Sok z cytryny – właściwości, skład i zastosowanie soku z cytryny

Sok z cytryny charakteryzuje się wieloma zastosowaniami. Co ciekawe, nie tylko można go używać w kulinariach, ale jest to istotny element pielęgnacji – zarówno jako składnik kosmetyków, jak i domowych metod zachowania młodości skóry. Jakie składniki soku z cytryny przemawiają za jego działaniem i w jakim celu je stosować?



Sok z cytryny można (a nawet warto!) wykorzystywać na wiele sposobów, fot. shutterstockSok z cytryny można (a nawet warto!) wykorzystywać na wiele sposobów, fot. shutterstock
  1. Sok z cytryny – witaminy i wartości odżywcze
  2. Oczyszczanie organizmu sokiem z cytryny?
  3. Sok z cytryny na kaca
  4. Zastosowanie soku z cytryny w kuchni
  5. Sok z cytryny a sprzątanie
  6. Zastosowanie soku z cytryny w kosmetyce
  7. Sok z cytryny – uwaga na zalecenia i przeciwwskazania!

Sok z cytryny – witaminy i wartości odżywcze

Cytryna to bardzo popularny owoc w kontekście zdrowia. Od dawien dawna stosowano ją jako naturalny środek leczniczy, wzmacniający odporność, odkażający, i nie tylko. Pierwsze informacje o cytrynie pochodzą z VIII wieku.

Jest to owoc bardzo nisko kaloryczny – zawiera 29 kcal w 100 gramach, a 100 g soku to 21 kcal. W tym głównie zawiera węglowodany, niewiele białka i jeszcze mniej kwasów tłuszczowych. Jest dość dobrym źródłem błonnika, choć zwyczajowo częściej spożywamy sam sok z cytryny, aniżeli cały jej miąższ wraz z pektynami (błonnikiem w postaci białej skórki). Najważniejsze jednak wartości cytryny sprowadzają się do zawartych w niej witamin, składników mineralnych oraz kwasów organicznych. Jest ona bowiem bardzo dobrym źródłem witaminy C – 100 gramów cytryny to 53 mg tej witaminy (100 g soku to natomiast około 38 mg witaminy C), co pokrywa prawie całkowite dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Cytryna zawiera też pewne ilości witamin - witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B5 i B9) i witamina E,  a także sole mineralne - fosfor, magnez, potas, selen i wapń. Jest bogata w kwasy organiczne, zwłaszcza cytrynowy.
Diagram przedstawiający właściwości odżywcze 1 szklanki świeżego soku z cytryny; opracowanie własne na podst. https://nutritiondata.self.com/facts/fruits-and-fruit-juices/1938/2

Oczyszczanie organizmu sokiem z cytryny?

Wiele kuracji oczyszczających czy detoksykujących organizm opiera się na stosowaniu soku z cytryny. Jedną z najpopularniejszych z nich jest kuracja cytrynowa zaproponowana przez Michała Tombaka, specjalistę w dziedzinie medycyny naturalnej. Zaleca on korzystanie z soku z cytryny w następujący sposób: pierwszego dnia kuracji, która trwa ogółem 10 dni, należy wypić sok z całej jednej cytryny. Aż do dnia piątego należy codziennie dodawać do tej dawki sok z jednej cytryny. Zatem piątego dnia kuracji powinno się wypić sok z pięciu owoców. Podobnie wygląda dzień szósty kuracji Tombaka, zaś każdy kolejny dzień aż do dziesiątego – powinien charakteryzować się spożyciem soku z cytryny zawierającego codziennie o jedną porcję cytryny mniej. Kuracja kończy się na dziesiątym dniu, kiedy to znów spożywamy sok tylko z jednej cytryny.

Tego typu oczyszczające i detoksykujące organizm metody opierają się na dwóch cechach soku z  cytryny. Pierwsza z nich to wysoka zawartość antyoksydantów, które chronią organizm przed wolnymi rodnikami. Tym samym wpływają one (antyoksydanty) na funkcjonowanie organizmu na poziomie komórkowym, redukując procesy starzenia się komórek. W skrócie – takie kuracje mają działać na nas odmładzająco.

Druga kwestia to pH soku z cytryny, które mimo dużej kwaśności w smaku, jest nieco wyższe od pH soku żołądkowego. Dlatego też sok z cytryny jest polecany na oczyszczenie układu pokarmowego z różnego rodzaju „złogów”, zmniejszenie niestrawności, pobudzenie procesów trawienia i metabolicznych. Czy takie kuracje mają naukowe uzasadnienie? Naukowcy nadal się w tej kwestii spierają. Jednocześnie sok z cytryny jest na tyle naturalnym produktem, że nawet stosowany w ramach takiej metody, jak przykładowa przytoczona powyżej, nie powinien być zagrożeniem dla zdrowia. Niewątpliwie faktem jest, że sok z cytryny może oddziaływać na przykład na wątrobę, pobudzając ją do produkcji żółci. To z kolei przekłada się na polepszenie procesów trawienia, zwiększenie możliwości poradzenia sobie układu pokarmowego z produktami ciężej strawnymi. Jednocześnie pobudzanie komórek wątroby do pracy może być uznawane za polepszenie możliwości „detoksykacyjnych” organizmu, gdyż to właśnie wątroba oraz nerki są uznawane za najważniejsze narządy ciała człowieka, odpowiadające za wspomniany rodzaj procesów.
Im świeższego soku użyjemy, tym więcej wartości z niego wykorzystamy, fot. shutterstock

Sok z cytryny na kaca

Jak wspomniano, sok z cytryny to dobry składnik, pobudzający do pracy wątrobę, a przez to wzmagający działanie całego układu pokarmowego. Jest to zwłaszcza korzystne, jeśli borykamy się z „syndromem dnia następnego” po wypiciu zbyt dużej ilości alkoholu. Wypicie wtedy wody z sokiem z cytryny na czczo może nas nierzadko skutecznie postawić na nogi. Po pierwsze dlatego, że zawarta w tym napoju cytryna pozwoli na szybsze metabolizowanie alkoholu przez wątrobę, a do tego pobudzi nasz układ pokarmowy do pracy i niejako zmotywuje nas przez to do zjedzenia posiłku. Natomiast po drugie – wypicie wody w trakcie kaca jest dla organizmu zbawienne, ponieważ zniweluje ból głowy. Warto bowiem wiedzieć, że ten główny objaw kaca wiąże się zwłaszcza z odwodnieniem, dlatego wszelkie działania nawadniające będą tu mile widziane.

Zastosowanie soku z cytryny w kuchni

Sama cytryna może być przyjemną dla oka ozdobą potrawy, ale jej aromat, zawarty także w soku to istotna przyprawa. Zwłaszcza używa się go (soku) do sałatek, ryb, a także wszelakich napojów, drinków, smoothie czy koktajli. Nadaje kwaskowatości, orzeźwia, a jednocześnie zapobiega brązowieniu tych dań/napojów. To dlatego, że cytryna pełna jest różnego rodzaju antyoksydantów – w tym witaminy C czy kwasu cytrynowego – które redukują procesy utleniania. Zaś brązowienie produktów to właśnie wynik utleniania składników pod wpływem działania oczywiście tlenu. Ponadto sok z cytryny albo jej skórkę można dodawać do wypieków, dzięki czemu zyskają one delikatnego aromatu tego owocu. Bardzo popularnym sposobem wykorzystania soku z cytryny jej dodawanie go do herbaty, choć metoda ta jest nierzadko uznawana za szkodliwą, ponieważ stwarza ryzyko powstawania cytrynianu glinu w napoju i odkładanie się tego metalu w tkankach organizmu. Oczywiście wypicie takiej herbaty raz na jakiś czas nie doprowadzi od razu do choroby, jednak wypijanie 4 filiżanek takiego napoju dziennie powinno zostać przemyślane.

Sok z cytryny a sprzątanie

Gospodynie domowe powinny zapamiętać ten akapit artykułu, bowiem sok z cytryny może z ogromną korzyścią pomóc im w utrzymaniu domu w czystości. Świetnie nadaje się bowiem do czyszczenia i odkażania, na przykład desek do krojenia, blatów, a także naczyń zabrudzonych osadami z herbaty/kawy, baterii kuchennych/łazienkowych czy przedmiotów miedzianych. Ponadto aromaty olejku eterycznego z cytryny skutecznie odstraszają nieproszonych „gości” takich, jak mole czy mrówki. Zatem spryskanie sokiem z cytryny framug drwi, okien czy szafy pomoże w pozbyciu się tych drobnych żyjątek.
Sok z cytryny ma też zastosowanie w kosmetyce, fot. shutterstock

Zastosowanie soku z cytryny w kosmetyce

Sok z cytryny, a dokładniej zawarty w nim kwas cytrynowy to jeden z ulubieńców osób interesujących się świadomą pielęgnacją twarzy i ciała. Kwas cytrynowy wyizolowano z tego owocu już pod koniec wieku XVIII, ale dopiero od niedawna dodawany jest do kosmetyków, a także służy jako preparat w zabiegach kosmetycznych. Co ciekawe jednak, korzystny wpływ tego kwasu na skórę znano już w renesansie – kobiety, chcąc rozjaśnić cerę, jadły starte jabłka, gorzkie migdały czy też… stosowały sok z cytryny w tym celu! Sok z cytryny to dobre źródło hydroksykwasu (AHA), jakim jest kwas cytrynowy.

Główne kierunki jego działania to: wybielanie skóry, złuszczanie martwego naskórka, wygładzanie skóry, niwelowanie przebarwień i chronienie przed powstawaniem nowym, redukcja głębokości zmarszczek. Ponadto sok z cytryny może regenerować skórę i ujędrniać ją, ponieważ aktywuje komórki naskórka (keranocyty) do wzrostu, a jednocześnie oddziałuje na zwiększenie syntezy kolagenu – podstawowego składnika warunkującego jędrność, gęstość skóry. Mogą sięgać po niego z powodzeniem także osoby, które posiadają piegi i chciałyby ich widoczność znacznie zredukować. Ponadto kwas cytrynowy wspomaga działanie antyoksydantów, więc dodatkowo wzmacnia efekt przeciwstarzeniowy zarówno zabiegów, jak i kosmetyków, w jakich się znajduje. Kwas cytrynowy jest też polecany osobom ze skórą tłusta, łojotokową, trądzikową. Odpowiednio dobrana terapia z jego użyciem może wpłynąć na zmniejszenie aktywnych zmian zapalnych, a także zwęzić pory skóry, zredukować nadprodukcję sebum oraz w znacznej mierze usunąć przebarwienia potrądzikowe. Co do tego ostatniego, zaleca się smarowanie miejsc z przebarwieniami na przykład wacikiem nasączonym sokiem z cytryny – ale lepiej nie częściej, niż dwukrotnie w ciągu tygodnia (by uniknąć zbytniego podrażnienia i wysuszenia skóry).

Sok z cytryny – uwaga na zalecenia i przeciwwskazania!

Sok cytrynowy to produkt, który posiada prawie każdy z nas w domu. Jednak nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, ile dobroczynnych związków jest w nim zawartych i jak wiele możemy z niego wykorzystać zarówno w kontekście kulinarnym, domowym, jak i kosmetycznym. Pamiętajmy jednocześnie o zaleceniach, by nie łączyć zbyt często cytryny z herbatą, a także by w przypadku podrażnienia błony śluzowej w jamie ustnej lub przewodzie pokarmowym stosować sok rozcieńczony – by uniknąć dodatkowego działania drażniącego.
Ekologia.pl (Bartek Kulczyński)

Bibliografia

  1. ABC weight loss ; “Tombak cleansing diet”; data dostępu: 2020-05-06
  2. Ząbczyńska M. i wsp.; “Zastosowanie hydroksykwasów w kosmetologii. ”; Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. 2012.;
  3. Flis A. i wsp.; “CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH KWASÓW OWOCOWYCH STOSOWANYCH W KOSMETOLOGII.”; data dostępu:
  4. Lebiedzińska A. i wsp.; “SOKI I NEKTARY OWOCOWE ŹRÓDŁEM WITAMINY C. ”; BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLV, 2012, 3, str. 390–396.;
  5. Kędzia A. i wsp.; “Wrażliwość bakterii beztlenowych na olejek cytrynowy. ”; Postępy Fitoterapii 2/2013.;
  6. Klimek-Szczykutowicz M. i wsp.; “Cytryna – owoc o cennych właściwościach prozdrowotnych i kosmetycznych. ”; Lek w Polsce, 2018.;
Ocena (2.6) Oceń: