Anchois – właściwości, wartości odżywcze i wykorzystanie anchois

Ryby królują na europejskich stołach. Nic dziwnego, bo są nie tylko smaczne, ale przede wszystkim zdrowe. Jedną z nich jest anchois - malutka sardela europejska, która nie tylko znakomicie podkręca i wyostrza smak potraw, a przy tym korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Czym zatem są te tajemniczo brzmiące anchois?



Anchois jest jedną z najzdrowszych potraw rybnych. Zawiera wiele cennych składników mineralnych, które maja pozytywny wpływ na nasz organizm. fot. pixabay.comAnchois jest jedną z najzdrowszych potraw rybnych. Zawiera wiele cennych składników mineralnych, które maja pozytywny wpływ na nasz organizm. fot. pixabay.com
  1. Anchois – co to takiego?
  2. Właściwości prozdrowotne sardeli europejskich
  3. Anchois – z czym to się je?
  4. Anchois – czy warto je jeść?

Anchois – co to takiego?

Anchois to francuska nazwa oznaczająca przetwory pochodzące z sardeli europejskiej. Sardela jest malutką rybą o długości sięgającej około 15-20 cm, blisko spokrewnioną ze śledziem i sardynką. Ma ościstą strukturę i charakteryzuje się bardzo intensywnym smakiem. Lubuje się w wodzie słodkiej, o temperaturze wynoszącej około 10-18 stopni Celsjusza. Występuje głównie w Morzu Śródziemnym, ale także Morzu Czarnym, Atlantyku (wybrzeża Maroka, Hiszpanii i Portugalii) i Pacyfiku (Japonia, Korea Południowa, Chiny, Indonezja, Tajwan, Wietnam, Tajlandia). Żywi się planktonem, a sama zaś jest pokarmem dla innych ryb.

W starożytnym Rzymie sardela stanowiła główne i niezbyt wyszukane pożywienie dla plebsu. W czasach średniowiecza zyskała na wartości i trafiła już tylko na stoły zamożnych mieszkańców francuskiej Prowansji i Kraju Basków. Od wieków za najlepsze anchois uważa się Collioure (pochodzące z regionu Pirenejów wschodnich nad Morzem Śródziemnym) oraz Saint-Jean-de-Luz (Pireneje Atlantyckie), gdzie od XVII wieku wysyłano je masowo do Paryża, zakonserwowane w aromatycznej oliwie.

Obecnie sardela podawana jest w wielu miejscach na świecie, ale w każdym na zupełnie inny sposób. W Rosji popularnością cieszą się rybki wędzone, na Dalekim Wschodzie – ich suszona wersja, w Hiszpanii i Grecji królują świeże. Tam filet z sardeli europejskiej podaje się na kromce chleba skropiony odrobiną oliwą z oliwek. We Francji i Włoszech zajadają się sardelami zarówno świeżymi, jak i przetworzonymi - na wszelkie możliwe sposoby.

Anchois to francuska nazwa przetworzonych sardeli. Na Półwyspie Peloponeskim ryby te noszą nazwę gavros, ale Grecy nie poddają ich długiej konserwacji. We Włoszech najwięcej sardeli łowi się w regionie Ligurii, a ich włoski odpowiednik to acciughe. Z kolei w Turcy sardele nazywają hamsi.

Sardela europejska ma ogromne znaczenie gospodarcze, ponieważ przetwory z tej ryby cieszą się dużą popularnością pośród konsumentów. Odławiana jest dwukrotnie w ciągu roku: w okresie do marca do czerwca oraz na przełomie września i października. Marynuje się ją w soli, żeby pozbyć  się z niej nadmiaru wody i tłuszczu, ale przede wszystkim dla wydobycia jej specyficznego smaku i zapachu. Sardela uważana jest za rybę bezpieczną -  nie zawiera metali ciężkich i nie magazynuje rtęci,  a jej połowy nie zakłócają ekosystemu mórz i oceanów.

Największe pokłady sardeli eksportowane są z krajów takich jak Peru, Chile, Hiszpania, Portugalia i Francja. Obecnie anchois są dostępne na całym świecie, głównie pod postacią zakonserwowanych przetworów, a ich przydatność do spożycia wynosi około kilkunastu miesięcy. 
Sardela jest malutką rybą o długości sięgającej około 15-20 cm, blisko spokrewnioną ze śledziem i sardynką. Fot. pixabay.com

Właściwości prozdrowotne sardeli europejskich

Dania z dodatkiem anchois charakteryzują się dużą wartością odżywczą, dlatego też zalecane są jako dodatek w ramach urozmaiconej diety. Wszystko dlatego, że zawierają szereg cennych witaminsoli mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Są one jednak dość kaloryczne, ponieważ w 100 g sardeli znajduje się aż 210 kcal i 10 g tłuszczu - głównie są to kwasy tłuszczowe nienasycone.
Przede wszystkim przetworzona sardela europejska jest znakomitym źródłem pełnowartościowego białka zwierzęcego, ponieważ w 100 g tego produktu znajduje się 30 g tego składnika odżywczego. A jak wiadomo, białko stanowi najważniejszy materiał budulcowy naszego organizmu. Pełni ono wiele istotnych funkcji zapewniając prawidłowy stan i funkcjonowanie organizmu. Odpowiednia zawartość białek ma wpływ na prawidłowy wzrost i rozwój człowieka, a także regenerację uszkodzonych tkanek.

Anchois bogate są także w żelazo, czyli cenny i istotny dla naszego zdrowia składnik mineralny. Spełnia on bardzo ważną funkcję w organizmie - jest jednym ze składników hemoglobiny, która odpowiada za transport tlenu. Poza tym żelazo jest niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju oraz regeneracji tkanek. Żelazo podkręca również odporność, wspomaga walkę z wolnymi rodnikami i eliminuje uczucie zmęczenia. Żelazo jest niezbędnym składnikiem mineralnym dla kobiet w ciąży, ponieważ warunkuje prawidłowy rozwój płodu, a także zapobiega anemii.

Te drobne rybki to także bogactwo wartościowego wapnia i witaminy D. Odpowiedni poziom wapnia w naszym organizmie zapewnia zdrowie, siły witalne oraz dobre samopoczucie. Stanowi ono podstawowy składnik tkanki łącznej, kości oraz zębów. Również bierze udział w krzepnięciu krwi, regulacji niektórych hormonów, skurczu mięśni szkieletowych i serca oraz w procesie dzielenia się i regeneracji komórek. Stosuje się je także w profilaktyce i leczeniu osteoporozy.  Z kolei witamina D pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, a przekłada się to na prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i niemowląt, a także ich odpowiednią gęstość. Witamina D może łagodzić nadciśnienie, zapobiegać chorobom serca, alergii, anemii oraz cukrzycy. O więcej, odpowiedni poziom witaminy D w organizmie nie tylko hamuje podział komórek nowotworowych, ale również skutecznie niweluje. 

Anchois – z czym to się je?

Ze względu na ich intensywny i specyficzny smak, anchois stosuje się tylko i wyłącznie jako dodatek do dań albo przyprawę do potraw. Sardela europejska, choć tak naprawdę jest rybą, to nie dodaje potrawom typowego niemiłego rybiego aromatu. Dlatego też można ją łączyć zarówno z mięsem, jak i innymi rybami, owocami morza, a także z niektórymi warzywami. Znakomicie sprawdza się jako dodatek do chleba, jajek czy makaronu. Trzeba jednak pamiętać, że ze względu na sposób konserwowania, anchois są niezwykle słone, zwłaszcza pod postacią filecików – należy to mieć na uwadze w trakcie przyrządzania posiłków z tymi rybkami.

Coraz bardziej popularną potrawą robioną z dodatkiem anchois jest tapenada, czyli pasta na bazie czarnych oliwek, z kaparami i świeżym czosnkiem, która doskonale komponuje się ze świeżym i chrupiącym pieczywem.

Kuchnia włoska znalazła sporo pomysłów na wykorzystanie anchois. Te małe rybki są podstawowym składnikiem sosu slasa verde. Do jego wykonania potrzebne będą także czosnek, vinegrette i niektóre warzywa, np. pomidory czy bakłażany.

Jednak anchois w wykonaniu włoskim to nie tylko salsa verde. To również znakomity, chociaż bardzo nietypowy składnik pizzy. Miłośnicy tego włoskiego specjału z dodatkiem ryb zamawiają najczęściej tę z łososiem lub tuńczykiem, ale warto chociaż raz spróbować placek z anchois. Konserwowana sardela jako jeden ze składników pizzy najlepiej będzie się komponować z warzywami o łagodnym smaku, np. pomidorami.

Anchois znakomicie smakuje w połączeniu z makaronem, szczególnie spaghetti. Najpopularniejszym tego typu daniem jest spaghetti allla puttanesca zrobione na bazie anchois, chili, czosnku i czarnych oliwek. Co prawda oryginalny przepis zakłada użycie makaronu spaghetti, ale anchois doskonale sprawdzi się także w zestawie z penne czy innym, nieco mniej popularnym w Polsce makaronem vermicelli.

Innym wyśmienitym sosem, a właściwie pastą, która wywodzi się z Prowansji, to anchoïade. Do jej wykonania potrzebne są następujące składniki: odsączone z tłuszczu fileciki anchois, które ucierane są w moździerzu z 2–3 ząbkami czosnku, 2 łyżkami oliwy, łyżką octu winnego lub świeżo wyciśniętego soku z cytryny oraz odrobiną pieprzu. Takie połączenie składników świetnie sprawdzi się ze świeżym lub opiekanym chlebem.

Co ciekawe, poprzez fermentację sardeli z solą morską powstaje oryginalny sok, który stanowi bazę do różnych sosów w kuchni azjatyckiej, np. godeulbaegi albo kimchi.
Sardela uważana jest za rybę bezpieczną - nie zawiera metali ciężkich i nie magazynuje rtęci, a jej połowy nie zakłócają ekosystemu mórz i oceanów. Fot. pixabay.com

Anchois – czy warto je jeść?

Anchois jest jedną z najzdrowszych potraw rybnych. Zawiera wiele cennych składników mineralnych, które maja pozytywny wpływ na nasz organizm. Jeśli chodzi o zawartość rtęci w sardelach, to ten pierwiastek występuje w anchois w niewielkich ilościach. Dlatego też anchois mogą być bezpiecznie spożywane przez kobiety w ciąży, w przeciwieństwie do innych gatunków ryb. Spożywanie tego produktu wzmacnia kości oraz zapobiega rozwojowi anemii. Jednak zaleca się, żeby osoby borykające się z nadciśnieniem tętniczym ograniczały spożycie tego wyrobu - ze względu na dużą zawartość soli.
Ekologia.pl (Klaudia Kwiatkowska)

Bibliografia

  1. “https://healthyeating.sfgate.com/health-benefits-anchovies-2748.html”; data dostępu: 2019-04-30
  2. “https://www.washingtonpost.com/news/voraciously/wp/2018/11/01/anchovies-should-be-your-new-favorite-ingredient-heres-how-to-use-them/?utm_term=.777e5f46f69a”; data dostępu: 2019-04-30
  3. “https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5434368/”; data dostępu: 2019-04-30
  4. “https://www.wideopeneats.com/9-anchovies-health-benefits-plus-5-recipes/”; data dostępu: 2019-04-30
Ocena (3.1) Oceń: