Ser manchego – właściwości, skład i zastosowanie sera manchego
Z czym najbardziej kojarzy się hiszpański region Kastylia La Mancha? Chyba każdy zna słynną powieść Cervantesa o dzielnym, ale z wybujałą wyobraźnią rycerzu Don Kichocie. To właśnie tam szlachcic ten walczył z wyimaginowanymi wiatrakami. Jednak z La Manchy pochodzi także inny hiszpański przebój – ser manchego, który swoja nazwę zawdzięcza między innymi właśnie temu regionowi. W czym tkwi jego sekret?
Ser manchego – co to takiego?
Ser manchego to kulinarna wizytówka Hiszpanii, to jeden z najpopularniejszych i najsmaczniejszych serów produkowanych w tym kraju. Wyrabiany jest na równinie regionu La Mancha. Do jego produkcji wykorzystuje się wyłącznie tłuste mleko owiec rasy Manchega. Stanowi jedną trzecią całej produkcji sera w tym kraju. To jeden z najznakomitszych towarów eksportowych Hiszpanii. Ser manchego jest tym, czym dla Włochów Parmiggiano Regiano a dla Francuzów Roquefort.
Manchego jest twardym, dojrzewającym serem o specyficznym smaku i zapachu, który bardzo często wykorzystywany jest w kuchni hiszpańskiej. Barwa sera manchego zależna jest od stanu jego dojrzałości: może być żółty, jasnobrązowy albo szary. Nazwa sera pochodzi od gatunku owiec, a także od regionu, w którym jest wytwarzany.
Ser manchego dostępny jest w Hiszpanii nie tylko w prawie każdej restauracji czy barze, ale również w każdym sklepie. Co ciekawe, w 2014 roku podczas zawodów World Chesse Awards ser manchego zdobył srebrne i złote medale.
Czym charakteryzuje się ser manchego?
Manchego to ser produkowany tylko w regionie La Mancha i pozyskiwany z mleka owiec rasy Manchega. Został wpisany na listę produktów regionalnych. W związku z tym, aby móc używać tej nazwy musi być wytwarzany według ściśle określonej receptury. Owce Manchega produkują mleko z zawartością minimalną 6% tłuszczu. Hodowla tego gatunku zwierząt podlega restrykcyjnym zasadom – żywią się one roślinami rosnącymi tylko i wyłącznie w regionie La Mancha, przede wszystkim ziarnami i roślinami strączkowymi. Tego typu sposób odżywiania wpływa znacząco na smak mleka, a co za tym idzie – na smak wytwarzanego sera Manchego. Dlatego też produkcja Manchego w innym regionie jest niemożliwa.
Gatunek tego sera musi dojrzewać minimum 50-60 dni. Od wieku leżakowania zależy jego barwa: od żółtawej, przez brązową, aż po ciemnoszarą. Charakteryzuje się zwartą konsystencją, w miąższu widoczne są specyficzne małe dziurki, a wierzch pokryta jest ząbkowana skórką koloru żółtego lub brązowego. Niektóre zakłady produkcyjne w trakcie wytwarzania sera zalewają go oliwą z oliwek, wtedy jego skórka przybiera prawie czarną barwę. W smaku jest słodko-pikantny; jego wyrazistość zależna jest od wieku leżakowania: im ser jest starszy tym smak bardziej wyrazisty.
Czas dojrzewania sera manchego wynosi od minimum dwóch miesięcy do maksimum dwóch lat. Ze względu na to dzieli się go na następujące odmiany:
- fresco – czyli ser młody; dojrzewa do 50-ciu dni, dlatego też technicznie nie do końca można określić go mianem tego sera. Cechuje się bogatym, ale łagodnym smaku. Wytwarzany jest w niewielkich ilościach, praktycznie na użytek własny i właściwie nie jest przeznaczany na eksport.
- semicurado – określić go można mianem sera średnio starego. Jego dojrzewanie trwa od 3 tygodni do 4 miesięcy. W smaku jest delikatny, można wyczuć owocową nutę, a nawet trawiasty posmak.
- curado – stary; okres jego dojrzewania to 3-6 miesięcy. W smaku jest karmelowo-orzechowy i słodki, ale jednocześnie lekko kwaskowaty. Ma kruchą konsystencję.
- viejo – ser dojrzały, leżakujący od roku do 2 lat. Jego smak jest głęboki z wyraźnie wyczuwalnymi nutami pieprzu.
Jak powstaje ser manchego?
Świeże mleko podgrzewa się do temperatury około 40 st. C, a następnie ścina podpuszczką. Przy użyciu specjalnych widełek, powstałą masę rozdrabnia się na małe ziarenka. Rozkruszoną pulpę poddaje się prasowaniu, po to by pozbyć się resztek serwatki. Odbywa się to poprzez przełożenie sera do cylindrycznych, pokarbowanych od wewnątrz form – stąd właśnie biorą się te charakterystyczne rowki na skórce oryginalnego sera manchego. Gdy ser zostanie oddzielony od resztek serwatki trafia na dzień lub dwa do kąpieli solankowej, po której następuje krótkie suszenie, a następnie długi proces dojrzewania.
W trakcie dojrzewania na wierzchu sera tworzy się szarozielona pleśń, którą trzeba regularnie i dokładnie usuwać. Inna czynnością, która trzeba robić regularnie jest przekładanie serów w taki sposób, aby równomiernie obsychały i dojrzewały.
Właściwości odżywcze sera manchego
Ser manchego zawiera duże ilości wapnia (ok. 30%), który jest podstawowym budulcem kości i zębów, ale także jest składnikiem naczyń krwionośnych. Odpowiada za proces krzepnięcia krwi i bierze udział w regulacji hormonalnej. Pierwiastek ten jest niezbędny dla zachowania homeostazy, czyli równowagi wewnętrznej organizmu. Do jego głównych obowiązków należy dbanie o prawidłową akcję serca, regulację kurczliwości mięśni oraz przewodnictwo bodźców nerwowych.
W tym hiszpańskim smakołyku znajdziemy także duże pokłady witaminy A, która odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku. Oprócz tego, utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, stymuluje błony śluzowe do produkcji śluzu oraz odpowiada za integralność błon komórkowych.
Bogactwo witamin sera manchego
Witamina E, która również zawarta jest w serze manchego, która przede wszystkim wykazuje się właściwościami antyoksydacyjnymi, a tym samym zapobiegając uszkodzeniom błony komórkowej komórek. Wysokie dawki tej witaminy obniżają stres oksydacyjny i wspomagają działanie insuliny oraz regulują poziom glukozy we krwi. Dieta bogata w witaminę E zapobiega wadom cewy nerwowej płodu oraz prawidłowo działa na przebieg ciąży.
Z kolei witamina D odpowiedzialna jest w głównej mierze za mineralizację kości i prawidłowy rozwój układu kostnego. Reguluje także gospodarkę wapniowo-fosforową w organizmie. Co ciekawe, podkręca także funkcjonowanie układu krążenia, mięśnia sercowego, a także wspomaga utrzymanie szczupłej sylwetki.
Ser manchego – z czym się go je?
Ser manchego jest nie lada smakołykiem i prawdziwym przysmakiem w hiszpańskiej gastronomii. Dodawany jest niemal do każdej potrawy czy przystawki i można go kupić praktycznie w każdym sklepie. Świetnie sprawdza się zarówno w sałatkach, jak i na kanapkach. Jego smak znakomicie podbija towarzystwo wędzonej hiszpańskiej szynki jamon serrano, suszonych pomidorów i suszonych owoców, orzechów, oliwek i grzybów. Można również zajadać się nim bez żadnych dodatków – fantastyczne doznania smakowe są gwarantowane.
Queso manchego można go dostać w każdej szanującej się hiszpańskiej kafeterii czy restauracji. Wystarczy poprosić o tapas queso manchego. Często ser podawany jest na talerzu wraz z jamon serrano, czyli tradycyjną hiszpańską szynką parmeńską. Do tego najlepiej pasuje lampka aromatycznego wina. Somelierzy do wyrazistego smaku sera manchego sugerują wybór czerwonego, mocniejszego i równie wyraźnego wina. Czasami ser i szynka uważane jest jako samo danie, a czasami takie zestawienie można potraktować jako przystawkę przed większym posiłkiem.
Jeśli mamy apetyt na konkretne danie, w hiszpańskiej tawernie warto poprosić o bocadilllo con jamon serrano y con queso manchego. Zaserwują nam wtedy grubą bułkę z szynką i serem, obficie skropioną oliwą z oliwek, czasami również z przecieranym pomidorem. Tego typu potrawa na dłużej powinna zaspokoić głód.
Jeżeli chcemy przywieźć pamiątke z Hiszpani iw postaci sera manchego, nie będzie z tym najmniejszego problemu. Zwykle każdy sklep ma dość duży wybór serów manchego. Gatunków jest mnóstwo, a ceny serów wahają się od kilku euro do kilkudziesięciu euro.
Dodawany jest niemal do każdej potrawy czy przystawki i można go kupić praktycznie w każdym sklepie. Świetnie sprawdza się zarówno w sałatkach, jak i na kanapkach. Jego smak znakomicie podbija towarzystwo wędzonej hiszpańskiej szynki jamon serrano, suszonych pomidorów i suszonych owoców, orzechów, oliwek i grzybów. Można również zajadać się nim bez żadnych dodatków – fantastyczne doznania smakowe są gwarantowane.
Ser manchego w kuchni
Pieczone warzywa z serem manchego i szynką serrano
Składniki:
- 500 g szparagów (obranychi pokrojonych w 4-cm kostki)
- 500 brukselki (przekrojonej na pół)
- 1 łyżka oliwy
- ½ łyżeczki pieprzu czarnego
- 2 łyżki świeżego rozmarynu (posiekanego)
- 60 g szynki serrano
- 60 g sera manchego
- 2 łyżeczki octu sherry
Przygotowanie:
Piekarnik nagrzewamy do temperatury 220 stopni C. Na blachę wrzucamy pokrojone warzywa wraz z oliwą i rozmarynem. Pieczemy przez ok. 20 minut. Dodajemy szynkę i ocet, mieszamy u pieczemy przez kolejną minutę. Wyjmujemy i posypujemy danie startym serem manchego.
Tortilla z chorizo i serem manchego
Składniki:
- 700 g średnich, młodych ziemniaków (wcześniej ugotowanych, obranych i pokrojonych w talarki)
- 150 g kiełbasy chorizo
- 80 g sera manchego
- 6 jajek
- 300 ml śmietany 30%
- 130 g czerwonej cebuli
- 30 g oliwek czarnych
- 2 sztuki cebuli dymki
- 60 ml oliwy z oliwek
Przygotowanie:
Na patelni rozgrzewamy oliwę, wrzucamy pokrojoną czerwona cebulę i smażymy, często mieszając. Gdy cebula się lekko zarumieni, dodajemy pokrojoną w plastry kiełbasę chorizo i chwilę całość podsmażamy. W osobnej misce roztrzepujemy 6 całych jajek, dodajemy śmietanę i porządnie mieszamy. Dorzucamy czarne oliwki pokrojone w talarki, wcześniej podsmażoną chorizo z cebulą, drobno starty ser manchego, doprawiamy solą i pieprzem, a następnie dodajemy pokrojone w talarki ziemniaki. Wszystkie składniki delikatnie mieszamy. Na patelni rozgrzewamy oliwę wlewamy całą zawartość miski. Smażymy do momentu całkowitego ścięcia się jajka, ale pamiętając by obrócić tortillę na drugą stronę. Gotowe danie posypujemy pokrojonym szczypiorkiem.
Czy warto jeść ser manchego?
Jeśli uda nam się spotkać ser machego w sklepie, nie wahajmy się go kupić. Jest niezwykle smakowity, więc jeśli jesteście miłośnikami serów, to manchego będzie miłym urozmaiceniem. Przebywając w Hiszpanii, skosztowanie tego typu sera to wręcz obowiązek. Ser manchego to kulinarny symbol Hiszpanii. Znakomicie smakuje jako przekąska lub przystawka z pieczywem, albo dodatek do sałatek. Można go komponować ze słodkimi konfiturami oraz z wytrawnymi daniami, np. makaronem. Dlatego czasem warto po niego sięgnąć, będzie on doskonałym urozmaiceniem naszej codziennej diety.
- https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:043:0001:0005:PL:PDF; 2019-03-19;
- https://www.hiszpania-apartamenty.pl/przewodnik-po-hiszpanii,ser-manchego,784.html; 2019-03-19;
- https://curd-nerd.com/hard-cheese-recipes/manchego/; 2019-03-19;
- https://www.castellocheese.com/en-us/cheese-types/semi-hard-cheese/manchego-cheese/; 2019-03-19;