Wegańskie jajka – właściwości, skład i wykorzystanie
Weganie nie chcą żyć tylko i wyłącznie na kiełkach, nasionach oraz warzywach. Coraz więcej komercyjnych produktów zastępuje więc kuchenną klasykę – doskonałym przykładem jest zamiennik jaj kurzych w wersji roślinnej. Z czego się składa i czy faktycznie przysporzy nam więcej zdrowia? Dowiedz się jak i kiedy warto skorzystać z wegańskich jajek.
Wstrzymywanie się od konsumpcji mięsa nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Wegetarian jest jednak na świecie znacznie więcej niż wegan, bo prawdziwym problem dla większości społeczeństwa jest rezygnacja z nabiału i jaj. Nie tylko są one cennym białkowym elementem diety, ale wydają się niezastąpione w wielu przepisach. Jajka w szczególności odgrywają ważną rolę żelującą, spulchniającą i emulgującą – nic więc dziwnego, że producenci żywności postanowili stworzyć dla nich wegański odpowiednik.
Co to są wegańskie jajka?
Na półkach ze zdrową lub dietetyczną żywnością znaleźć można produkty o nazwach „roślinny zamiennik jajek” lub „wegańskie jajka”. Mimo, że czasami sprzedawane są w opakowaniach imitujących typowe jajeczne tacki, mają zawsze postać proszku. Co on zawiera?
Podstawowe grupy składników to roślinne proteiny, polisacharydowe hydrokoloidy oraz substancje emulgujące. Wbrew pozorom nie musi to być wcale przysłowiowa „chemia”, bo większość producentów chełpi się naturalnym pochodzeniem. W wegańskich jajkach można więc znaleźć tapiokę (mąkę z manioku), mąkę ziemniaczaną, mączkę chleba świętojańskiego, mąkę kukurydzianą, mąkę z ciecierzycy, mąkę sojową, łuski babki jajowatej, białko lniane, olej rzepakowy, ekstrakt drożdżowy, koncentrat białka z grochu, białko słonecznika, inulinę i gumę ksantanową, gumę guar.
O jajeczny kolor dbają barwniki, które często pozyskiwane są z karotenów naturalnie występujących w owocach, warzywach i kwiatach. Niektórzy producenci opracowali już także rewolucyjny sposób na imitowanie smaku jajek poprzez dodatek soli z zawartością siarki.
Czy wegańskie jajka są zdrowe?
Zamienniki jaj powstają z myślą, aby uzupełnić dietę wegańską w białko. I faktycznie podczas gdy jedno kurze jajo ma ok. 70 kcal, 6 g białka i 5 g tłuszczu, wegański odpowiednik z proszku będzie miał tyle samo kalorii, 5 g białka oraz 5 g tłuszczu. Ten ostatni składnik jest jednak o tyle atrakcyjny, że nie zawiera kwasów tłuszczowych nasyconych ani cholesterolu. Można więc śmiało powiedzieć, że wegańskie jajka są korzystne dla osób otyłych, zagrożonych miażdżycą i chorobami serca lub cierpiących na zespół metaboliczny.
W zależności od składu wegańskie jajka mogą też być dobrym źródłem błonnika, co korzystnie wpływa na pracę jelit i jednocześnie pomaga utrzymywać w ryzach poziom glukozy we krwi. Bywają też sztucznie wzbogacane w wapń, którego brakuje kurzemu oryginałowi. Z drugiej strony, w komercyjnych zamiennikach dla jaj jest dość sporo sodu, który zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia i niepotrzebnie obciąża nerki.
Warto podkreślić, że wegańskie jajka są hipoalergiczne, co oznacza, że mogą być bez obaw konsumowane przez osoby uczulone na białko kurze. Z tego punktu widzenia są atrakcyjną propozycją nie tylko dla wegan, ale i alergików.
Ogólnie rzecz biorąc wegańskie jajka nie są więc ani hitem żywieniowym ani też przekleństwem. Dość łatwo jest wkomponować je w wegańską lub antyalergiczną dietę z korzyścią dla różnorodności i atrakcyjności potraw. Można być zdrowym weganinem bez ich konsumpcji, ale z drugiej strony nie ma powodu, aby ich kategorycznie unikać.
Jak można wykorzystać wegańskie jajka?
W jaki sposób jednak suchy proszek ma zastąpić kleistą zawartość kurzego jajka? Zamiennik jajek odmierza się wedle zaleceń producenta i łączy ze ściśle określoną ilością wody. W wielu produktach znaleźć można specjalnie przygotowane miarki, które pozwalają w kilka chwil wyprodukować substytut dla jednego, dwóch czy trzech jaj. Po wymieszaniu proszku z wodą powstają bowiem faktycznie gęstsza, ciągnącą ciecz, którą można przyrównać do rozkłóconego jaja.
W takiej postaci wegańskie jajka mogą być dodawane do wszelkiego typu ciast, zarówno babek, drożdżaków i pierników, jak i ciast na naleśniki i gofry. Można je również łączyć z rozdrobnionymi warzywami, aby otrzymać masy na kotlety czy klopsy wegańskie. Co ciekawe, nadają się również do przygotowywania wegańskiego majonezu domowego – oczywiście bez zagrożenia salmonellą.
Są też specjalne produkty, które po połączeniu z wodą można usmażyć na patelni w celu uzyskania jajecznicy, omletu czy tortilli. Dają się one również wykorzystać w przepisach na quiche i różne tarty z nadzieniami, tosty francuskie, zapiekanki, a także smażony ryż czy makaron. Efekt smakowy nie jest oczywiście identyczny z oryginałem, ale mógłby oszukać mniej wrażliwe podniebienia.
Jakie inne produkty mogą zastąpić jajka w przepisach?
Jeśli nie jesteś przekonany co do konieczności kupowania jajek w proszku bądź zniechęcają Cię dość wysokie ceny specjalistycznej wegańskiej żywności, możesz zawsze skorzystać z tradycyjnych metod substytucji. Nie gwarantują one 100% sukcesu, ale pozwalają realizować większość klasycznych przepisów z satysfakcjonującymi wynikami. Co więcej bywają też bardzo dobrym źródłem cennych związków odżywczych. Do najciekawszych propozycji należą:
- mielone siemię lniane po wymieszaniu z wodą – bogate w błonnik i kwasy tłuszczowe omega 3;
- woda z puszki po ciecierzycy (2 łyżki zastępują jedno białko, 3 łyżki są substytutem dla całego jaja);
- ugnieciony banan – poprawia konsystencje i jednocześnie lekko dosładza ciasto;
- nasiona chia namoczone wcześniej w wodzie – również zawierają kwasy omega 3 oraz błonnik;
- mieszanka proszku do pieczenia, wody i oleju w proporcji 2 łyżeczki proszku + 2 łyżki wody + 1 łyżeczka oleju jako substytut dla jednego jajka;
- bezglutenowe mąki typu tapioka, mąka ziemniaczana czy kukurydziana w proporcji 2 łyżki mąki na 3 łyżki wody.
Decyzja o wegańskim trybie życia pociąga za sobą wiele ograniczeń dietetycznych i zagrożeń zdrowotnych, ale ma oczywiście i swoje zalety, włącznie z korzystnym wpływem na stan środowiska naturalnego. Wegańskie jajka to produkt ciekawy, który prawdopodobnie będzie cieszył się rosnącą popularnością nie tylko wśród jaroszy, tym bardziej, że kolejne udoskonalenia coraz bardziej zbliżają go do oryginału.
Ogromna większość zdrowych ludzi może jednak bez większych wyrzutów sumienia konsumować 1-2 jajka dziennie i to z pożytkiem dla zdrowia mózgu, serca, mięśni, oczu i ogólnego samopoczucia!
- “Vegan Egg: A Future-Proof Food Ingredient?” Fatma Boukid i in., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8774821/, 13/04/2023;
- “A New Vegetable Egg Invention Could Be A Game-Changer For Vegans”, Crisitine Struble, https://www.mashed.com/843236/a-new-vegetable-egg-invention-could-be-a-game-changer-for-vegans/, 13/04/2023;
- “The Best Vegan Egg Substitutes for Every Type of Recipe” Katlyn Moncada, https://www.bhg.com/recipes/vegetarian/vegan-egg-substitutes/, 13/04/2023;
- “Are vegan eggs healthy? The best vegan egg replacements and ideas!” Victoria Smith, https://www.veganfoodandliving.com/features/vegan-eggs-how-to-make-them-where-to-buy-them, 13/04/2023;
- “Are "Just Egg" Products Healthy? Here's What Dietitians Have to Say About the Plant-Based Egg Trend” Karla Walsh, https://www.eatingwell.com/article/7963055/are-just-eggs-healthy-heres-what-dietitians-have-to-say-about-the-plant-based-egg-trend/, 13/04/2023;
- “Plant-Based Eggs: A Nutritionist's Take on Taste and Nutrition” Sarah Garone, https://www.healthline.com/health/plant-based-eggs-nutritionist-take, 13/04/2023;
