Jest zjawiskiem naturalnym, że człowiek zamienia z chęcią niewygody i trudności codziennego bytowania na względne ułatwienia i udogodnienia, choćby miał się nawet wyrzec dawnego, uświęconego tradycją i odziedziczonego po przodkach stylu życia.

Pustoszeją zatem stare domostwa, a zasiedlane są nowe osiedla mieszkaniowe, ze swoimi betonowo-szklanymi mrówkowcami, wysokościowcami i apartamentowcami. Zmienia się gwałtownie architektoniczne oblicze prowincji, gdzie do niedawna jeszcze skupiały się tak liczne niegdyś zabytki wsi polskiej – tej malowniczej, drewnianej, tak znakomicie zharmonizowanej z krajobrazem i otaczającą przyrodą.

Na obszarze Małopolski, obok drewnianych dworków, kościółków, cerkiewek, młynów wodnych i karczm, których dramat wielokrotnie był już opisywany, dominującym elementem zabudowy dawnej wsi była oczywiście chłopska chałupa i otaczające ją różne budynki gospodarcze, jak np. stodoły, obory, spichlerze, brogi¹ i wozownie. Chata posiadała zwykle konstrukcję zrębową², a inne techniki – m.in. przysłupowa³ – występowały sporadycznie. Regionalnych odmian było tu zresztą wiele; o ich charakterze decydowały warunki naturalne (ukształtowanie terenu) i kulturowe oraz zasoby materiałowe i poziom gospodarki.

Chałupy, wraz z zabudowaniami gospodarczymi, tworzyły zagrody zamknięte – okoły; występowały też zespoły luźne.

W wielu miejscach zachowały się jeszcze fragmenty tej architektury. Tak więc dawne budownictwo regionalne, w tym stare zagrody zamknięte i archaiczne, wieloboczne stodoły, spotkać możemy we wsi Sułoszowa. Pod Ojcowem, w przysiółku Opalówki, przetrwało natomiast kilka skupisk zabytkowej zabudowy wiejskiej, z chałupami krytymi strzechą. Piętrowy spichlerz drewniany z 1779 roku stoi w Bobrku, a grupa charakterystycznych spichlerzyków zrębowych - przykład regionalnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego – występuje w zabudowie wsi Podegrodzie. Podobne spichlerzyki zachowały się w Andrzejówce i Szczawniku.

Przykłady starej drewnianej zabudowy mamy też w Dębnie i w Kacwinie, gdzie występują oryginalne lamusy w formie sypańców obrzucanych gliną. W Niedzicy znajduje się piętrowy spichlerz drewniany z XVIII wieku, natomiast w Jakubowicach stoi drewniany spichlerz z pierwszej połowy XIX wieku.