Ser Gruyère – właściwości, skład i zastosowanie sera Gruyère

Sery stanowią znakomity dodatek to wielu dań. Praktycznie każdy kraj posiada swoją oryginalną odmianę serowych wyrobów. Szwajcarzy również mogą poszczycić się znakomitymi serami, a jednym z nich jest ser Gruyère. Jednak nie jest to typowy tamtejszy wyrób, ponieważ ser Gruyère praktycznie nie posiada charakterystycznych dla szwajcarskich serów dziurek. Co warto wiedzieć o serze Gruyère? Do jakich potraw warto go stosować?

1. Ser Gruyère – co to takiego?
2. Właściwości prozdrowotne sera Gruyère
3. Z czym najlepiej smakuje ser Gruyère?
4. Ser Gruyère w kuchni
5. Czy warto jeść ser Gruyère?

Ser Gruyère – co to takiego?

Ser Gruyère to ser wytworzony z niepasteryzowanego mleka krowiego. To specjał pochodzący z miasta Gruyères z zachodniej Szwajcarii, stąd właśnie wywodzi się jego nazwa, a jego historia sięga 1115 roku. Zalicza się do serów twardych, podpuszczkowych i długo dojrzewających. Charakteryzuje się lekko orzechowym smakiem z nieco pikantną nutką, twardą i zbitą teksturą oraz jasnożółtą barwą. Chociaż jest szwajcarskim specjałem, to nie przypomina typowego sera pochodzącego z tego kraju, ponieważ na jego powierzchni nie znajdziemy dziurek, a jeśli już są to niewielkich rozmiarów. Wraz z dojrzewaniem zmienia się jego zapach i smak – staje się bardziej wyrazisty i złożony. Pochodzenie, skład, sposób produkcji oraz nazwa chronione są przez Unię Europejską znakiem AOP. Co ciekawe, ser ten jest na tyle ceniony w Szwajcarii, że właśnie w miejscowości Gruyères powstało muzeum dedykowane temu specjałowi.

Istnieją trzy odmiany sera Gruyère: słodka (ser dojrzewający 3 miesiące), półsłodka (ser dojrzewający 6 miesięcy) oraz słona (ser dojrzewający 9 miesięcy). W okresie dojrzewania serowe krążki są wielokrotnie odwracane i płukane w solance, dzięki temu wytwarza się warstwa śluzu, która wspomaga dojrzewanie sera.

Krowy, z mleka których produkuje się ten ser, wiosną i latem pasą się na alpejskich łąkach, natomiast w okresie jesienno-zimowym karmione są wyłącznie sianem, a dodawanie jakichkolwiek wspomagaczy smakowych do paszy jest zabronione. Ciekawostką jest, że do wyprodukowania jednego kręgu sera ważącego około 35 kg potrzebne jest aż 400 litrów mleka.

Właściwości prozdrowotne sera Gruyère

Tak jak każdy ser, również ser Gruyère posiada szereg wartościowych substancji odżywczych. Możemy w nim znaleźć takie witaminy jak witamina B6 (ma wpływ na prawidłowe działanie układu nerwowego, wspomaga układ odpornościowy, pracę serca oraz reguluje ciśnienie krwi i skurcze mięśni), witamina B12 (reguluje wiele procesów życiowych, w tym produkcję czerwonych krwinek oraz metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów) i witamina E (spowalnia procesy starzenia się skóry i uelastycznia ją). Ser Gruyère to również źródło minerałów, takich jak potas (odpowiedzialny jest za utrzymanie odpowiedniego napięcia elektrycznego na błonach komórkowych), sód (dzięki niemu serce może sprawnie pracować, a ciśnienie krwi jest na odpowiednim poziomie), fosfor (niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, jest także ważnym nośnikiem informacji genetycznych – wchodzi w skład kwasów nukleinowych DNA i RNA), wapń (to podstawowy budulec tkanki łącznej, kości i zębów; bierze udział w krzepnięciu krwi, regulacji niektórych hormonów, skurczu mięśni szkieletowych i serca, przewodzeniu impulsów nerwowych, procesie dzielenia się i regeneracji komórek), żelazo (wytwarza hemoglobinę i korzystnie wpływa na odporność) i magnez (decyduje o prawidłowej pracy układu odpornościowego i nerwowo-mięśniowego, bierze udział w budowie kości i zębów, a także zmniejsza ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego).

Z czym najlepiej smakuje ser Gruyère?

Ser Gruyère uważany jest za jeden z najlepszych serów do gotowania, ponieważ świetnie się topi. To właśnie jego konsystencja ma duże znaczenie w trakcie przygotowywania posiłków. Idealnie nadaje się do wszelkiego rodzaju zapiekanek, tostów, makaronów, sałatek czy fondue, a nawet i do zup. Co ciekawe, ser Gruyère jest bardzo popularny w kuchni francuskiej. Francuzi wykorzystują ten szwajcarski ser do wielu klasycznych potraw swojej narodowej kuchni, takich jak quiche, zupa cebulowa, croque-monsieur (grzanka z serem i szynką), crdon bleu (filet z kurczaka lub cielęciny nadziewany serem) oraz naleśniki gryczane galette complète.

Do najciekawszych dań z wykorzystaniem sera Gruyére należą różnego rodzaju naleśniki – ser doskonale komponuje się z ciastem. Polecany jest także do słynnej potrawy z serem Gruyére zwanej Croque Monsieur (Chrupiący Pan). To proste w wykonaniu francuskie tosty, a przy tym są bardzo smaczne i oryginalne w smaku. Oczywiście tą odmianę sera można wykorzystać również w naszej codziennej kuchni do klasycznych zapiekanek, pizzy, kanapek czy sałatek. Co więcej, ser Gruyére można dodać do zup, np. do popularnej zapiekanej zupy cebulowej, który nada jej ciekawego i wyrazistego posmaku. 

Ser Gruyère w kuchni

Clafoutis z ricottą, boczkiem i serem Gruyère

Składniki:

• 30 dag zielonego groszku
• 10 dag boczku lub bekonu
• 2 jajka
• 10 dag ricotty
• 6 łyżek mąki kukurydzianej
• 300 ml zagęszczonego niesłodzonego mleka
• 7 łyżek startego sera Gruyère
• 3 łyżki posiekanej świeżej mięty
• sól
• masło do formy

Przygotowanie:
Piekarnik rozgrzewamy do temperatury 180 stopni Celsjusza. Groszek blanszujemy około 5 minut w osolonym wrzątku, następnie hartujemy w lodowatej wodzie i odsączamy. Boczek kroimy w małe paski. Jajka ubijamy z ricottą i mąką kukurydzianą. Następnie dodajemy mleko, starty Gruyère, boczek, posiekaną mięte oraz doprawiamy solą i pieprzem. Foremki do pieczenia smarujemy masłem. Do każdej z nich wkładamy groszek i zalewamy jajeczną mieszanką. Pieczemy przez 25-30 minut, w zależności od głębokości foremek. Jeśli zdecydujemy się przygotować clafoutis w jednym naczyniu, to wtedy danie pieczemy prze około 40 minut.


Croque Monsieur z serem Gruyère

Składniki:

• 8 kromek pełnoziarnistego chleba tostowego
• 4 plasterki gotowanej szynki
• 4 plasterki sera Gruyère
• musztarda Dijon
• masło do posmarowania
• 5 dag tartego parmezanu do posypania wierzchu
  

Przygotowanie:
Każdą kromkę chleba smarujemy musztardą Dijon tylko z jednej strony. Na wierzchu każdej z nich układamy szynkę oraz ser, a następnie zamykamy drugą kromką (musztarda musi być wewnątrz kanapki). Tost smarujemy po zewnętrznych stronach masłem. Rozgrzewamy patelnie grillową i rumienimy tosty z obu stron. Następnie posypujemy parmezanem i ponownie przypiekamy kanapki do momentu rozpuszczenia się sera.


Szwajcarska zupa serowa

Składniki:

• 1 l bulionu wołowego
• 1 bagietka
• 100 g sera Gruyère
• 100 g sera ementaler
• 1 pęczek cebuli dymki
• 80 g masła
• 2 ząbki czosnku
• sól kamienna
• świeżo mielony pieprz
• świeżo starta gałka muszkatołowa

Przygotowanie:
Na początek przygotowujemy grzanki. Połowę bagietki kroimy w kromki o grubości około 1 cm, a następne każdą z nich na pół. Na patelni rozgrzewamy masło i smażymy na nim pokrojoną bagietkę do uzyskania lekko brązowego koloru. Od dymek oddzielamy szczypior i kroimy je na drobną kostkę. Na patelni rozpuszczamy masło i smażymy na nim cebulkę. W dużym garnku zagotowujemy 1 litr bulionu wołowego i dodajemy do niego podsmażoną dymkę oraz wcześniej przygotowane grzanki. Doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na średnim ogniu przez około 10 minut. Ser Gruyère i ementaler ścieramy na tarce o drobnych oczkach, a następnie małymi partiami dodajemy do gotującego się wywaru, przez cały czas intensywnie mieszając. Po dodaniu serów gotujemy przez kolejne 3 minuty, ciągle mieszając. Zupę doprawiamy szczyptą świeżo startej gałki muszkatołowej i odrobiną soli. Pozostałą część bagietki kroimy na 1 cm kromki. Czosnek przeciskamy przez praskę i dodajemy do masła, porządnie mieszamy, a następnie smarujemy kromeczki powstałym masłem czosnkowym. Rozgrzewamy piekarnik do 140 stopni i przez 5 minut zapiekamy w nim kromki z masłem. Gorąca zupę wlewamy do miseczek, a w każdej z nich układamy po 2 kromeczki czosnkowej bagietki. Powierzchnię zupy posypujemy świeżo zmielonym pieprzem oraz posiekanym drobno szczypiorkiem z cebuli dymki.

Czy warto jeść ser Gruyère?

Ser Gruyère nie jest zbyt popularny w naszym kraju, ale można go kupić w kilku większych supermarketach. To ciekawy zamiennik znanych nam do tej pory serów. Z dodatkiem sera Gruyère można przyrządzić wiele ciekawych potraw, które będą bardziej wyraziste w smaku. Stanowi to ciekawe urozmaicenie naszego codziennego jadłospisu, a przy tym dostarczymy naszemu organizmowi wielu cennych witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.

Bibliografia

1. “https://www.castellocheese.com/en-us/cheese-types/semi-hard-cheese/gruyere/”; data dostępu: 2020-03-26
2. “https://www.thespruceeats.com/what-is-gruyere-cheese-995709”; data dostępu: 2020-03-26
3. “https://fondue.bg/en/gruer-en/”; data dostępu: 2020-03-26
4. “https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/food-news/gruyere-cheese-is-the-worlds-best-cheese/photostory/74612720.cms?picid=74612738”; data dostępu: 2020-03-26
5. “https://www.tasteofhome.com/collection/gruyere-cheese-recipes/”; data dostępu: 2020-04-26
6. “https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/?query=ndbNumber:1023”; data dostępu: 2020-03-26