Kurkuma przyprawa – właściwości, działanie i zastosowanie kurkumy
Kurkuma to jedna z najbardziej wartościowych przypraw o właściwościach leczniczych. Od wieków kurkuma wykorzystywana jest w medycynie tradycyjnej i – coraz częściej – w medycynie współczesnej. Kurkumie przypisywane są właściwości przeciwzapalne, oczyszczające, antyoksydacyjne i żółciopędne. Dodawana regularnie do potraw może w znaczący sposób wpłynąć na jakość naszego zdrowia.
Kurkuma to kuzynka imbiru
Kurkumę wytwarza się z azjatyckiej rośliny zwanej ostryżem długim lub szafrańcem indyjskim (czy też po prostu kurkumą). Jej kwiaty przypominają kilkuwarstwową lilię uniesioną na zielonym kłosie. Sama roślina wyrasta do 1 m wysokości. Pochodzi z rodziny imbirowatych i ze względu na wymagania środowiskowe jest uprawiana w krajach klimatu tropikalnego. W Indiach rośnie dziko i to właśnie z kuchni indyjskiej jest znana najbardziej.
Najwartościowszą częścią kurkumy indyjskiej jest jej bulwa. Na pierwszy rzut oka do złudzenia przypominająca bulwę imbiru, w czym nie ma zresztą nic dziwnego, gdyż obie rośliny są ze sobą blisko spokrewnione. Ich bulwy pokrywa srebrzysto-brązowa skórka, którą z łatwością można zeskrobać krawędzią łyżeczki. Z łatwością też rośliny odróżnimy od siebie po przekrojeniu bulw lub ich obraniu. Wnętrze kurkumy ma intensywnie pomarańczową barwę, imbir jest za to kremowożółty. W polskich marketach i na targach świeży imbir to poza tym towar znany i rozpowszechniony. Kurkuma jest u nas równie powszechnie dostępna, tyle że w formie sproszkowanej. Kurkumę w postaci silnie barwiącego, żółto-pomarańczowego proszku uzyskuje się poprzez wysuszenie i zmielenie bulwy. Kurkuma jest też składnikiem innych azjatyckich przypraw – przede wszystkim indyjskiego curry, któremu nadaje charakterystyczny kolor.
Stosowanie kurkumy sięga prawie 4000 lat wstecz w kulturze wedyjskiej w Indiach, gdzie była używana jako przyprawa kulinarna i miała pewne znaczenie religijne. W 1280 roku Marco Polo opisał tę przyprawę, zachwycając się warzywem, które wykazywało właściwości podobne do szafranu. Według sanskryckich traktatów medycznych oraz systemów ajurwedyjskich i unani, kurkuma ma długą historię stosowania leczniczego w Azji Południowej. Susruta’s Ayurvedic Compendium, datowane na 250 p.n.e., zaleca maść zawierającą kurkumę, aby złagodzić skutki zatrutego jedzenia.
Bez kurkumy kuchnia indyjska z pewnością nie była tak kolorowa! A na pewno byłaby mniej zdrowa – kurkuma oprócz właściwości przyprawowych ma bowiem także właściwości lecznicze, głównie profilaktyczne. I to nie byle jakie – jest jednym z najsilniejszych naturalnych środków zapobiegających rozwojowi chorób układu nerwowego oraz nowotworów.
Kurkuma jako indyjski skarb
Kurkuma nie bez powodu towarzyszy potrawom, w których głównym składnikiem są strączki – fasola, cieciorka czy soczewica. Jej zadaniem jest obniżenie ciężkostrawności tych dań – przyprawa pobudza układ trawienny, dzięki czemu ten lepiej radzi sobie z przetworzeniem warzyw strączkowych. Kurkuma dobrze wpływa na pracę jelit i wątroby, hamuje produkcję kamieni żółciowych, wzmaga za to wydzielanie soku żołądkowego i przyśpiesza trawienie białek.
Kurkuma pomaga w stanach zapalnych gardła i obniża poziom cholesterolu. W medycynie hinduskiej kurkuma stosowana jest jako środek przyspieszający gojenie się ran i łagodzący dolegliwości żołądkowe. Stosowana wewnętrznie (dodawana do potraw lub napojów) kurkuma powinna być jednakże połączona z pieprzem czarnym, który zwiększa wchłanianie kurkuminy.
Oto cała tajemnica kurkumy
Zawarta w kurkumie żółto-pomarańczowa substancja zwana kurkuminą jest silnym przeciwutleniaczem z grupy polifenoli, który może skutecznie oddalać od nas ryzyko demencji i nowotworów. Kurkumina z łatwością wymiata nadmiar wolnych rodników, regeneruje komórki i poprawia prace neuronów. Trwają badania nad wpływem regularnego spożywania kurkumy na rozwój demencji oraz choroby Alzheimera.
Choroba Alzheimera jest najczęstszą postacią demencji i nie ma jeszcze lekarstwa na nią. Dlatego tak ważne jest zapobieganie jej wystąpieniu w pierwszej kolejności. Na horyzoncie mogą pojawić się dobre wieści, ponieważ wykazano, że kurkumina przekracza barierę krew-mózg. Wiadomo, że stany zapalne i uszkodzenia oksydacyjne odgrywają rolę w chorobie Alzheimera, a kurkumina ma korzystny wpływ na oba czynniki. Ponadto kluczową cechą choroby Alzheimera jest gromadzenie się splątków neurofibrylarnych zwanych blaszkami amyloidowymi. Badania pokazują, że kurkumina może pomóc usunąć te blaszki. To, czy kurkumina może spowolnić postęp choroby Alzheimera u ludzi, jest obecnie nieznane i wymaga zbadania.
Chodzi o jeszcze jeden aktywny składnik kurkumy – tumeron. Chociaż mniej wiadomo na temat turmeronu, badania sugerują, że może on być przydatny w leczeniu takich schorzeń, jak udar i choroba Alzheimera. Uważa się, że związek ten przyspiesza naprawę komórek i może potencjalnie wspierać przywrócenie funkcji mózgu. Jednak badania te zazwyczaj obejmują tylko modele zwierzęce i komórkowe, a ponieważ aktywne składniki kurkumy są często słabo wchłaniane przez ludzi, potrzeba więcej badań, zanim uznamy, że tumeron jest skuteczny w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych.
Kurkumina jest poza tym popularnym barwnikiem do żywności (w składzie produktów szukajmy jej pod symbolem E100). Ulepsza się nią m.in. kolor panierki w paluszkach rybnych, ale również dodaje do ryżu czy wypieków. Kurkumina służy też do produkcji odczynników laboratoryjnych oraz jako składnik kosmetyków i wyrobów perfumowanych.
Kurkuma kontra rak
Kurkumina wydaje się również prowadzić do wielu zmian komórkowych, które pomagają w walce z rakiem. Badania sugerują, że kurkumina działa na różnych etapach rozwoju raka, może pomóc ograniczyć wzrost nowych naczyń krwionośnych w guzach, zmniejszyć rozprzestrzenianie się raka i przyczynić się do śmierci komórek rakowych.
To, czy kurkumina w dużych dawkach – najlepiej ze wzmacniaczem wchłaniania, takim jak piperyna – może pomóc w leczeniu raka u ludzi, nie zostało jeszcze odpowiednio zbadane. Jak pokazuje badanie z 2019 roku opublikowane na łamach czasopisma Nutrients, kurkuma może zapobiegać występowaniu raka, zwłaszcza nowotworów układu pokarmowego, takich jak rak jelita grubego. W 30-dniowym badaniu (Clinical Trials; 2011) u 44 mężczyzn ze zmianami w okrężnicy, które czasami zamieniają się w raka, 4 gramy kurkuminy dziennie zmniejszyły liczbę zmian o 40%.
| Właściwości zdrowotne kurkumy: |
|---|
|
Kurkuma – działania niepożądane
Kurkuma i konwencjonalnie formułowane produkty z kurkuminy są prawdopodobnie bezpieczne, gdy są przyjmowane doustnie lub nakładane na skórę w zalecanych ilościach. Produkty z kurkumy, które dostarczają do 8 gramów kurkuminy dziennie, wydają się być bezpieczne, gdy są stosowane przez okres do 2 miesięcy. Również przyjmowanie do 3 gramów kurkumy dziennie wydaje się być bezpieczne, gdy jest stosowane przez okres do 3 miesięcy.
Kurkuma zwykle nie powoduje poważnych skutków ubocznych. U niektórych osób mogą wystąpić łagodne działania niepożądane, takie jak rozstrój żołądka, nudności, zawroty głowy lub biegunka. Te działania występują częściej przy większych dawkach. Kurkuma może być niebezpieczna do stosowania w czasie ciąży w ilościach większych niż te powszechnie występujące w żywności. Niewiele wiadomo na temat tego, czy podczas karmienia piersią można bezpiecznie stosować kurkumę. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem.
Kurkumowe szoty na odporność i wyzwolenie energii
Kurkuma oczyszcza organizm, dodaje energii, przyspiesza metabolizm, dba o narządy układu pokarmowego i chroni przed chorobami. Niestety w rodzimej kuchni niewiele jest potraw, do których pasuje intensywny i specyficzny smak kurkumy, a żywienie się wyłącznie na modłę indyjską sprawiłoby, że w odstawkę poszłyby nasze wspaniałe polskie warzywa i owoce oraz produkty tradycyjne.
Dlatego kurkumę warto przemycić do diety w inny, bardzo sprytny sposób – pod postacią energetycznych, porannych szotów.
Składniki:
Obowiązkowo:
- świeża i strata lub sucha i zmielona kurkuma
- woda
- świeżo mielony pieprz zielony
- sok z cytryny
Opcjonalnie:
- naturalny miód
- imbir
- sok ze świeżo wyciśniętej pomarańczy
Przygotowanie:
Do kieliszka lub literatki wlej ciepłą, przegotowaną wodę, dodaj łyżkę kurkumy i osłodź miksturę naturalnym miodem, wzmocnij imbirem lub uzupełnij świeżym sokiem pomarańczowym. Pij codziennie rano lub w ciągu dnia jako energetyczny koktajl. Nie zapomnij do swojego szota dodać odrobiny pieprzu – to bardzo ważne, ponieważ bez niego prozdrowotna kurkumina zawarta w kurkumie wchłonie się w niezadowalającym stopniu. Pieprz podnosi wchłanianie się kurkuminy kilkakrotnie.
Kurkuma i co jeszcze…
Curry: mieszanka przypraw, której podstawę stanowi mielona kurkuma. Oprócz niej pojawiają się także imbir, sól, pieprz czarny, gorczyca, kmin rzymski, kolendra, chili, a często również cynamon, gałka muszkatołowa i inne. Nazwa curry przynależna jest nie tylko przyprawie w proszku, ale i aromatycznej indyjskiej paście oraz wszystkim potrawom, w skład w których wchodzi sos na bazie curry.
Kurkuma znana jest nam jako aromatyczny proszek o intensywnie żółtej barwie. To azjatycka przyprawa, którą pozyskuje się z rośliny o tej samej nazwie, określanej też jako ostryż lub szafran indyjski. Kurkuma doskonale wzbogaca smak dań orientalnych i strączkowych. Udowodniono, że hamuje rozrost komórek nowotworowych oraz pozytywnie wpływa na pracę układu nerwowego, chroniąc przed demencją i chorobą Alzheimera.
- “10 Proven Health Benefits of Turmeric and Curcumin”; data dostępu: 2019-05-16;
- Dr. Josh Axe, DC, DMN, CNS; “Turmeric and Curcumin Benefits: Can This Herb Really Combat Disease?”; data dostępu: 2019-05-16;
- Rathaur, Pavan & Raja, Wasif & Ramteke, Pramod & John, Suchit. (2019). ; “TURMERIC: THE GOLDEN SPICE OF LIFE. ”; IJPSR, 2012; Vol. 3(7): 1987-1994;;
- Louay Labban; “Medicinal and pharmacological properties of Turmeric (Curcuma longa): A review”; Pharm Biomed Sci. 2014;5(1):17-23;;
- Antonio Giordano, Giuseppina Tommonaro; 2019; Curcumin and Cancer; Nutrients; data dostępu: 02/06/2023; doi: 10.3390/nu11102376;
kurkuma świetnie robi dla mojego organizmu. po prostu biorę ją w postaci kapsułek Herbaya i na prawdę wchłania się świetnie.
Ja wyczaiłam suer preparat z ekstrakrem kurkuminy w połaczeniu z piperyną, jest naprawdę skuteczny, w moich problemach zadziałał szybko. Mam problemy z odpornością i różnymi związanymi z tym komplikacjami, po zażyciu 3 opakowań wszystkie wyniki jaki i psychifizyczna kondycja jest nieporównywalnie lepsza. Nawet mój lekarz jest na tak, po obejrzeniu Cancprevu. Tu znalazłam w dobrej cenia. https://herbapis.pl/cancprev-wspiera-profilaktyke-zdrowotna,p1839.html
Tyle, że żeby leczyła musiałabym jej sporo zjeść, trochę przeraża mnie to, no ale działanie kurkuminy przekonuje
u niektorych juz za pozno na regeneracje mozgu ;> ale warto uzywac tej przyprawy jest bardzo aromatyczna
Używam kurkumę do produkcji moich własnych przypraw .
Zdrowa, poprawia smak i ma piękne kwiaty:)