Jedzenie, na którym wylądowała mucha – zjeść czy wyrzucić?

Muchy nie kojarzą się nikomu apetycznie, więc z zawzięciem odganiamy je od jedzenia. Czy jednak fakt, że insekt wylądował na kanapce, steku czy kawałka jabłka jest powodem do niepokoju? Czy owady mogą przenosić groźne patogeny na żywność? Okazuje się, że zagrożenie jest większe niż można by przypuszczać. Podpowiadamy co zrobić z pożywieniem, na którym wyląduje mucha.

1. W jaki sposób muchy zakażają pożywienie?
2. Czym można zarazić się od muchy, która usiadła na żywności?
3. Co należy zrobić z jedzeniem, na którym wylądowała mucha?
4. Jak chronić się przed owadami na pożywieniu?

Dwa owady, które najczęściej można znaleźć na pożywieniu, to muchy i karaczany, zwane popularnie karaluchami. Te ostatnie na szczęście są rzadko widywane w czystych, zadbanych domach, ale przed muchami trudno jest się całkowicie obronić. Bzyczące wszędobylskie intruzy mają bowiem bardzo prymitywny układ pokarmowy, więc instynktownie poszukują składników odżywczych łatwych do strawienia i absorpcji. Ludzkie posiłki są pod tym względem bardzo atrakcyjne.

W jaki sposób muchy zakażają pożywienie?

Nie na darmo mówi się, że muchy są roznosicielami chorób. Kuszą je nie tylko apetyczne kąski na naszych talerzach, ale także śmietniki z resztkami żywności, padlina w różnych stopniach rozpadu, a także odchody zwierzęce, które, bądź co bądź, również zawierają resztki pokarmowe. Gdy pazerny owad usiądzie na chwilę na jednym z takich kontrowersyjnych lądowisk, obecne na miejscu patogeny (głównie bakterie, pasożyty i wirusy) przyczepiają się łatwo do jego odnóży oraz brzucha.

Mucha, która poleci dalej, a potem wyląduje na kawałku chleba czy kotlecie, może część tych zarazków pozostawić na żywności. Mowa nie tylko o czystym kontakcie fizycznym, ale także… muszych wymiotach. Aby strawić dany kawałek pokarmu pozbawiony zębów insekt wypluwa najpierw porządną dawkę enzymów, mających na celu rozłożenie związków odżywczych na prostsze, gotowe do bezpośredniej konsumpcji.

Gdyby tego było mało, nieznające wyższej kultury osobistej muchy, mają również tendencję do defekacji w miejscu posiłku. Zarówno wspomniane wyżej wymioty, jak i musze odchody mogą być źródłem większej ilości patogenów chorobotwórczych realnie zagrażających zdrowiu człowieka.

Paradoksalnie odrażające na sam widok jajeczka muchy, które również pojawiają się na jedzeniu są zazwyczaj relatywnie niegroźne, wziąwszy oczywiście pod uwagę fakt, że przy ich składaniu mogło dojść do zakażenia. Sam fakt, że jajeczka znajdują się na jedzeniu wskazuje jednak, że było ono być odkryte przez dłuższy czas, co naturalnie zwiększa ryzyko kontaktu z większą ilością owadów.

Czym można zarazić się od muchy, która usiadła na żywności?

Zagrożenie związane z natręctwem much jest poważne i niepotrzebnie lekceważone. Ze względu na śmietnikowo-toaletowe pociągi bzyczących owadów, przenoszą one na swoich ciałach przede wszystkim pałeczkę okrężnicy (Escherichia coli), która może powodować u ludzi biegunkę oraz bakterie Salmonella enterica winne bardzo przykrej i często wymagającej hospitalizacji salmonelli. Dodatkowo teoretycznym zagrożeniem jest dur brzuszny wywoływany przez bakterie Salmonella typhi, ale na szczęście w ostatnich latach występowanie tej zakaźnej choroby ogranicza się w Polsce do kilku przypadków rocznie.Badania przeprowadzone na jednej z farm wokół Nowego Jorku dowiodły, że muchy domowe bywają również nosicielkami gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) oraz bakterii laseczki woskowej (Bacillus cereus) i laseczki siennej (Bacillus subtilis).

Szansa na realne zachorowanie wskutek konsumpcji pokarmu, na którym wylądowała mucha-nosicielka zależy od całego szeregu czynników. Przede wszystkim istotne jest bezpośrednie sąsiedztwo, czyli potencjalne źródła zakażeń, które muchy mogą przenosić na nasze tarasy i do mieszkań. Bliskość wysypisk śmieci czy hodowli zwierzęcych na pewno zwiększa ryzyko, a szczególnie niebezpieczne są miejsca ze zwłokami lub odchodami zwierzęcymi. Poza tym zagrożenie rośnie wraz z czasem ekspozycji much na patogeny, długością ich kontaktu z pożywieniem, a także ogólną temperaturą – w warunkach od 4 do 60°C bakterie namnażają się bardziej skutecznie. Według naukowców z Sydney im dłużej mucha siedzi na danym kąsku, tym realnie większe jest ryzyko zdrowotnych skutków ubocznych.

Naturalnie, nie ma statystyk, które dowodziłyby jak wiele z powszechnych zatruć pokarmowych może być wynikiem „działalności” much – zdaniem amerykańskich entomologów z Kentucky ilość ta prawdopodobnie jest niebagatelna.

Ciekawostka: Według naukowców z Iranu gatunek muchy domowej (Musca domestica) roznosi nawet ponad 100 różnych patogenów chorobotwórczych. Za najczęstsze powikłania zdrowotne u człowieka uważa się właśnie biegunkę.

Co należy zrobić z jedzeniem, na którym wylądowała mucha?

Nie ma oficjalnych medycznych zaleceń mówiących o tym, kiedy należy zrezygnować z żywności „napadniętej” przez muchę. Krótkie lądowania, których trudno jest uniknąć podczas jedzenia na świeżym powietrzu, nie powinny stanowić zagrożenia dla zdrowia. Więcej wątpliwości budzi jednak sytuacja, w której wszedłszy do pokoju znajdziemy muchę ewidentnie zadomowioną na kawałku ciasta. W tym przypadku warto kierować się własnym instynktem – prawdopodobnie nic nam się po zjedzeniu nie stanie, ale w razie wątpliwości lepiej się danego produktu pozbyć.

Jedzenie, które leżało przez dłuższy czas odkryte w obecności krążących dokoła much należy zdecydowanie wyrzucić. Podobna zasada dotyczy także muszek owocowych oraz os, naturalnie przyciąganych przez produkty żywieniowe i niestety również zdolnych do przenoszenia patogenów. Odstępstwem od tej reguły może być opcja, w ramach której daną żywność poddamy działaniu wysokiej temperatury, czyli odgrzejemy ją na patelni, w piekarniku lub kuchence mikrofalowej. Powinna to zniszczyć większość aktywnych bakterii, o ile zadbamy o równomierne ogrzanie całej porcji. Na ciepło niewrażliwy jest niestety gronkowiec złocisty, którego toksyny zniosą nawet godzinę gotowania!

Jak chronić się przed owadami na pożywieniu?

Zamiast poddawać się trudnej rozterce między wyrzucaniem żywności a narażaniem domowników na zatrucie, lepiej jest aktywnie zapobiegać muszym nalotom. Najlepszym zabezpieczeniem domowych wnętrz są oczywiście moskitiery. Poza tym należy unikać pozostawiania otwartych drzwi, a ewentualne owady, które dostaną się do środka, jak najszybciej wychwytywać.W czasie gotowania i podawania posiłków na świeżym powietrzu warto z kolei rygorystycznie przestrzegać zasad ochrony. W tym celu przydatne są specjalne osłony typu klosz, jak również zwykłe pokrywki, folia spożywcza oraz aluminiowa. Kluczowe jest również dbanie o regularne wynoszenie odpadków, przechowywanie śmieci w zamkniętych workach oraz jak najszybsze usuwanie niebezpiecznych obiektów typu odchody zwierzęce czy padlina.

Bibliografia