Podroby – właściwości, skład i rodzaje podrobów

Podroby nie mają zbyt dobrej prasy – mieszkańcy krajów zachodnich, przyzwyczajeni są przede wszystkim do mięsa z mięśni, a mięso z narządów często nawet nie jest określane tym mianem. Te części zwierzęcia mają jednak swoich smakoszy. Okazuje się, że podroby mają w sobie również sporo witamin, a ich częstsze spożywanie w codziennej diecie, może być dla zdrowia bardzo korzystne. Jakie są rodzaje podrobów i jak je prawidłowo przygotować tak, żeby były smaczne i zdrowe? Jak się przekonać do podrobów i czy warto je jeść?

1. Podroby – co to takiego?
2. Rodzaje podrobów
3. Właściwości podrobów
4. Czy warto jeść podroby?
5. Podroby – 5 powodów, dla których warto wprowadzić je do codziennej diety
6. Podroby w kuchni
7. Ile można jeść podrobów?
8. Kto nie powinien jeść podrobów?

Podroby – co to takiego?

Podroby to narządy wewnętrzne zwierząt, które nadają się do przygotowania i zjedzenia jako posiłek. Najczęściej spożywane narządy podchodzą od krów, świń, jagniąt, kóz, kur i kaczek. Co ciekawe, obecnie zwierzęta hoduje się przede wszystkim dla ich mięśni, które potem spożywane są w postaci steków, mielonych czy kotletów, jednak nasi przodkowie, łowcy-zbieracze, jedli również narządy takie jak mózgi, jelita, a nawet jądra, które były wysoko cenione ze względu na swój smak i wartości odżywcze. Wiele kultur wciąż wykorzystuje wszystkie części zwierzęcia do zjedzenia, nie tylko mięśnie i podroby, ale nawet kości i krew.

Rodzaje podrobów

Istnieje kilka różnych rodzajów podrobów, jedne są popularniejsze, drugie nieco mniej, ale można wyróżnić przede wszystkim: wątroby, serca, nerki, mózgi, języki, flaczki, żołądki.

Właściwości podrobów

Każdy organ ma też swoje konkretne właściwości:

Wątroba – to jeden z najpopularniejszych podrobów (zwłaszcza wołowa, która jest lepszym źródłem witamin i minerałów niż drobiowa i wieprzowa). Jest bardzo pożywna i potrafi być pyszna, jeśli jest dobrze przygotowana. Wątroba zawiera w sobie np. cholinę zdrową dla mózgu, miedź niezbędną do wchłaniania żelaza w jelicie, cynk, który wspiera produkcję hormonów, kwas foliowy, witaminę A zdrową dla oczu, witaminę B12. Charakterystyczny smak wątroby nie musi być lubiany przez wszystkich, w tym przypadku warto spróbować wątróbki cielęcej, która ma nieco słodszy i delikatniejszy smak, a ponadto jest łatwiejsza w przygotowaniu.

Serce – serca zawierają w sobie koenzym Q10, który jest silnym przeciwutleniaczem (działa silniej niż np. witamina E i zmniejsza stany zapalne, przyczynia się do profilaktyki raka), może także zatrzymać utlenianie cholesterolu LDL, czyli w ten sposób zapobiega chorobom sercowo-naczyniowym. Mięsień sercowy smakuje bardziej jak mięśnie niż mięso narządów. Najprostszymi serduszkami do przyrządzenia są serca kurczaków. Nadają się np. do szaszłyków i łatwo je zgrillować.

Język – zawiera sporo minerałów i jest bogaty w tłuszcz, co powoduje, że jest delikatny w smaku.

Mózg - jest delikatny w smaku, ma wysoką zawartość tłuszczu. Warto pamiętać, że jeśli pochodzi od zwierzęcia karmionego trawą, to jest też dobrym źródłem kwasów omega-3. Oprócz tego zawiera cholinę i niektóre przeciwutleniacze, np. selen. W przypadku móżdżków bydlęcych zaleca się zachować ostrożność, ponieważ spożycie tkanki z mózgu bydła zakażonego chorobą szalonych krów, może wywoływać u człowieka chorobę Creutzfeldta-Jakoba (vCJD). Są to jednak sytuacje bardzo rzadkie.

Nerki ­– zawierają dużo selenu i podobne do wątroby składniki odżywcze. Nerki-podroby mają działanie przeciwzapalne i dobrze wpływają na… nerki.

Żołądki – zawierają dużo selenu, są bogate w kolagen, który jest zdrowy dla skóry, włosów, stawów i kości. Ze względu na zawartość kolagenu, żołądki mogą przeciwdziałać insulinooporności i cukrzycy typu 2, ponieważ kolagen korzystanie wpływa na metabolizm glukozy.

Flaczki – to tak naprawdę wewnętrzna wyściółka żołądka zwierzęcia. Zawierają białko, selen, żelazo, witaminy z grupy B i cholinę. Flaczki znajdują się w żołądkach zwierząt-przeżuwaczy, ale w zdecydowanej większości sprzedawane są tylko flaki krowie. Wymagają dłuższego gotowania.

Żołądki – ten rodzaj podrobów pochodzi z przewodu pokarmowego drobiu i ptaków (a czasem nawet gadów i ryb). Są tanim źródłem witamin, minerałów i białek, m.in. witaminy B12, cynku, fosforu, niacyny i ryboflawiny. Wymagają dłuższego gotowania (jak flaczki).

Ogon – to co prawda nie organ, ale ogony nadal uważane są za podroby. Najczęściej używane w gulaszu, zawierają sporo kolagenu.

Grasica – inaczej przełyk. Najczęściej cielęcia, krowy, barana albo świni. Zawiera dużo witaminy C, B12, selenu i ryboflawiny. Przyczynia się do wzrostu odporności.

Czy warto jeść podroby?

Okazuje się, że podroby posiadają bardzo dużo właściwości odżywczych, a więc mogą być naprawdę korzystne dla naszego zdrowia, m.in. ze względu na dużą zawartość białka. Zawierają także szereg niezbędnych pierwiastków i witamin, np. aneurynę, żelazo, fosfor, miedź, magnez, witaminę A, D, E i K. Niektóre źródła podają nawet, że regularne spożywanie podrobów może zmniejszać ryzyko choroby Alzheimera i nowotworów. A ze względu na dużą ilość żelaza i miedzi, mogą przeciwdziałać anemii.

W dodatku najczęściej są bardzo tanie i łatwo dostępne w mięsnych sklepach. Należy tylko pamiętać, by dobrze je przyrządzić i odpowiednio długo gotować.

Podroby – 5 powodów, dla których warto wprowadzić je do codziennej diety

1. Podroby wspomagają układ krążenia: a to przede wszystkim dzięki wysokiej zawartości koenzymu Q10, który obniża ciśnienie krwi, poprawia stan tętnic i radykalnie zmniejsza ryzyko niewydolności serca. Najwięcej koenzymu Q10 jest w sercu wołowym.
2. Podroby wspierają układ odpornościowy: zawierają sporo witaminy D, która wspiera odporność. Jest kluczowa, jeśli chodzi o utrzymanie zdrowia, a jednocześnie trudno ją pozyskać z pożywienia. Podroby są jej świetnym źródłem (zwłaszcza wątróbka).
3. Podroby dodają energii: głównie dzięki dużej zawartości witaminy B12, która obecnie nie jest już zawarta w żadnym pożywieniu roślinnym. Witamina B12 pomaga przekształcić żywność w glukozę, a więc dostarcza energii, ale także wspomaga pamięć, funkcje nerwów i ogólny nastrój. Najwięcej znajdziemy jej w wątrobie i nerkach.
4. Podroby zapewniają zdrową i promienną skórę: witamina A, obecna w niemal wszystkich podrobach, wspomaga odnowę komórkową, hamuje aktywność gruczołów łojowych. Przykładowo, wątroba jest najbardziej skoncentrowanym źródłem retinolu, który wykazuje właśnie takie działania.
5. Podroby dobre dla matek i niemowląt: duża obecność kwasu foliowego w podrobach powoduje, że jest to pokarm odpowiedni dla matek w ciąży. Kwas foliowy wpływa bowiem korzystnie na rozwój zdrowych dzieci w łonie matki. Dodatkowo, witamina B6 zawarta w podrobach, może być skutecznym remedium na poranne mdłości. Jednak w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących, wszystko należy najpierw konsultować z lekarzem, ponieważ z kolei zbyt duża ilość witaminy A w diecie, może być niebezpieczna dla ciąży.

Podroby w kuchni

Prawidłowo przyrządzone podroby potrafią być naprawdę pyszne! Warto dać im szansę, zwłaszcza, że ich gotowanie nie jest wcale trudne.

Grillowana wątróbka wołowa

To ciekawa opcja na grilla lub pożywny obiad. Przed podaniem można posmarować ją jeszcze odrobiną oleju i posypać natką pietruszki.

Składniki:

• 1 wątroba wołowa, pokrojona w cienkie plasterki
• ½ szklanki oliwy z oliwek
• 1 zmiażdżony ząbek czosnku
• 1 łyżka świeżej mięty, drobno posiekanej
• 1 łyżeczka soli
• ¼ łyżeczki świeżo zmielonego pieprzu czarnego

Przygotowanie:
Wypłucz dokładnie wątróbkę pod zimną, bieżącą wodą, pozbądź się wszystkich śladów krwi i osusz ręcznikiem papierowym. Usuń twarde żyłki, jeśli takie są. Pokrój na krzyż w cienkie plasterki. Rozgrzej dużą patelnię grillową na średnim ogniu. W miseczce połącz oliwę z czosnkiem, miętą, solą i pieprzem. Mieszaj energicznie, aż dobrze się ze sobą połączą. Posmaruj plasterki wątróbki, grilluj po 5-7 minut z każdej strony.


Nerki cielęce w sosie śmietanowym

To bardzo proste, pożywne i sycące danie. Nerki są bogate w kwas foliowy, żelazo, cynk, miedź i selen, są też doskonałym źródłem białka.

Składniki:

• 600 gramów nerki cielęcej (2 sztuki)
• 30 gramów masła
• 0,5 łyżki soli morskiej
• woda

Sos:

• 20 gramów masła
• 2 cebule pokrojone w plasterki, półpierścienie
• 250 gramów śmietanki
• 75 gramów serka śmietankowego
• sól himalajska
• pieprz biały

Przygotowanie:
Przetnij nerki na pół i usuń z nich tłuszcz. Następnie pokrój mięso nerki na kawałki i dokładnie spłucz zimną wodą (przez kilka minut). Dodaj sól do dużej miski, trochę wody i rozmieszaj, aż sól się rozpuści. Następnie dodaj kawałki nerek i tyle zimnej wody, aby były całkowicie zakryte. Przykryj miskę folią spożywczą, włóż do lodówki i pozostaw nerki w wodzie na co najmniej 2 godziny. Następnie wyjmij kawałki z wody do czystego sitka i ponownie opłucz świeżą wodą. Następnie pozwól im ociekać z nadmiaru płynu. Roztop masło na patelni na małym ogniu, dodaj kawałki nerki i smaż przez około 7 minut, od czasu do czasu mieszając. Po ich usmażeniu zdejmij nerki, ale pozostaw na patelni pozostały płyn i dodaj dodatkowe masło. Następnie dodaj pokrojoną w plasterki cebulę i smaż przez około 5 minut. Następnie dodaj śmietanę i serek śmietankowy na patelnię i mieszaj, aż się rozpuści. Gotuj około 10 minut na małym ogniu, aż sos zacznie gęstnieć. Dodaj sól i pieprz. Na koniec dodaj kawałki nerki z powrotem na patelnię i gotuj na wolnym ogniu w sosie śmietanowym przez kolejne 3 minuty na małym ogniu. Nie gotuj zbyt długo ani na wyższym ogniu, ponieważ wtedy nerki mają tendencję do żucia.

Ile można jeść podrobów?

Okazuje się, że wystarczy jedna porcja wątroby wołowej (około 100g), żeby zapewnić tygodniowe zapotrzebowanie na różne witaminy i minerały! Jest bardzo pożywna, nie powinno się jeść jej częściej niż raz w tygodniu, ponieważ organizm człowieka przechowuje wartości odżywcze. Inne podroby, takie jak np. wątróbkę drobiową, serduszka czy żołądki, można jeść w trochę większych ilościach.

Kto nie powinien jeść podrobów?

Istnieje kilka przypadków, w których należy zwrócić szczególną uwagę na spożywanie podrobów. Mięsa zawierają w sobie puryny, które w nadmiarze mogą prowadzić do rozwinięcia dny moczanowej. Osoby z tą chorobą powinny ograniczać mięso. Podobnie jest w przypadku osób ze zbyt dużym cholesterolem – one też muszą uważać na swoją dietę i konsultować spożywanie mięsa z lekarzem.

Na podroby powinny uważać także kobiety w ciąży; choć mięso zawiera dużą ilość np. żelaza i kwasu foliowego, nie wolno im przesadzić ze spożyciem witaminy A. Skonsultować się z lekarzem muszą także pacjenci, którzy przyjmują inne leki lub suplementy z tą witaminą.

Bibliografia

1. “https://www.medicalnewstoday.com/articles/319229#what-is-organ-meat”; data dostępu: 2021-01-22
2. “https://www.healthline.com/nutrition/organ-meats#TOC_TITLE_HDR_4”; data dostępu: 2021-01-22
3. “https://www.mentalfoodchain.com/organ-meat-health-benefits/”; data dostępu: 2021-01-22
4. “https://healthygut.com/articles/7-health-benefits-of-organ-meats/”; data dostępu: 2021-01-22
5. “https://www.webmd.com/diet/health-benefits-organ-meat#1”; data dostępu: 2021-01-22
6. “https://draxe.com/nutrition/offal/”; data dostępu: 2021-01-22
7. “https://organuary.com/recipes/”; data dostępu: 2021-01-22
8. “https://www.ketovale.com/grilled-beef-liver/”; data dostępu: 2021-01-22
9. “https://ketokookin.com/recipe/calf-kidney-cream-sauce-easy-kidney-recipe/”; data dostępu: 2021-01-22