Jak wspierać seniorów w okresie epidemii koronawirusa?

Nie ma żadnych wątpliwości, że seniorzy pozostają najbardziej zagrożoną grupą społeczną w obliczu szerzącego się po świecie koronawirusa. Nie tylko działania administracyjne rządu, ale także codzienne wysiłki ludzi w wieku pracującym powinny skupiać się na ochronie tej najwrażliwszej części populacji, której przecież tak wiele zawdzięczamy. Tymczasem doniesienia medialne są dość alarmujące – seniorzy w czasie epidemii bywają zapomniani i pozostawieni sami sobie.

W Hiszpanii, która w marcu 2020 r. stała się jednym z najciężej dotkniętych przez epidemię Covid-19 krajów, na jaw wyszły dramatyczne fakty. Armia dezynfekująca domy dla seniorów odkryła starszych ludzi pozostawionych przez personel samymi sobie – na skraju wycieńczenia lub nawet martwych! We Francji w jednym z domów opieki znaleziono zwłoki dwudziestu starszych rezydentów zarażonych koronawirusem. To oczywiście ekstremum, ale trudno powiedzieć, ilu samotnie żyjących seniorów znalazło się w trudnej sytuacji, bojąc się wyjść z domu, a jednocześnie nie mając odpowiednich środków do życia.

Covid-19 a seniorzy – statystyki

Epidemia grypy hiszpańskiej w 1918 r. miała zasadniczo inny przebieg niż obecna pandemia. Patogen atakował i zabijał przede wszystkim ludzi młodych i dzieci, w zaskakujący sposób oszczędzając starszych. Naukowcy wyjaśnili ten fenomen faktem, że wirus influenzy trapił już społeczeństwo dosadnie w XIX w., więc seniorzy zdołali rozwinąć pewien poziom odporności.

Covid-19 działa zgoła inaczej – dla dzieci jest niezwykle łagodny, dorosłym bez zdrowotnych problemów zazwyczaj przysparza jedynie klasycznych objawów wirusowej infekcji dróg oddechowych, podczas gdy starszych ludzi atakuje z niezwykłą siłą, a nierzadko i zabija. Oficjalne dane wskazują, że w grupie zakażonych osób w wieku powyżej 80 lat śmiertelność sięga nawet 10-15%, podczas dla ogółu populacji szacowana jest na poziomie ok. 3%. Wśród chorych seniorów w wieku 70-79 lat umiera ok. 8 na 100.

Na tą statystykę nakładają się dodatkowo czynniki zwiększające ryzyko śmierci wskutek koronawirusa, czyli współistniejące choroby. Mowa przede wszystkim o schorzeniach układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy, przewlekłych chorobach płuc oraz nadciśnieniu i różnych typach nowotworów. Naukowcy z Australii szacują, że czterech na pięciu ludzi w wieku powyżej 65 lat cierpi przynajmniej na jeden z powyższych problemów!

Dodajmy dla akuratności, że powyższe statystyki mogą być poważnie zaburzone faktem, że spora część ludzi – zarówno tych uważanych za zdrowych, jak i tych umierających, nie jest testowana i odpowiednio diagnozowana!

Uświadamianie i informowanie ludzi starszych

Starsi ludzie nie tylko mają słabszy układ odpornościowy, a często i dodatkowe problemy zdrowotne, ale na pozycji niekorzystnej dodatkowo stawiają ich czasem warunki życiowe i dostęp do rzetelnej informacji. Niestety bowiem, seniorzy nie zawsze wybierają media najrzetelniejsze, a wręcz często dają się zwieść fałszywymi lub nie w pełni poprawnymi komunikatami. Efektem może być nie tylko przesadna panika i związane z nią konsekwencje psychologiczne, ale także nieprzestrzeganie naprawdę istotnych zaleceń, a tym samym narażanie się na poważne ryzyko zdrowotne.

Starszym ludziom warto uświadomić więc przede wszystkim:

• kluczową rolę higieny osobistej, przede wszystkim częstego mycia rąk w sposób określony zaleceniami;
• nieprawdziwość twierdzeń o tym jakoby cebula, czosnek czy poszczególne suplementy chroniły lub leczyły koronawirusa
• konieczność regularnego przyjmowania przepisanych przez lekarza preparatów na choroby przewlekłe, zwłaszcza na cukrzycę, serce i nadciśnienie;
• niebezpieczeństwo związane z przebywaniem w miejscach publicznych, np. sklepach, poczekalniach czy na poczcie oraz bliskich spotkań z innymi ludźmi;
• realne symptomy wirusa – nie każde złe samopoczucie jest powodem do paniki!

Fizyczna pomoc seniorom w czasie epidemii

Naturalnie, kluczowa rola zdrowych, dorosłych ludzi polega na fizycznym wsparciu osób starszych, zwłaszcza tych po 80-tym roku życia oraz dotkniętych ruchowymi ograniczeniami. Z racji na fakt, że codzienne chodzenie po zakupy jest w czasach epidemii zdecydowanie odradzane, a nie każdy starszy człowiek ma samochód do własnej dyspozycji, dobrze jest regularnie dostarczać bliskim potrzebnych artykułów żywnościowych, kosmetycznych i leków. Szczególnie cenne są produkty, które w ramach paniki zniknęły ze sklepowych półek, typu papier toaletowy czy preparaty do dezynfekcji. W razie potrzeby można zaoferować wsparcie z podwiezieniem do sklepu oraz manipulowaniem wózkiem, torbami, jak również samą płatnością. Starsi ludzie mogą wychodzić z domu, ale muszą zachowywać przy tym najwyższą ostrożność.

Oprócz zakupów niezwykle istotna jest pomoc w utrzymaniu czystości w domu. Mowa nie tylko o zwykłym sprzątaniu – odkurzaniu i myciu podłóg oraz blatów, które pozwalają fizycznie pozbyć się zarazków, ale przede wszystkim o dezynfekcji. Starsi ludzie nie zawsze zdają sobie bowiem sprawę z faktu, że koronawirus może przebywać na często dotykanych powierzchniach, zwłaszcza takich jak ekran smartfona, klamki u drzwi, włączniki światła w domu i na klatce schodowej, kierownica w aucie, itd. Pomoc w czyszczeniu nie zajmie wiele czasu, a poprawi również komfort psychiczny seniorów.

Wsparcie emocjonalne dla starszych osób

Dla wielu osób na emeryturze pandemia koronawirusa stała się synonimem samotności. Brak spotkań z wnukami, a często i innymi członkami rodziny, ograniczenie zwykłych rozmów z sąsiadami oraz rezygnacja z wypadów do sklepu skazują seniorów na życie między książkami a telewizorem. Nie każdy znosi to dobrze, zwłaszcza, że atmosfera wokół jest nerwowa, a wśród ludzi starszych nawet pełna trwogi.

Utrzymywanie kontaktów za pomocą telefonu czy komputera to minimum, które pozwoli seniorom nie czuć się zapomnianymi. Trzymając rękę na pulsie, możemy odpowiednio wcześnie zaobserwować ewentualne pogorszenie zdrowia lub samopoczucia i zareagować w czas. Przy zachowaniu rygorystycznych zasad higieny (umyte ręce, maska ochronna) zdrowe dorosłe osoby mogą również przy okazji zakupów czy pomocy z pracami domowymi odwiedzać bliskich w ich domach, dostarczając im nowych lektur czy materiałów do realizacji osobistych pasji (włóczka, ziemia do kwiatów, itd.), a przede wszystkim ciepłych słów otuchy.

Miłym gestem może być również przyniesienie ugotowanego obiadu lub ciasta, nawet, jeśli zostawimy je pod drzwiami w jednorazowym opakowaniu z sympatycznymi pozdrowieniami.

Wizyty u lekarza? Niekoniecznie

Spora część seniorów zwykła jest regularnie odwiedzać lekarza rodzinnego. Te wizyty w ogromnej większości nie są niezbędne i dotyczą uzupełnienia zapasów leków, konsultacji niepokojących objawów, a czasem wręcz bywają formą kontaktu społecznego. W czasach epidemii placówki służby zdrowia są niestety miejscami szczególnie wysokiego ryzyka, stąd starszym osobom warto jest sugerować pozostanie w domu. Ewentualne konsultacje mogą być przeprowadzone telefonicznie, zaś receptę i leki może odebrać i przywieźć ktoś z rodziny. W przypadku wystąpienia obiektywnych symptomów sugerujących poważne zagrożenie zdrowia najlepiej jest wezwać pogotowie.

Podsumowując…

Ludzie starsi mają prawo czuć się bezradni w obliczu pandemii, która w szczególny sposób dotyka ich kategorii wiekowej. Nie powinni jednak czuć się samotni i zapomniani, zwłaszcza, że pomoc bez narażania czyjegokolwiek zdrowia jest możliwa, a wręcz pożądana. Warto pamiętać, że seniorzy nie ograniczają się do dziadków i wujków w rodzinie, ale także sąsiadów i znajomych. Nie każdy ma wszak w bliskiej okolicy dzieci czy wnuki i zwłaszcza osobom samotnym przyda się w trudnych czasach życzliwa, bezinteresowna pomoc – choćby z załatwieniem sprawunków.