Majeranek przyprawa – właściwości, wartości odżywcze i zastosowanie majeranku
Majeranek bywa nazywany lebiodką lub mariolką i namiętnie myli się go z oregano. Tymczasem jest to dość wyjątkowa przyprawa, zajmujące ważne miejsce w ziołolecznictwie i w kulinariach. Polakom majeranek kojarzy się głównie z żurkiem i grochówką, ale kuchnia śródziemnomorska, dysponuje całą masą przepisów z majerankiem w tle. Sprawdź, czego jeszcze nie wiesz o majeranku!
Majeranek to stara, dobra przyprawa
Majeranku używa się od czasów starożytnych, kiedy to służył nie tylko jako przyprawa, ale też lek na wiele doprawdy różnorakich dolegliwości. Za jego pomocą likwidowano obrzęki skóry, choroby dróg oddechowych, kamienie na nerkach, zatrucia, a nawet uspokajano drgawki. Obecnie nadal stosujemy majeranek jako ziele wspomagające leczenie, ale w nieco mniejszym zakresie. Przynosi ulgę m.in. przy katarze i zapaleniu zatok, a także łagodzi kaszel. Z drugiej strony jest skutecznym remedium na bóle brzucha, kolki i niestrawności. Zawiera białko, tłuszcz, węglowodany, błonnik, cukry, witaminy – witaminę A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E, K i P oraz sole mineralne – cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo. Zastosowanie w medycynie naturalnej znalazł głównie dzięki olejkom eterycznym, garbnikom oraz przeciwzapalnym terpenom.
W kulinariach i w ziołolecznictwie stosuje się przede wszystkim świeże lub suszone liście majeranku. Co ciekawe, pochodzi z rodziny jasnowatych, czyli z tej samej, do której należy też oregano. Rośliny te bardzo często myli się ze sobą – obie mają drobne, całobrzegie i intensywnie zielone listki, które po wysuszeniu i rozdrobnieniu prezentują się bardzo podobnie. Tak majeranek, jak i oregano bywają też nazywane lebiodką, co wskazuje na ten sam rodzaj w systematyce. Ziółka te najłatwiej rozróżnić w okresie kwitnienia. Majeranek wypuszcza jaśniejsze, bladoróżowe kwiaty, natomiast oregano kwitnie w zdecydowanie bardziej intensywnych kolorach, od intensywnego różu po fiolet.
Majeranek w fitoterapii
Lecznicze właściwości majeranku poznamy najlepiej w czasie infekcji i stanów zapalnych dróg oddechowych. Ziele to działa wykrztuśnie, więc pomaga ujarzmić mokry kaszel. Pomoże też przy zapaleniu oskrzeli i chorych zatokach. Maść majerankowa to znany od dawien dawna sposób na łagodzenie uciążliwego kataru. Możemy ją nabyć w aptece lub spreparować samodzielnie, mieszając suszony majeranek i maść z witaminą A w proporcji 1:1.
Po kilkugodzinnym leżakowaniu, maść jest gotowa do użytku zewnętrznego (smarujemy nią zaczerwieniony i obolały nos). Wewnętrznie z kolei, majeranek okaże się pomocny, gdy przyrządzimy na jego bazie napar do picia, płukankę na gardło lub ziołową inhalację. Niezależnie od sposobu wykorzystania, zaparzone liście majeranku udrożnią i oczyszczą drogi oddechowe. Napar możemy dodatkowo wzbogacić o parę łyżek naturalnego miodu, który wzmocni jego działanie łagodzące i antybakteryjne.
Herbatka majerankowa przyniesie ulgę także przy problemach żołądkowych. Majeranek nie bez powodu stosowany jest w kulinariach do przyprawiania mięs i sosów, wzmaga bowiem produkcję żółci i soku żołądkowego, działa wiatropędnie i rozkurczowo oraz przyśpiesza przemianę materii, co ma niebagatelne znaczenie, jeśli lubujemy się w ciężkostrawnej kuchni.

Majeranek – w towarzystwie innych przypraw Chmeli suneli – majeranek towarzyszy tu bazylii, ostrej papryce, koprowi, kolendrze, pietruszce, szafranowi i kilku innym przyprawom. Mieszanka dobrze znana szczególnie w Gruzji. Za’atar – podstawowym składnikiem tej mieszanki jest tymianek, a poza nim również sumak, sól, kminek, oregano, majeranek i sezam. W kuchni arabskiej służy do przyprawiania baraniny, jagnięciny, warzyw i potraw z ciecierzycy. |
Majeranek – do mięs, zup i strączków
Majeranek pochodzi z terenów śródziemnomorskich. Jest jedną z najczęściej stosowanych przypraw w Europie, gdzie często wchodzi w skład klasycznych mieszanek ziół. Bardzo dobrze znają go również mieszkańcy Bliskiego Wschodu, Azji czy Ameryki Północnej. W większości regionów wykorzystywany jest do przyprawiania mięsiwa – kiełbas (szczególnie w Niemczech), wędlin, pasztetów (Stany Zjednoczone), jagnięciny, wieprzowiny. Niejako przy okazji przyprawia się nim także mięsne sosy i marynaty. Pasuje wszak również do ryb i skorupiaków, a i warzywa dobrze smakują w jego towarzystwie. Majeranku warto dodać do ziemniaków i potraw na bazie roślin strączkowych. Nie zapominajmy o nim zwłaszcza przygotowując fasolę i groch! W daniach takich jak żurek z białą kiełbasą, grochówka czy fasolka po bretońsku, majeranek jest wręcz niezbędny. Znajdziemy go też na liście przypraw w przepisach na dania z grilla, rozmaite gulasze oraz potrawy z udziałem octu, chili, cebuli i czosnku. Włosi nie szczędzą go nawet podczas przyprawiania pizzy czy tradycyjnego sosu pomidorowego, a w kuchni arabskiej nieustannie uświetnia smak baraniny i bakłażana. W majeranku lubują się oczywiście Grecy, których kuchnia stanowi najzdrowszą odsłonę tradycji kulinarnych w rejonie basenu Morza Śródziemnego. Ziele to najlepiej wypada w połączeniu z rozmarynem i tymiankiem.

Olejek majerankowy Olejek majerankowy stosowany jest w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i perfumeryjnym. Majeranek pachnie pieprzem z nutką słodyczy. Kąpiel lub masaż z udziałem olejku majerankowego działa uspokajająco, przeciwbólowo, antyseptycznie, rozkurczowo i antybakteryjnie. Olejek ma też właściwości napotne, a jego wdychanie pomaga udrożnić drogi oddechowe. Stosowany umiejętnie (naturalne olejki eteryczne mają niezwykle intensywne działanie, nie można więc używać ich w skondensowanej, czystej formie) likwiduje problemy żołądkowe, niestrawności, kolki. Może też pomóc na nieregularne miesiączki, bóle miesiączkowe i związane z cyklem menstruacyjnym wahania nastrojów. |
Majeranek jako ostoja płodności?
Starożytni traktowali majeranek jako afrodyzjak i symbol szczęścia. Grecy przystrajali jego gałązkami stroje nowożeńców, listków zaś używali do sporządzania naparów miłosnych. Współcześnie majeranek może służyć przede wszystkim kobietom, łagodzi bowiem bóle menstruacyjne, a w czasie ciąży stosuje się go jako bezpieczny środek na nudności.
Majeranek to krewniak oregano, który zdaje się mieć jednak bardziej uniwersalne zastosowanie. Jest znany od starożytności, kiedy to był cenioną rośliną leczniczą. Dziś majeranek pomaga głównie w stanach zapalnych i infekcjach dróg oddechowych oraz likwiduje rozmaite dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ułagodzi też napięcia i wahania związane z cyklem menstruacyjnym oraz ciążą. Nie zapominajmy o majeranku zwłaszcza, gdy przyrządzamy dania mięsne, gdyż wzmaga wydzielanie soków trawiennych i likwiduje niestrawności.
- Joanna Newerli-Guz; "Przeciwutleniające właściwości majeranku ogrodowego Origanum majorana L."; Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4): 834-837;
- Dr. Joseph Mercola; "Top Five Health Benefits of Marjoram"; https://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2018/12/21/marjoram-health-benefits.aspx; 2019-05-13;
- "12 Proven Benefits of Marjoram"; https://healthyfocus.org/benefits-of-marjoram/; 2019-05-13;
- V N Satya Kumar, Boddu & Kumar, Rupesh & , Tamizhmani.T & Rahiman, Fasalu & Niyas K, Mohamed. (2011); "Majorana hortensis (M.)"; A review update. PHARMA SCIENCE MONITOR. 2011;





