Mak nie tylko od święta
Ekologia.pl Styl życia Ekologiczna żywność Mak nie tylko od święta

Mak nie tylko od święta

By Zyance (Own work) [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY 2.5], via Wikimedia Commons
By Zyance (Own work) [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY 2.5], via Wikimedia Commons
Mak kojarzy się z potrawami, które pojawiają się na wigilijnym stole –z makowcem, kutią czy kluskami z makiem. Jednak warto odłożyć świąteczne skojarzenia na bok i spojrzeć na mak z szerszej perspektywy – zdrowotnej i kulinarnej.
Mak polny dziko porasta pobocza drogi, upiększając w maju polski krajobraz. Dawniej był powszechnie wykorzystywany w zielarstwie i lecznictwie. Pełnił też rolę naturalnego barwnika do win i napojów owocowych. Płatki maku wykorzystywane były jako surowiec kosmetyczny. Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne wyciągi z tego kwiatu wykorzystywano w okładach i naparach do skóry wrażliwej. A dodatek kwasu cytrynowego lub migdałowego dodatkowo odplamiał i rozjaśniał przebarwienia. 

Ze względu na zawartość śluzów wykorzystywany jako remedium na choroby górnych dróg oddechowych. Napary z płatków maku polnego były też stosowane przy nadpobudliwości i kłopotach z zasypianiem.

Zresztą kwiat ten pojawiał się już w mitologii greckiej. Persefona, słynna bogini kiełkującego zboża, córka Zeusa, gdy opuszczała mroczne podziemia Hadesu i wracała na ziemię, nastawała wówczas wiosna. Jednym z jej atrybutów był właśnie mak.

Istnieje blisko 100 odmian maku. Najbardziej znane są mak polny i mak lekarski, który zasłynął przede wszystkim jako roślina lecznicza (wytwarza się z niego opium, które stanowi bazę do leków, takich jak morfina czy kodeina). Natomiast niebieski mak, a właściwie jego ziarna, zyskały stałe miejsce w sztuce kulinarnej.

Mak lekarski – plantacja, By Welleschik (Own work) [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY-SA 2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons

Olej z ziaren maku

Ziarna maku niebieskiego otrzymuje się z wysuszonych kwiatów maku lekarskiego. Ziarna niebieskiego maku są używane przede wszystkim do produkcji oleju, zawierającego dużą ilość korzystnego dla organizmu kwasu linolowego (omega 6), wspierającego nas w walce z niewłaściwym poziomem cholesterolu. Jak mówi Iwonna Niegowska, żywieniowiec marki Knorr, „tłoczony jest na zimno, dlatego zachowuje wiele ze swoich naturalnych właściwości”. O jasnożółtej barwie, bogaty w nienasycone kwasy omega 6 (zawiera ich ponad 70%), idealnie nadaje się do lekkich sałatek i surówek.

Słodka makowa tradycja
W tradycyjnej polskiej kuchni mak kojarzony jest oczywiście z wigilijnymi deserami. Ponadto stał się także nieodłącznym składnikiem innej tradycyjnej słodkości mocno związanej z konkretnym regionem Polski. 11 listopada to szczególny dzień dla Poznania i całej Wielkopolski. Oprócz Święta Niepodległości wówczas obchodzony jest także dzień Św. Marcina, którego festynowy rodowód sięga jeszcze średniowiecza. Tego dnia wypiekany jest zgodnie z tradycyjną recepturą rogalik świętomarciński. Jego podstawą jest właśnie mak, ale jego szczególna, rzadsza odmiana – biały mak. Bowiem żeby poznański rogal otrzymał zaszczytne miano „świętomarcińskiego”, musi spełniać kilka podstawowych kryteriów. Oprócz specyficznego kształtu oraz ciasta półfrancuskiego istotna jest baza masy – biały mak. Dodatkami do niej powinny być m.in. cukier, margaryna, masa jajowa, orzechy, rodzynki, kandyzowane owoce.

Mak w kuchni azjatyckiej
Osobom mocno przywiązanym do tradycyjnej polskiej kuchni trudno będzie sobie wyobrazić mak w innym daniu niż w deserze lub jako dodatek na wierzchu świeżego pieczywa. Jednak w kuchni azjatyckiej często pojawia się jako jeden ze składników słonych potraw, szczególnie w daniach indyjskich. Ma naturalne właściwości pobudzające apetyt, dlatego mak można spotkać w przystawkach albo w roli zagęstnika sosu.

Makowiec, By Alina Zienowicz (Ala_z) (Own work) [GFDL or CC BY 3.0], via Wikimedia Commons

Rogal świętomarciński, By Radomil (Own work) [GFDL 1.2], via Wikimedia Commons

Nowe oblicze maku
Może czasem warto spróbować przełamać kulinarne konwenanse?

Sałatka ziemniaczana z makiem:
Czas przygotowania: 30 minut
Ilość porcji: 4
Poziom trudności: łatwy

Składniki:

Sposób przygotowania:
1.    Umyj dokładnie ziemniaki i ugotuj je w mundurkach.
2.    Po ugotowaniu przekrój je na poł i przełóż do miski.
3.    Posiekaj cebulę, a paprykę pokrój w kostkę. Tak przygotowane składniki dodaj do ziemniaków.
4.    Wymieszaj majonez, musztardę i starty czosnek
5.    Pomieszaj sos z warzywami i przełóż sałatkę na talerz.
6.    Na wierzchu udekoruj ją ziarnami maku, startą skórką limonki oraz listkami natki pietruszki.

Autorem przepisu jest Piotr Murawski, szef kuchni Knorr
4.7/5 - (9 votes)
Subscribe
Powiadom o
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments

co można ugotować z maku, żeby było niebanalnie a jednocześnie dietetycznie?zamiast typowego makowca na święta?
Ktoś ma jakieś pomysły?