Sos Sriracha według niektórych źródeł uważana jest za najpopularniejszy ostry sos na Ziemi! Jak to możliwe, skoro prawdopodobnie nawet o nim nie słyszałeś? Fascynacja ognistym smakiem rozpowszechniona jest bardzo szeroko przede wszystkim w Azji, kontynencie wielu kultur i narodowości, które cenią sobie pikantność daleko bardziej niż Europejczycy. Co ciekawe, ogromną miłością do sosu Sriracha zapałali również Amerykanie.
Azjatycki sos Sriracha na stole w restauracji; Samantha Sophia- Sos Sriracha - co to takiego?
- Z czego składa się sos Sriracha?
- Dobry i zły sosu Sriracha
- Warianty sosu Sriracha
- Zastosowanie sosu Sriracha
- Sos Sriracha w kuchni
Sos Sriracha - co to takiego?
Nie będzie pewnie wielkim zaskoczeniem, że w Tajlandii istnieje miasto o nazwie Si Racha, w którym powstała ponoć koncepcja legendarnego sosu. Tajskie Stowarzyszenie Miłośników Sriracha podtrzymuje, że pierwsze porcje przyrządzone zostały przez birmańskich pracowników lokalnego tartaku, którzy gnani głodem miażdżyli w moździerzach duże ilości papryczek chili, soli, cukru i octu. Istnieją wszak i konkurencyjne teorie wskazujące z imienia i nazwiska matki sukcesu – jest ich bowiem więcej niż jedna.Bez względu na to, które wersji wierzyć, bezsprzecznym pozostaje fakt, że w latach 30-tych XX stulecia niejaka pani Orr zarejestrowała oficjalnie w Bangkoku nazwę „Sriracha” i zaczęła podawać produkt powszechnie w swoich restauracjach. Niespełna 50 lat później ten sam sos zaczął być masowo wytwarzany i sprzedawany przez kalifornijską markę Huy Fong Foods, która zbiła na pomyśle prawdziwą fortunę. Charakterystycznym wyróżnikiem produktu jest podobizna koguta na butelce.
Na dzień dzisiejszy czołowe marki produkujące sos Sriracha zlokalizowane są w Tajlandii, Hong-Kongu, USA oraz Wielkiej Brytanii. Najbardziej renomowane tajskie sosy zdobi za to podobizna latającej gęsi.
Z czego składa się sos Sriracha?
Sos Sriracha jest stosunkowo rzadkim sosem o żywoczerwonej barwie, przebijającej intensywnością ketchup. W oficjalnej skali pikantności mierzonej jednostkami SHU (z ang. Scoville Heat Units, czyli jednostki ostrości Scoville) oscyluje na poziomie 1000-2500. Przypomnijmy, że tyle właśnie mają surowe papryczki poblano. Pod tym względem sos Sriracha jest łagodniejszy niż sos Tabasco, a przez to też przyjemniejszy do bezpośredniej konsumpcji. Charakterystyczną nutę smakową zawdzięcza procesowi wyrobu, który obejmuje fermentację składników.W sprzedawanych komercyjnie sosach Sriracha głównym składnikiem są papryczki chili, które mogą stanowić nawet 60% całościowej masy produktu. Do niezbędnych składników zalicza się również sól, cukier oraz czosnek. Pozostałe dodatki mają charakter konserwujący, wzmacniający smak oraz poprawiający konsystencję i różnią się w zależności od marki sosu – należą do nich m.in. ocet, regulatory kwaśności, ekstrakt z ryby czy guma ksantanowa.
Dobry i zły sosu Sriracha
Jak inne ostre sosy na bazie papryczek chili, sos Sriracha jest doskonałym źródłem kapsaicyny – aktywnego pikantnego składnika, który zdaniem naukowców wywołuje w naszych mózgach działanie euforyczne, wzmagając wydzielanie endorfin. Poza tym kapsaicynie przypisuje się właściwości przeciwbólowe i przeciw zapalne oraz wspomagające proces trawienia. Wiele źródeł wskazuje wręcz, że ostre przyprawianie dań pomaga zrzucić nadmierne kilogramy.W tym kontekście sos Sriracha ma jednak także swoją ciemną stronę. Trafiając w gusta współczesnego społeczeństwa, do sosu dodaje się duże ilości cukru, które nie tylko dostarczają pustych kalorii, ale przede wszystkim działają niekorzystnie na system insulinowy. A że słodko-kwaśny smak czyni pikantność znośniejszą, wiele osób ma tendencję do wyraźnego nadużywania sosu ze szkodą dla zdrowia. Równie negatywnym aspektem jest wysoka zawartość soli w sosie Sriracha – przypomnijmy, że powoduje ona nadciśnienie i zwiększa ryzyko chorób serca. Jeśli więc raczyć się tajskim przysmakiem, to z racjonalnym umiarkowaniem!
Diagram przedstawiający wartości odżywcze sosu Sriracha; opracowanie własne na podst. https://www.nutritionvalue.org
Warianty sosu Sriracha
Oryginalna tajska wersja sosu jest bez wątpienia najostrzejsza, a zarazem najbardziej płynna. Amerykańskie wersje wykorzystują natomiast większą gamę smakowych niuansów, odchodząc nieco dalej od tradycji. W niektórych da się wyczuć wyraźną wędzoną nutę, w drugich wyraźnie czuć jest czosnek, podczas gdy inne są znacząco słodsze. W sprzedaży oferuje się już nawet majonezowy sos Sriracha, który łączy słono-słodką ostrość z kremowością majonezu.Zastosowanie sosu Sriracha
W Tajlandii sos Sriracha jest przede wszystkim dipem do maczania popularnych przysmaków jedzonych pałeczkami. Od pierożków, przez słynne rulony z ciasta ryżowego, a skończywszy na kawałkach kurczaka czy krewetkach, kęsy pokarmu są pieczołowicie oblepiane sosem podawanym zwykle w małej miseczce obok dania głównego. Sosem polewa się również dania makaronowo-warzywne oraz smażone jajka. W Wietnamie dodatkowo chętnie doprawia się ognistym sosem wołowe zupy znane jako Pho.Wraz z internacjonalizacją sos Sriracha zyskał jednak dziesiątki nowych zastosowań. Popularne jest skrapianie nim frytek, parówek i innych fast-foodowych dań. Poza tym gorącym sosem doprawia się inne sosy na bazie jogurtu, przecieru pomidorowego czy majonezu, a także zupy, zwłaszcza te kremowe.
Coraz częściej sos Sriracha pojawia się również w przepisach na marynaty do mięsa, zarówno kurczaka, jak i wołowiny czy nawet dziczyzny. Wielu miłośników tajskiego przysmaku łączy go również z jajkami, zarówno w postaci omletów, jak i faszerowanych jaj na zimno. Wreszcie, sos Sriracha z powodzeniem aromatyzuje serowe pasty do chleba i drinki na bazie soku pomidorowego, a w Stanach Zjednoczonych produkuje się już wręcz chipsy o smaku sosu Sriracha!
Ekologia.pl poleca
Danie makaronowe z sosem sriracha; źródło jeffreyw [CC BY 2.0], via Wikimedia Commons
Sos Sriracha w kuchni
Domowy sos SrirachaSkładniki:
- ½ kg papryczek jalapeno
- 4 ząbki czosnku
- 3 łyżki cukru brązowego
- 1 łyżka soli kamiennej
- 1/3 szklanki wody
- ½ szklanki białego octu winnego
Przygotowanie:
Papryczki kroimy razem z pestkami, przekładamy do miksera i dodajemy cukier, zmiażdżony czosnek oraz sól i wodę. Miksujemy na gładką pastę. Przekładamy całość do dużego słoika, przykrywamy folią plastikową i odstawiamy w ciemne miejsce, regularnie mieszając zawartość. Mikstura zacznie fermentować i bulgotać. Po 5 dniach miksujemy ją ponownie z dodatkiem octu i przecedzamy przez sito. Uzyskany płyn gotujemy na małym ogniu ok. 5-10 minut do zgęstnienia. Przelewamy do małych słoiczków i przetrzymujemy w lodówce.
Wołowina z sosem Sriracha
Składniki:
- 500 g mielonej wołowiny
- 1 łyżka oliwy z oliwek
- 1 cebula
- 2 ząbki czosnku
- 1 papryczka chili
- 2 cm korzenia imbiru
- 150 g marchwi pokrojonej w słupki
- 150 g kalarepy pokrojonej w cienkie plastry
- 100 g zielonej fasolki szparagowej pociętej na 3 cm kawałki
- 150 g cienkiego makaronu
- 2 łyżki wina ryżowego
- 2 łyżki sosu Sriracha
- 1 łyżka sosu sojowego
Przygotowanie:
Mieloną wołowinę rozkładamy na blasze wyłożonej papierem do pieczenia i pieczemy 40 minut w temp. 180 stopni C, regularnie mieszając. Makaron gotujemy i kroimy na kawałki. W woku rozgrzewamy łyżkę oleju i podsmażamy na niej starty czosnek, imbir oraz posiekaną cebulę. Dodajemy chili, marchew, kalarepę i zieloną fasolkę i smażymy ok. 5 minut, wciąż mieszając. Dodajemy mięso, makaron i wszystkie płynne składniki. Smażymy kolejne 3 minut, podlewając kilkoma łyżkami wody. Podajemy na ciepło.
Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
Bibliografia
- Jenn Harris; “What you don't know about Sriracha: 11 fun facts from a documentary”; data dostępu: 2019-04-29
- Simon Mrtin; “Brand cult: Huy Fong Sriracha Sauce”; data dostępu: 2019-04-29
- Bethany Moncel; “The History and Uses for Sriracha Sauce”; data dostępu: 2019-04-29
- Noah Charney; “Behind World’s most popular hit sauce”; data dostępu: 2019-04-29
.jpg){kind=link}