Ryż parboiled – opis, właściwości i zastosowanie. Zboże ryż parboiled ciekawostki
Wśród licznych odmian dostępnych na sklepowych półkach ryż parboiled wyróżnia się konsystencją, łatwością przygotowania i… bogatym wnętrzem. Ale czym tak naprawdę jest ryż parboiled i dlaczego warto mieć go w swojej kuchni?
Ryż parboiled – co to takiego?
Choć każdy zna ryż parboiled, nie wszyscy wiedzą, co właściwie kryje się pod tą nazwą. Tymczasem ryż parboiled to po prostu ryż, który przed wyłuskaniem został poddany krótkiej obróbce termicznej przy użyciu pary wodnej pod ciśnieniem. W Polsce określa się go też potocznie mianem ryżu parabolicznego, które to określenie jest średnio udaną kalką z j. angielskiego – nasuwa nieadekwatne skojarzenia, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Mimo to wciąż jest umieszczane na opakowaniach przez niektórych producentów.
Co ciekawe, sam pomysł wstępnego „parzenia” ryżu bynajmniej nie jest nowy – szacuje się, że historia tej metody się sięga ok. 4000 lat w przeszłość. Prawdopodobnie korzystali z niej już mieszkańcy starożytnej Babilonii, którzy namaczali ryż w zimnej wodzie, gotowali przez krótki czas i pozostawiali do wyschnięcia na słońcu. Następnie ręcznie usuwali niejadalne okrywy z ziaren – był to dobry, lecz czasochłonny sposób. Na początku XX w. chemik Erich Huzenlaub opracował ulepszoną metodę obróbki ryżu, polegającą na sparzaniu suchych ziaren parą wodną, dzięki czemu łatwiej można pozbyć się plew. Współcześnie ryż parboiled jest produkowany masowo i należy do najchętniej kupowanych rodzajów ryżu na świecie.
Właściwości ryżu parboiled
Ryż parboiled różni się od zwykłego ryżu już na pierwszy rzut oka – jego ziarenka przed ugotowaniem nie są białawe, lecz jasnożółte. Dalsze różnice wychodzą na jaw po przygotowaniu go do spożycia. Ryż paraboliczny wchłania wyraźnie mniej wody, przez co nie pęcznieje. Wielu zwolenników przysparza mu też fakt, że nie klei się po ugotowaniu – pozostaje przyjemnie sypki i łatwo wyodrębnić pojedyncze ziarenka, dzięki czemu ładnie prezentuje się na talerzu. Już samo to jest dla wielu konsumentów wystarczającym powodem, by przedkładać go nad inne rodzaje ryżu.
Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z rzeczywistego powodu, dla którego warto spożywać ryż parboiled – nie ma on nic wspólnego z jego walorami estetycznymi. Wskutek oddziaływania pary wodnej pod wysokim ciśnieniem znaczna część składników odżywczych zlokalizowanych w okrywie ziarna przenosi się do jego wewnętrznej części. W efekcie ryż paraboliczny jest zauważalnie bogatszy w witaminy i minerały niż ryż, który nie został poddany wstępnej obróbce termicznej. Wprawdzie nie dorównuje pod tym względem ryżowi brązowemu, ale nadal pozostaje najzdrowszym wariantem białego ryżu.
Przede wszystkim ryż parboiled zawiera znaczne ilości witamin z grupy B. Wśród nich trzeba wymienić niacynę (witamina B3), która odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie mózgu i obwodowego układu nerwowego. W ryżu parabolicznym znajdziemy też istotną dla układu odpornościowego, nerwowego i sercowo-naczyniowego tiaminę (witamina B1) oraz kwas foliowy (witamina B9), który m.in. reguluje wzrost komórek i ma działanie krwiotwórcze. Z kolei pirydoksyna (witamina B6) wpływa na pracę serca, mięśni i ciśnienie krwi oraz zwiększa odporność organizmu.
Inną grupą składników odżywczych obecnych w ryżu parboiled są minerały, takie jak wapń, potas i selen. Wapń odpowiada m.in. za dobrą kondycję kości, prawidłową pracę układu nerwowego oraz krzepnięcie krwi. Potas jest jednym z podstawowych elektrolitów w ludzkim organizmie – reguluje gospodarkę wodną organizmu, wpływa na pracę mięśni, a także warunkuje właściwy poziom dotlenienia mózgu. Z kolei selen jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, a także chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
Warto wiedzieć, że ryż parboiled ma w sobie więcej związków roślinnych niż ryż nie poddany wstępnemu parzeniu. Wśród nich szczególną uwagę zwracają kwasy fenolowe, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne. Badania na szczurach wykazały, że osobniki karmione ryżem parabolicznym były mniej narażone na uszkodzenia nerek niż gryzonie, którym podawano zwykły biały ryż.
Co jeszcze znajdziemy w ryżu parabolicznym? Nie należy zapominać, że jest on źródłem węglowodanów, białka oraz błonnika. Jest lekkostrawny – nie tylko nie obciąża układu pokarmowego, ale pomaga go chronić, przeciwdziałając wrzodom żołądka, biegunce i zgadze. Ryż paraboiled zawiera też tzw. skrobię oporną, która nie podlega trawieniu w jelicie cienkim i w niezmienionej formie przechodzi do jelita grubego. Tam staje się pożywką dla dobrych bakterii jelitowych, dzięki czemu pobudza ich wzrost – jest to proces korzystny dla naszego zdrowia.
Ryż parboiled w kuchni
Ze względu na swoją sypką konsystencję po ugotowaniu ryż paraboliczny znajduje bardzo szerokie zastosowanie w kuchni. Sprawdza się jako dodatek do dań mięsnych i warzywnych, a także różnych sosów. Można dodawać go do potraw smażonych na patelni, a także używać go w charakterze farszu np. do warzyw. Jest też wartościowym składnikiem wielu pysznych deserów.
Ponieważ ryż parboiled nie ma tendencji do pęcznienia, często dodaje się go do zup – pewnym udogodnieniem jest fakt, że nie trzeba go wcześniej gotować. Producenci często polecają go także do risotto i najróżniejszych sałatek.
Jak prawidłowo gotować ryż parboiled?
Ryż parboiled jest łatwy w przygotowaniu. Na jedną szklankę ryżu przypadają ok. dwie szklanki wody – nie trzeba jej solić, wystarczy zalać nią ryż i doprowadzić do wrzenia bez przykrywki. Od momentu zagotowania ryż należy gotować ok. 15-20 minut (w zależności od zaleceń podanych na opakowaniu) na wolnym ogniu. Ugotowany ryż warto odstawić na ok. 10 minut, tym razem pod przykryciem. Przed podaniem można przelać go zimną wodą, jednak nie jest to konieczne. Prawidłowo przygotowany ryż paraboliczny powinien być sypki i miękki.
Przepis na ryż parboiled po meksykańsku
Składniki:
- ¼ drobno posiekanej cebuli
- 2-3 łyżki oliwy z oliwek
- 1 ¼ szklanki długoziarnistego ryżu parboiled
- ok. 400 ml bulionu drobiowego
- ok. 250 ml sosu pomidorowego
- ¼ łyżeczki kminu rzymskiego
- ¼ łyżeczki granulowanego czosnku
- ½ łyżeczki soli
Przygotowanie:
Postaw patelnię na średnim ogniu, wlej oliwę i wrzuć cebulę – podsmaż do miękkości. Następnie dodaj ryż i odczekaj 3-5 minut, aż straci przejrzystość i zacznie mętnieć. Wlej bulion i sos pomidorowy, dosyp przyprawy. Całość wymieszaj, doprowadź do wrzenia, po czym zmniejsz ogień i gotuj pod przykryciem ok. 20-25 minut, aż ryż stanie się miękki. Zdejmij patelnię z ognia i odstaw na 5 minut, nie zdejmując przykrycia – ryż powinien wchłonąć cały płyn. Przed podaniem delikatnie wymieszaj ryż widelcem.
Przepis na klasyczną jambalayę z ryżem parboiled
Składniki:
- 1 łyżka oleju roślinnego
- 450 g filetu piersi z kurczaka, pokrojonego w kostkę
- 450 g wędzonej kiełbasy, pokrojonej w plastry
- 1 średnia cebula szalotka, pokrojona w kostkę
- 1 średnia zielona papryka, pokrojona w kostkę
- 1 seler, pokrojony w kostkę
- 1 łyżka świeżo wyciśniętego czosnku
- 1 średni pomidor, pokrojony w kostkę
- 2 łyżeczki przyprawy cajun
- 1 łyżeczka pieprzu cayenne
- 1 szklanka ryżu parboiled
- 1 i 1/3 szklanki bulionu drobiowego
Przygotowanie:
Rozgrzej olej na dużej patelni postawionej na średnim ogniu. Wrzuć na nią kurczaka i kiełbasę, smaż przez ok. 5 minut mieszając, po czym zdejmij składniki z patelni. W zamian umieść na patelni cebulę, paprykę, seler i czosnek – smaż całość na średnim ogniu do momentu, aż cebula zmięknie. Dodaj pomidora, przyprawę cajun i pieprz cayenne. Z powrotem wrzuć na patelnię podsmażonego wcześniej kurczaka z kiełbasą, dodaj ryż i zalej wszystko bulionem. Doprowadź całość do wrzenia, po czym zmniejsz ogień i gotuj pod przykryciem ok. 25 minut, co jakiś czas mieszając. Danie będzie gotowe, gdy ryż stanie się miękki.
Dlaczego warto jeść ryż parboiled?
Nie ulega wątpliwości, że ryż paraboliczny ma wiele zalet. Jego zwolennicy cenią go za łatwość przygotowania i dużą uniwersalność – świetnie sprawdza się jako element większości dań, zarówno wytrwanych, jak i słodkich. Dzięki temu, że się nie klei i zachowuje sypkość po ugotowaniu, dla wielu osób jest bardziej apetyczny niż zwyczajny ryż. Z tego względu ryż parboiled jest też chętnie wykorzystywany w restauracjach – podnosi walory estetyczne podawanych potraw.
Jednak znacznie ważniejszym powodem, dla którego warto sięgać po ryż parboiled są jego właściwości prozdrowotne. Jednym z efektów działania pary wodnej pod ciśnieniem jest zwiększenie wartości odżywczych ziaren, które są bogatsze w witaminy, minerały i związki roślinne w porównaniu do nieparzonych odmian ryżu. Jedząc ryż paraboliczny dostarczamy do organizmu cenne witaminy z grupy B, mikroelementy takie jak selen, wapń i potas, a także antyoksydanty w postaci kwasów fenolowych.
Ryż parboiled jest lekkostrawny i nie zawiera glutenu, dzięki czemu nie tylko można, ale poleca się go spożywać przy schorzeniach układu pokarmowego. Nie zwiększa wydzielania kwasu żołądkowego, dzięki czemu nie powoduje zgagi i przeciwdziała biegunce. Podsumowując, to wartościowy element zróżnicowanej diety – z pewnością warto mieć opakowanie ryżu parabolicznego w swojej kuchni.
- https://www.healthline.com/nutrition/parboiled-rice; 2020-08-24;
- https://www.thehealthsite.com/fitness/heres-why-switching-to-parboiled-rice-is-a-healthy-idea-t0416-390858/; 2020-08-24;
- https://healthyeating.sfgate.com/benefits-parboiled-rice-7618.html; 2020-08-24;
- https://www.food.com/recipe/easy-mexican-rice-170088; 2020-08-24;
- https://www.yummly.co.uk/recipe/Classic-Jambalaya-2347645; 2020-08-24;
