoterapeuta tymczasem to specjalista, który zajmuje się pomaganiem zwierzętom, tak jak my cierpiącym przecież na różnego typu dolegliwości. Z czym wiąże się ta niecodzienna profesja i jakie oferuje korzyści oraz wyzwania? Kto jest dobrym kandydatem na zoofizjoterapeutę?

1. Kim jest zoofizjoterapeuta?
2. Historia zoofizjoterapii
3. Na czym polega praca zoofizjoterapeuty?
4. Gdzie pracuje zoofizjoterapeuta?
5. Jak zostać zoofizjoterapeutą?

Fizjoterapię definiuje się jako lecznicze wykorzystanie przyrządów i środków, takich jak masaże czy ćwiczenia, w celu terapii chorób lub urazów. Jej celem jest przywrócenie mobilności, funkcjonalności i jakości życia pacjentów. Skoro to wszystko możemy zaoferować ludziom, to dlaczego nie mielibyśmy leczyć i zwierząt, które bywają naszymi przyjaciółmi i członkami naszych rodzin? Empatia dla istoty żyjącej jest podstawą rozwoju zoofizjoterapii.

Kim jest zoofizjoterapeuta?

Można śmiało powiedzieć, że zoofizjoterapia jest częścią składową szeroko pojmowanej weterynarii. Praca w tym zawodzie skupia się jednak ściśle poprawianiu sprawności motorycznej zwierząt i przynoszeniu im ulgi w bólu. Jest też kontynuacją lub dopełnieniem standardowego leczenia farmakologicznego bądź operacyjnego. Zoofizjoterapeuta pomaga powrócić do formy po doznanych urazach czy przebytych operacjach, stara się redukować symptomy i postęp chorób degeneracyjnych oraz neurologicznych, a także próbuje poprawić jakość życia w przypadku otyłości lub podeszłego wieku zwierząt. Problemy, z którym może się spotkać terapeuta weterynaryjny w swojej praktyce to m.in. schorzenia reumatyczne, paraliże o różnej przyczynie czy kontuzje wynikające z ludzkiego okrucieństwa. Zoofizjoterapeuta zajmuje się zarówno zaburzeniami kostnymi, jak i uszkodzeniami czy atrofią mięśni, zaburzeniami ścięgien, stawów, więzadeł orz nerwów.

Historia zoofizjoterapii

Zoofizjoterapia jest stosunkowo nową gałęzią weterynarii. Co ciekawe, jej początki związane są z brytyjską rodziną królewską. Otóż Louis Mountbatten, prawnuk królowej Wiktorii i wuj zmarłego w 2021 r. Księcia Filipa, admirał brytyjskiej floty i ostatni wicekról Indii, był wielkim fanem gry w polo. Gdy w 1939 r. leczono jego liczne kontuzje za pomocą elektrostymulacji, zasugerował, aby wypróbować metodę również na koniach. Wynikłe z tej sugestii eksperymenty na kucach przyniosły zaskakująco pozytywne rezultaty.

Charles Strong, pełniący funkcję fizjoterapeuty brytyjskiej rodziny królewskiej, zaczął strumieniami prądu leczyć także konie wyścigowe należące do dworu. Po jego śmierci fizjoterapię koni rozwijano dalej w Afryce Południowej, rozszerzając strefę zainteresowań również na inne zwierzęta. Do końca XX w. w wielu krajach światach powstały oficjalne stowarzyszenia skupiające i kształcące zoofizjoterapeutów.

W latach 80-tych i 90-tych ubiegłego stulecia szczególnie dynamicznie zaczęto rozwijać fizjoterapię psów. Od początku XXI w. obserwujemy natomiast wzrost zainteresowania komplementarnymi i alternatywnymi terapiami weterynaryjnymi. W stosunku do zwierząt zaczęto wykorzystywać także aromaterapię, homeopatię czy akupunkturę.

Na czym polega praca zoofizjoterapeuty?

Ogromna większość zoofizjoterapeutów specjalizuje się w leczeniu koni, zwłaszcza wyścigowych, oraz psów. Zabiegi rehabilitacyjne oferuje się jednak także innym zwierzętom domowym, gospodarskim oraz zamieszkującym ogrody zoologiczne.Do obowiązków zoofizjoterapeuty należy przede wszystkim ocena stanu zdrowia i fizycznych dolegliwości danego zwierzęcia. Opiera się ona na diagnozie weterynaryjnej, ale często wychodzi poza jej zakres definiując na przykład funkcjonalne ograniczenia pacjenta czy zaburzenia sensoryczne bądź emocjonalne. Specjalista obserwuje chód i zachowanie zwierzęcia, bada je manualnie obserwując reakcje na dotyk oraz ocenia zakres ruchomości. Na tej podstawie rozwija się plan zajęć terapeutycznych, które mogą obejmować bardzo różne techniki rehabilitacyjne.

Zoofizjoterapeuta zajmuje się m.in. masażem, który przynosi ulgę w stanach bólów, napięć mięśniowych czy niepełnej sprawności. Tak jak u ludzi, u większości zwierząt dotyk okazuje się mieć działanie kojące, uspokajające i przyspieszające powrót do zdrowia. Ponadto na poszczególne części ciała zwierząt aplikuje się ciepłe kompresy lub nagrzewanie laserowe, a także krioterapię. Zabiegi te wymagają oczywiście posiadania stosownych urządzeń i szerokiej wiedzy na temat ich obsługi.

Najistotniejszą częścią pracy zoofizjoterapeuty są jednak ćwiczenia. Mogą one mieć charakter bierny, gdzie terapeuta sam fizycznie stymuluje kończyny pacjenta usiłują wywrzeć wpływ na mięśnie lub nerwy. Ponadto do ćwiczeń wykorzystuje się różnego typu równoważnie i balansery, których zadaniem jest wzmacnianie symetrii ciała i mięśni strukturalnych. Częścią pracy jest więc również nakłanianie czworonogów do określonych aktywności. W bardziej zaawansowanej terapii ćwiczenia obejmują nawet pracę z dość skomplikowanymi przeszkodami.

Ponadto wśród często stosowanych technik terapeutycznych znajdują się wspomniana już wyżej elektrostymulacja, pole magnetyczne, a także hydroterapia przeprowadzana w specjalnie zaprojektowanych basenach treningowych. Wreszcie, częścią zoofizjoterapii bywają również sugestie dotyczące zmian w stylu życia pacjenta – od regularności i form treningu po bodźce psychologiczne.

Gdzie pracuje zoofizjoterapeuta?

Najczęściej fizjoterapeuta jest niezależnym specjalistą z własną praktyką. Może współpracować blisko z weterynarzem lub być częścią zespołu kliniki weterynaryjnej. Zatrudnienie może również znaleźć w profesjonalnych stajniach i stacjach, na dużych farmach, w ogrodach zoologicznych lub u prywatnych hodowców. Wymiar pracy może też być bardzo różny - od elastycznych godzin po klasyczny etat.

Jak zostać zoofizjoterapeutą?

Profesja zoofizjoterapeuty jak dotąd nie jest regulowana żadnymi przepisami i nie wymaga posiadania specjalnego dyplomu czy atestacji. Ścieżka edukacyjna może więc być różna i niekoniecznie wymaga studiów wyższych. Odpowiednie kwalifikacje można zdobyć w ramach wyspecjalizowanych placówek szkoleniowych oferujących tematyczne kursy. Zoofizjoterapia jako kierunek studiów inżynierskich oferowana jest ponadto na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt Politechniki Bydgoskiej. Pokrewne kierunki, które mogą przygotować do zawodu, to oczywiście weterynaria, zoopsychologia z animaloterapią czy pielęgnacja zwierząt.

Praca zoofizjoterapeuty wymaga oczywiście ogromnej wiedzy o anatomii, fizjologii i medycynie zwierząt. Ponadto wskazana jest odpowiednia siła i sprawność fizyczna oraz empatia i cierpliwość. Nie każdy pacjent ochotnie współpracuje, a do niektórych trzeba docierać w bardzo indywidualny sposób. Naturalnie, za każdym zwierzęciem stoi zwykle człowiek – właściciel, trener czy hodowca – więc zdolności interpersonalne są również bardzo mile widziane.Kariera zoofizjoterapeuty to idealny wybór dla ludzi kochających zwierzęta i czerpiących satysfakcję z niesienia pomocy wszystkim żywym istotom. Pełna wyzwań, bywa też źródłem wielu radości i pozytywnych doświadczeń.

Bibliografia