Ekologia.pl Styl życia Ciekawostki Czy w starożytności istniał już wegetarianizm

Czy w starożytności istniał już wegetarianizm

By Keith Weller, USDA ARS [Public domain], via Wikimedia Commons

Jakie były początki wegetarianizmu? Dlaczego już w starożytności decydowano się na wykluczenie zwierząt z jadłospisu? Jakie wierzenia, zasady religijne lub przyjęte normy etyczne determinowały ten fakt?
„Wiadomo, że powody przejścia na dietę bezmięsną można generalnie zaklasyfikować jako etyczne albo religijne. Jednak zamierzam zagłębić się w temat oraz szczegółowo przedstawić podejścia starożytnych wegetarian do kwestii jedzenia zwierząt” – wyjaśnia PAP Damian Miszczyński, student Instytutu Filologii Klasycznej UJ, który dzięki Diamentowemu Grantowi uzyskanemu od MNiSW będzie analizował antyczne greckie i łacińskie teksty, pod kątem tego zjawiska.

Naukowiec będzie się starał dociec, jaka motywacja przejścia na wegetarianizm przeważała, oraz która pojawiła się wcześniej. Zastanowi się również, czy można wskazać jakieś wpływy, podobieństwa lub różnice między poszczególnymi grupami, w obrębie których nie jedzono zwierząt.

„Kluczowe dla tematu teksty źródłowe nie są dostępne w języku polskim” – mówi Miszczyński. Są to „Peri sarkofagias” („O jedzeniu mięsa”) z pism etycznych Plutarcha i „Peri apoches empsychon” („O powstrzymywaniu się od jedzenia zwierząt”) − liczące cztery księgi dzieło Porfiriusza. Dlatego w ramach pierwszego etapu realizacji swojego projektu, badacz dokona tłumaczenia obu dzieł na język polski.

„Każdy zainteresowany, niekoniecznie związany z nauką, będzie mógł sięgnąć po tę pozycję, żeby dowiedzieć się o filozoficznych podstawach idei wegetarianizmu w starożytności” – przekonuje filolog.

Teksty te mogą być sporym zaskoczeniem dla współczesnego czytelnika. Plutarch, przykładowo, pisze o wymierzeniu kary za znęcanie się nad zwierzętami. „Znając starożytne standardy byłem dość zdziwiony, zdawałoby się, tak nowoczesnym podejściem” − mówi Miszczyński.

Ukoronowaniem przedsięwzięcia będzie naukowa monografia dotycząca wegetarianizmu w starożytności nad Morze Śródziemnym. Zdaniem naukowca, nowością w podejściu do zagadnienia ma być zwrócenie uwagi na jego kontekst religijny oraz na perspektywę pewnych ugrupowań żydowskich i chrześcijańskich czy manichejskich, co do których jednakże posiadamy źródła greckie i łacińskie.
“Takie sformułowanie tematu wypełni istniejącą w podejściu do tematu lukę poprzez uwzględnienie grup zamieszkujących tereny basenu Morza Śródziemnego, które dotychczas w badaniach były pomijane na rzecz klasycznych kultur greckiej i rzymskiej” – twierdzi Miszczyński.

„Różne były powody, które skłaniały pewne grupy lub też konkretnych ludzi, aby odżywiali się w ten sposób, wykluczając zwierzęta ze swojego jadłospisu. Od przeświadczenia, że jedzenie mięsa sprowadza nieczystość również na duszę człowieka po filozoficzne koncepcje sprawiedliwości obejmującej także zwierzęta” − opowiada naukowiec.

Badane teksty będą dotyczyły w szczególności orfików, pitagorejczyków, neoplatoników oraz elkazaitów, ebionitów, esseńczyków czy manichejczyków. Zwłaszcza te ostatnie grupy religijne i etniczno-religijne nie zostały dotychczas wystarczająco opisane pod kątem wybranego zagadnienia.

„Temat starożytnego wegetarianizmu, jakkolwiek na świecie spotkał się z zainteresowaniem, zwłaszcza w swym filozoficznym kontekście oraz pod kątem współczesnej dyskusji na temat praw zwierząt, na gruncie polskiej nauki nie był jak dotąd w ogóle poruszany, co stanowi istotne zaniedbanie polskich nauk o starożytności” − podsumowuje Miszczyński.

PAP − Nauka w Polsce