Szaszłyk – właściwości, skład i rodzaje szaszłyka

Szaszłyk to łatwa w wykonaniu, szybka, a przede wszystkim smaczna i bogata w składniki odżywcze potrawa. Mogą szaszłyka jeść zarówno miłośnicy mięsa, jak i wegetarianie – wszystko zależy od składników, których użyjemy do jej przygotowania. Latem to prawdziwy rarytas, który króluje na każdym stole. To kolorowe danie zachęci do jedzenia nawet najbardziej wybrednych smakoszy, w tym również dzieci. Co warto wiedzieć o szaszłyku?

Szaszłyk – co to takiego?

Szaszłyk to doskonałe połączenie pieczonego lub grillowanego, zamarynowanego mięsa i kolorowych warzyw. Do jego przygotowania można użyć różnych gatunków mięsa oraz ulubionych warzyw. Marynata zaś powinna być na bazie oleju roślinnego, aromatycznych przypraw oraz kwaśnego akcentu (np. z  soku z cytryny lub octu balsamicznego). Tradycyjne szaszłyki opiekane były bezpośrednio nad ogniem, ale teraz piecze się je na rożnie albo grilluje. To bardzo popularne danie serwowane jest w sezonie letnim, przy okazji różnych spotkań i przyjęć pod gołym niebem.

Historia pochodzenia tego dania jest interesująca. Szaszłyki pojawiły się za sprawą Tatarów Krymskich. W związku z prowadzeniem koczowniczego trybu życia i ciągłego przemieszczania się, nabijali oni kawałki jagnięcego mięsa na swoje szable i opiekali nad ogniem. Taki sposób serwowania mięsa spodobał się mieszkańcom Kaukazu i w Rosji, a w XVIII wieku była to bardzo popularna metoda w tamtym rejonie świata. Sama nazwa „szaszłyk” pochodzi z języka tatarskiego i oznacza po prostu „coś na ząb”. Aktualnie szaszłyki cieszą się dużą popularnością w krajach Azji Centralnej, na Kaukazie oraz Izraelu.

 

Jaki jest sekret idealnego szaszłyka?

Podstawowymi składnikami każdego szaszłyka są trzy produkty: mięso, warzywa oraz marynata. Tradycyjne szaszłyki przygotowywane są z jagnięciny lub baraniny. W Polsce oba gatunki nie są zbyt popularne, ważniejsze jest to, który rodzaj mięsa lubimy najbardziej. Istotne jest, by wybierać nieco bardziej tłuste kawałki. Decydując się na kurczaka, marynata do niego powinna być z dodatkiem oleju, żeby po upieczeniu mięso nie było za bardzo suche.

Jeśli chodzi o warzywa, to zazwyczaj wybieramy te, które lubimy najbardziej. Najczęściej jednak w tych klasycznych szaszłykach znajdziemy cebulę, paprykę, cukinię i pieczarki. Jeśli mamy ochotę poeksperymentować ze smakiem, to możemy do nich dodać inne produkty, np. boczek, kiełbasę, oscypka, śliwki lub nieco bardziej egzotyczne dodatki takie jak ananas, tofu czy ser halloumi.

Uniwersalny przepis na marynatę do szaszłyków obejmuje następujące składniki: oliwa z oliwek, kilka łyżek octu balsamicznego lub soku z cytryny, ostra musztarda, zmiażdżone ząbki czosnku, słodka lub ostra papryka oraz posiekane zioła (tymianek, oregano i majeranek). Oczywiście możemy przygotować swoją wersję marynaty z ulubionymi dodatkami. Mięso powinno marynować się w lodówce w przygotowanym sosie przez kilka godzin.

Jeśli zrezygnujemy z marynaty albo nie mamy na nią czasu, a jednak chcemy uzyskać ciekawy smak potrawy, po grillowaniu możemy zamoczyć szaszłyka w ulubionym sosie, np. barbecue, miodowo-musztardowym albo czosnkowym.

Szaszłyki powinno się grillować do chwili, w której warzywa zmiękną, a mięso ładnie się zarumieni ze wszystkich stron. Trzeba jednak pamiętać, żeby nie było w środku surowe! Co istotne, nabite na patyk mięso nie powinno się opiekać bezpośrednio na rożnie czy grillu – warto je zawinąć w folię aluminiową albo położyć na tackach do grillowania.

Właściwości zdrowotne szaszłyka

Właściwości prozdrowotne szaszłyków zależeć będą od tego, jaki rodzaj mięsa i warzyw użyjemy do ich przygotowania. Klasyczny szaszłyk skomponowany jest z fileta z kurczaka, pieczarek, papryki czerwonej i żółtej, cebuli i cukinii. Takie zestawienie dostarczy nam wiele składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, takich jak magnez (kurczak, cukinia, cebula), cynk (kurczak, pieczarki), potas (kurczak, pieczarki, cukinia, cebula, czerwona papryka), fosfor (pieczarki, cebula), miedź (pieczarki), mangan (cebula), beta karoten (cukinia), żelazo (cukinia), selen (pieczarki), siarka i krzem (cebula), beta glukan (pieczarki) oraz witaminy: witamina C (cukinia, cebula, czerwona i żółta papryka), witamina K (cukinia, żółta papryka), oraz witaminy z grupy B (kurczak, pieczarki, czerwona i żółta papryka). Co nam daje taka kombinacja witamin i minerałów?

Magnez nazywany jest pierwiastkiem życia, ponieważ bierze udział w 300 procesach biochemicznych zachodzących w organizmie ludzkim. Pierwiastek ten decyduje o prawidłowej pracy układu odpornościowego i nerwowo-mięśniowego, bierze udział w budowie kości i zębów, zmniejsza ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, niedokrwiennej choroby serca oraz arytmii, astmy i cukrzycy typu 2. Jego niedobór może powoduje wiele przykrych dolegliwości, np. zawroty głowy, stany lękowe, drażliwość, bezsenność, a nawet i  depresję.

Cynk to również bardzo ważny mikroelement, który ma szczególne znaczenie dla naszych włosów, skóry i paznokci. Jego niedobory skutkują nie tylko pogorszeniem stanu cery, ale również powolnym gojeniem się ran. Ma to również związek z faktem, że pierwiastek ten reguluje stężenie witaminy A w organizmie. Poza tym działa również pozytywnie na kości oraz wspomaga leczenie reumatyzmu. Cynk bierze także udział w regulacji pracy organów wewnętrznych, między innymi trzustki, co wpływa na prawidłowe wydzielanie insuliny. Reguluje także pracę układu krążenia  poprzez pomaganie stabilizacji ciśnienia oraz zapobieganiu powstawania żylaków. Pierwiastek działa również korzystnie na układ immunologiczny.

Krzem jest rzadko spotykanym pierwiastkiem w przyrodzie. Jest on kluczowy jeśli chodzi o kondycję naszej skóry, włosów i paznokci – jest on niezbędny do wiązania wielu cząsteczek: kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Jakie jeszcze właściwości posiada krzem? Buduje ściany naczyń krwionośnych, skórę i błony śluzowe, wchodzi również w skład układów kostno-stawowych. Wspomaga organizm przy chorobach zwyrodnieniowych czy krzywicy, oczyszcza organizm z toksyn, usprawniając tym samym pracę nerek. Krzem wspomaga również odporność i przyczynia się do odchudzania.

Witaminy z grupy B, które przede wszystkim odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego: łagodzą napięcie nerwowe, poprawiają nastrój i sprawność intelektualną. Biorą także udział w procesach metabolicznych, uczestniczą w procesie przyswajania węglowodanów – w zamianie glukozy na energię, która jest dostarczana między innymi do mózgu. Poza tym witaminy z grupy B mają wpływ na cały organizm: na nerwy, serce, skórę, mięśnie czy układ naczyniowy. Bez nich nasz organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować.

Szaszłyk w kuchni

Przepis na klasyczny szaszłyk z kurczakiem i warzywami

Składniki:

• 1 mała cukinia
• 2 cebule
• 300 g filetu z kurczaka
• 1 czerwona papryka
• 1 żółta papryka
• 4 duże pieczarki
• sól i pieprz

Przygotowanie:
Fileta z kurczaka kroimy w kostkę. Warzywa myjemy, oczyszczamy z nasion. Cukinię kroimy w plastry, papryki w kawałki, cebulę w krążki, a pieczarki w grube plastry. N patyki do szaszłyków nadziewamy na przemian warzywa, kurczaka i pieczarki. Każdy z nisz oprószamy solą i pieprzem. Grillujemy do uzyskania rumianego koloru mięsa i warzyw.

Przepis na wegetariański szaszłyk z serem halloumi i warzywami

Składniki:

• 250 g sera halloumi
• 1 czerwoną paprykę
• 1 żółtą paprykę
• 1 mała cukinia
• 2 czerwone cebule
• 300 g pomidorków koktajlowych
• 4 łyżki oliwy
• 1 łyżeczka suszonego tymianku
• sól morska

Przygotowanie:
Ser kroimy w kostkę o boku 2,5 cm. Paprykę myjemy i oczyszczamy z gniazd nasiennych i kroimy w kostkę. Cukinię myjemy i kroimy na plasterki o grubości ok. 1,5 cm. Cebule obieramy i kroimy w szóstki lub ósemki. Pomidorki koktajlowe myjemy i osączamy z wody. Oliwę rozrabiamy z tymiankiem i solą, skrapiamy ser halloumi. Na patyczki do szaszłyków po kolei nadziewamy ser i warzywa. Układamy je z boku rusztu i grillujemy do momentu, kiedy ser i papryka zmiękną.

Czy warto jeść szaszłyki?

Szaszłyki to świetne danie zarówno dla mięsożerców, jak i wegetarian. Można je skomponować według własnych upodobań, wykorzystując te składniki, które najbardziej lubimy. Grillowanie nadaje im ciekawego smaku oraz sprawia, że tłuszcz (z mięsa) się wytapia. Takie szaszłyki są nie tylko pyszne, ale także zdrowe i niskokaloryczne. Latem to jedna z najpopularniejszych przekąsek, która króluje na każdym stole, którą powinniśmy się jak najczęściej zajadać.